O tej porze roku rankiem ekliptyka jest korzystnie nachylona do horyzontu, dlatego po koniunkcji ze Słońcem (na schemacie oznaczona literą „G”), która miała miejsce czwartego września, dosyć szybko można było ją oglądać przed świtem.

Animacja, wykonana na podstawie obrazków wziętych z programu „StarryNight”, przedstawia drogę szóstej planety Układu Słonecznego na tle konstelacji Lwa pod koniec 2008 i w pierwszej połowie 2009 roku.     Podczas poprzedniego sezonu obserwacyjnego planeta przebywała blisko Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy Lwa. W tym sezonie widoczności Saturn będzie kręcił pętlę kilkanaście stopni na południowy wschód, niedaleko gwiazd σ (4 mag) i χ (4,6 mag) Leonis.     Opozycja Saturna (oznaczona „O”) nastąpi 8 marca. Tego dnia planeta będzie najbliżej Ziemi, stąd będzie miała największą średnicę i jasność. Natomiast prawie dwa tygodnie wcześniej (24 lutego) bardzo blisko planety będzie przechodzić kometa C/2007 N3 (Lulin), która w tym czasie będzie miała jasność około 6 wielkości gwiazdowej (o ile przewidywania się sprawdzą. Mogą być niespodzianki w każdą stronę).     Animacja pokazuje drogę Saturna do końca lipca 2009, ale ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki w wiosenne i letnie wieczory już pod koniec czerwca planetę trudno będzie dostrzec mimo ciągle dużej odległości kątowej od Słońca.

Jak można zauważyc na powyższej animacji między 26 grudnia a 5 stycznia (dokładna data to 31 grudnia) Saturn zmieni ruch z prostego (z zachodu na wschód) na wsteczny (ze wschodu na zachód). Tak jest zawsze, gdy planeta zbliża się do opozycji. Moment, w którym to się dzieje dla każdej planety jest inny. W tym przypadku zmiana kierunku ruchu następuje 68 dni przed opozycją. Obserwator będący wtedy na Saturnie widziałby Ziemię w maksymalnej elongacji wschodniej (oznaczenie „E”), ale ze względu na dużą odległość Ziemia – Saturn elongacja ta wynosi jedynie około 6°.

8 marca Saturn będzie po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce i ten moment nazywa się opozycją. Obserwator na Saturnie widziałby Ziemię w koniunkcji dolnej ze Słońcem. Planeta ciągle się porusza ruchem wstecznym przez kolejne 68 dni aż do 17 maja, kiedy to ruch Saturna zmieni się z powrotem z wstecznego na prosty. Saturnianie widzą wtedy Ziemię w maksymalnej elongacji zachodniej (oznaczonej „W”), również wynoszącej około 6°. Następnie planeta będzie się zbliżać do kolejnej koniunkcji (17 września), którą potencjalny Saturnianin będzie widział jako koniunkcję górną Ziemi ze Słońcem.

Jak zostało wspomnianie przy opisie animacji 24 lutego bardzo blisko Saturna przejdzie kometa C/2007 N3 Lulin, której przewidywana jasność w tym czasie ma wynosić około 6m, ale niektórzy obserwatorzy donoszą, że już teraz jest o półtora magnitudo jaśniejsza od przewidywań. Na pewno oba ciała niebieskie będą stanowić ładną parę, wartą sfotografowania.

Obecnie Saturn ma jasność około 1m i rozmiary kątowe 17″. Do pierwszej dekady marca obie wielkości zwiększą się odpowiednio do 0,5 magnitudo i 20″, zaś w czerwcu powrócą do wartości październikowych.

Przez ten okres dojdzie do kilku interesujących spotkań Saturna z Księżycem: 21 listopada, 19 grudnia 2008 oraz 16 stycznia, 11 lutego, 10 marca, 6 kwietnia, 3 i 31 maja, 27 czerwca a także 25 lipca 2009. Dwa ostatnie zbliżenia będą jednak trudno obserwowalne z naszego kraju.

W przyszłym roku pierścienie ponownie będą ustawione do nas pod bardzo małym kątem i dlatego trudno będzie je zauważyć:

Co około 15 lat pierścienie Saturna ustawiają się do nas bokiem, a ze względu na ich znikomą, w porównaniu ze średnicą, grubość – na jakiś czas wydają się zanikać.     Zdjęcie zostało zrobione Teleskopem Kosmicznym Hubble’a w 1995 roku podczas poprzedniej takiej sytuacji. Wtedy planeta była blisko opozycji i całe zdarzenie było bardzo ładnie widoczne przez teleskop. Tym razem niestety nie będziemy mieli tyle szczęścia, gdyż minimalne nachylenie pierścieni nastąpi 4 września, czyli dwa tygodnie przed koniunkcją ze Słońcem. Następne takie zdarzenie w 2025 roku również nie będzie widoczne z Ziemi.     Dzięki takiemu położeniu pierścieni łatwiej jest zobaczyć krążące pośród nich księżyce, których wtedy odkryto kilka. Na tym obrazku po lewej stronie tarczy Saturna widać Enceladusa i Tetys blisko lewego górnego rogu oraz Dione – bliżej planety. Zaś po prawej stronie (już za pierścieniami) słabo świeci Mimas.

Poniżej jeszcze raz to samo, tym razem na filmie:

Animacja tłumaczy dlaczego pierścienie Saturna zmieniają nachylenie w stosunku do Ziemi oraz pokazuje cały cykl zmian tych nachyleń.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher