W najbliższych dniach interesująco będzie zarówno wieczorem, jak i w środku nocy. Po zachodzie Słońca bardzo dobrze będą widoczne Wenus z Jowiszem i Merkurym, a także Mars. Przed świtem do obserwacji będą Mars, Saturn oraz Księżyc, który w nocy z poniedziałku na wtorek zakryje dwie dość jasne gwiazdy z konstelacji Raka.

Na wieczornym niebie Wenus z Jowiszem tworzą coraz ciaśniejszą parę, świecąc bardzo jasno nawet na całkiem ciemnym niebie, gdyż zachodzą po godzinie 22:00, czyli ponad 4 godziny po zachodzie Słońca. Jak zaznaczyłem na animacji w trakcie tygodnia odległość między planetami zmniejszy się od niecałych 8° w poniedziałek 5 marca do 3,5 stopnia w niedzielę 11 marca.

Blask Wenus do końca tygodnia zwiększy się do -4,3 wielkości gwiazdowej i jest o ponad 2 magnitudo większy od blasku Jowisza, który świeci z jasnością -2,1 magnitudo. Największa planeta Układu Słonecznego ma za to większą tarczę (średnica 35″, zaś Wenus – 20″) oraz fazę (99% do 59%).

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza możemy obserwować coraz mniej zjawisk, ponieważ planeta zachodzi coraz wcześniej, a równocześnie coraz później robi się wystarczająco ciemno. To wszystko sprawia, że każdego kolejnego dnia Jowisz jest dostępny do obserwacji o ponad 5 minut krócej. Szczegółowa lista dostępnych zjawisk jest podana poniżej:

  • 8 marca, godz. 19:24 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
  • 8 marca, godz. 21:16 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
  • 8 marca, godz. 21:28 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 9 marca, godz. 18:40 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 9 marca, godz. 21:52 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 10 marca, godz. 18:10 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 10 marca, godz. 19:12 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 11 marca, godz. 18:08 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 11 marca, godz. 20:10 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 11 marca, godz. 20:38 – zejście Europy z tarczy Jowisza.

Ponad 20° niżej od pary Wenus – Jowisz znajduje się Merkury, który w poniedziałek 5 marca osiągnie Niepozorny Merkury widoczny wieczorem„>maksymalną elongację wschodnią wynoszącą tym razem 18°. Na początku tygodnia pierwsza planeta od Słońca jest w dość łatwa do zauważenia, jeśli tylko mamy dostęp do odpowiednio odsłoniętego widnokręgu. Mnie np. udało się to bez kłopotu z centrum Giżycka. Niestety im bliżej niedzieli, tym ta sztuka będzie trudniejsza, ponieważ Merkury będzie zbliżał się do Słońca i jednocześnie będzie świecił coraz słabiej. Szczegóły przedstawia poniższa tabela:

Merkury w końcu pierwszej dekady marca 2012 r.
DataJasność

[mag]

Średnica

kątowa

[„]

Faza

[%]

Wysokość

[°]

5 III-0,37,4456,7
6 III-0,17,6416,7
7 III+0,17,8366,6
8 III+0,38,1326,6
9 III+0,58,4285,9
10 III+0,88,6245,4
11 III+1,18,9204,8

Mapka pokazuje położenie Księżyca i Marca pod koniec pierwszego tygodnia marca 2012 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Po drugiej stronie nieba wieczorem widoczne są Mars (tuż po zmierzchu) oraz Saturn (po godzinie 21:00), które w nadchodzących dniach minie Księżyc. Srebrny Glob będzie dominował na niebie, ponieważ w czwartek 8 marca o godzinie 10:40 Księżyc osiągnie pełnię. Do niedzieli 11 marca Księżyc przewędruje od gwiazdozbioru Raka do pogranicza konstelacji Panny i Wagi.

Jednak zanim to nastąpi już w nocy z poniedziałku 5 marca na wtorek 6 marca naturalny satelita Ziemi zakryje dwie w miarę jasne gwiazdy konstelacji Raka: najpierw przed północą gwiazdę 60 Cnc, która świeci z jasnością obserwowaną 5,4 magnitudo; natomiast godzinę później zakryje sporo jaśniejszą, najjaśniejszą gwiazdę konstelacji, Acubens (α Cnc), której jasność obserwowana to 4,3 magnitudo.

Obserwacje zakryć nie będą jednak proste, ponieważ Księżyc będzie miał wtedy fazę ponad 92%, a więc będzie świecił bardzo jasno. Pierwsze zjawisko zajdzie blisko południowego brzegu tarczy Srebrnego Globu, przy czym zarówno zakrycie, jak i odkrycie zajdzie przy jasnym brzegu (zwłaszcza w południowej części naszego kraju). Drugie ze zjawisk będzie miało miejsce przy północnym brzegu tarczy Księżyca. Tym razem zakrycie zdarzy się przy ciemnym brzegu, ale zjawisko nie będzie widoczne w całym kraju: w północno-wschodniej części Polski cała tarcza Księżyca przejdzie na południe od Acubens. Gdzieś między Suwałkami a linią Warszawa – Gdańsk dojdzie do zakrycia brzegowego. Szczegóły w poniższej tabeli:

Zakrycie gwiazd 60 Cnc i Acubens przez Księżyc 5 i 6 marca 2012 r.
Miasto60 Cnc (5,4 mag)Acubens (4,3 mag)
ZakrycieOdkrycieZakrycieOdkrycie
Gdańsk5 III 23:456 III 0:256 III 0:556 III 1:13
Kraków6 III 0:006 III 0:276 III 0:576 III 1:27
Krosno6 III 0:006 III 0:296 III 0:586 III 1:27
Łódź5 III 23:546 III 0:276 III 0:566 III 1:22
Poznań5 III 23:526 III 0:226 III 0:516 III 1:21
Suwałki5 III 23:476 III 0:31brak zakrycia
Szczecin5 III 23:496 III 0:176 III 0:476 III 1:18
Warszawa5 III 23:526 III 0:306 III 0:596 III 1:19
Wrocław5 III 23:576 III 0:216 III 0:516 III 1:25
Żywiec6 III 0:026 III 0:256 III 0:556 III 1:29

W nocy z 6 na 7 marca Księżyc dotrze do najjaśniejszej gwiazdy Lwa – Regulusa. O godzinie podanej na mapce faza Księżyca będzie wynosić 97% i znajdował się będzie około 7° od α Leonis. To spowoduje, że poza Regulusem w bezpośrednim sąsiedztwie Księżyca niewiele będzie widać.

Kolejnej nocy faza Srebrnego Globu urośnie do 99%, a tym razem naturalny satelita Ziemi odwiedzie Marsa. Nie będzie to jednak bardzo bliskie spotkanie, gdyż oba ciała niebiańskie będzie dzieliło od siebie mniej więcej 10°. Księżyc mija Czerwoną Planetę w fazie pełni, co jest kolejnym potwierdzeniem, że planeta przebywa obecnie w opozycji. Mars w związku z opozycją wyróżnia się blaskiem: świeci obecnie z jasnością -1,2 wielkości gwiazdowej, natomiast jego tarcza ma średnicę prawie 14″.

Mapka pokazuje położenie Księżyca i Saturna w końcu pierwszej dekady marca 2012 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Praktycznie całą drugą część tygodnia Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Panny, do której zawita już w czwartek 8 marca. Jak już wspomniałem tego dnia wystąpi pełnia Księżyca, a więc będzie on głównym aktorem nocnego nieba. Z tych dni warto zapamiętać noc z soboty 10 marca na niedzielę 11 marca, kiedy to Księżyc przejdzie w bliskiej odległości od dwóch jasnych ciał niebiańskich: Spiki, czyli najjaśniejszej gwiazdy Panny oraz Saturna. Blask Księżyca wciąż będzie silny, ale nie będzie już tak bardzo przeszkadzał, jak podczas pełni. O godzinie podanej na mapce faza Srebrnego Globu będzie wynosić 91%. 10 marca około godziny 19:45 Srebrny Glob przejdzie mniej więcej półtora stopnia od Spiki, a do północy odległość między Spiką a Księżycem urośnie do ponad 3°. Jednocześnie Księżyc będzie się znajdował około 7° od Saturna.

Ostatnia ze znanych od starożytności planet jest widoczna coraz lepiej: jej jasność wynosi już +0,4 magnitudo, zaś średnica kątowa tarczy wynosi prawie 19″. Saturn przebywa obecnie przy wschodniej granicy konstelacji Panny, niecałe 7° od Spiki. Maksymalna elongacja Tytana (zachodnia) przypada w tym tygodniu we wtorek 6 marca.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher