Ostatnie dni maja będą również ostatnimi tej wiosny, w których na wieczornym niebie można obserwować Jowisza. W czerwcu Jowisz znajdzie się w koniunkcji ze Słońcem i ponownie zacznie być widoczny w lipcu na niebie porannym. Jowiszowi będą towarzyszyć dwie pierwsze od Słońca planety Merkury oraz Wenus. Przez większą część nocy można obserwować Saturna, natomiast nad ranem zbliżający się do III kwadry Księżyc. Blisko Gwiazdy Polarnej znajduje się kometa C/2011 L4 (PanSTARRS), która wciąż jest dostępna dla posiadaczy lornetek.

Jeśli ktoś chce dostrzec jeszcze Jowisza na wieczornym niebie, to musi się spieszyć, ponieważ w drugiej części tygodnia planeta zniknie w zorzy wieczornej i przestanie być widoczna. Następna okazja do obserwacji tej planety nadarzy się dopiero w drugiej części lipca, ale będzie ona widoczna rano, będzie zatem trzeba wstać (ewentualnie położyć się spać) bardzo wcześnie. Obecnie Jowisz ma jasność -1,9 magnitudo, a jego tarcza ma średnicę

Lepiej od Jowisza będą widoczne dwie pozostałe planety. Merkury będzie sporo wyżej od Wenus, ale będzie miał mniejszą jasność, dlatego Wenus będzie łatwiejsza do dostrzeżenia. W trakcie tego tygodnia Merkury zmniejszy jasność z -0,7 do -0,2 wielkości gwiazdowej, zmniejszy się również faza tarczy planety z 73% w poniedziałek 27 maja do 59% w niedzielę 2 czerwca. Wzrośnie natomiast wielkość tarczy z 6,0 do 6,7 sekundy kątowej. W przypadku Wenus jasność i średnica kątowa będą praktycznie stałe: odpowiednio -3,9 magnitudo i 10″, troszeczkę spadnie za to faza do 95%.

Szczegóły widoczności trzech planet pokazuje poniższa tabela:

Wysokość nad horyzontem oraz odległości między

Wenus, Jowiszem i Merkurym 45 minut po zmierzchu

w ostatnim tygodniu maja 2013 r.

DataWysokość

Jowisza

[°]

Wysokość

Wenus

[°]

Wysokość

Merkurego

[°]

Odległość

Jowisza

od Wenus [°]

Odległość

Jowisza

od Merkurego [°]

Odległość

Wenus

od Merkurego [°]

27 V3,94,06,21,42,52,3
28 V3,34,26,71,03,32,7
29 V2,84,37,11,54,53,1
30 V2,34,37,32,35,73,5
31 V1,84,57,63,27,03,9
1 VI1,34,57,84,28,34,1
2 VI0,84,68,05,19,64,4

Mapka pokazuje położenie Saturna na przełomie maja i czerwca 2013 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Po drugiej stronie nieba, prawie o tej samej porze, co Wenus, Jowisza i Merkurego można obserwować Saturna, jednak najlepiej widoczny będzie on już po zachodzie tych trzech planet, gdy zrobi się ciemniej. Saturn zbliży się na niewiele więcej niż 1° do gwiazdy κ Virginis, świecącej z jasnością obserwowaną +4,1 magnitudo, czyli ponad 30 razy słabiej od Saturna, którego jasność wynosi +0,3 magnitudo i z każdym tygodniem będzie coraz mniejsza. Na razie nie będzie się to odbijać na wielkości tarczy planety, która będzie miała średnicę 19″.

W tym tygodniu nie będzie maksymalnej elongacji Tytana, ale najlepiej ten księżyc Saturna obserwować na początku tygodnia (na zachód od planety macierzystej) i pod koniec tygodnia (na wschód).

Mapka pokazuje położenie Księżyca na przełomie maja i czerwca 2013 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Na początku tygodnia Księżyc będzie widoczny jeszcze przez większą część nocy, ale każdej kolejnej nocy będzie wschodził wyraźnie później. Jednocześnie będzie maleć jego faza (III kwadra przypada w piątek 31 maja, o godzinie 20:58). W ciągu najbliższych siedmiu dni Srebrny Glob przemierzy odcinek swojej orbity od gwiazdozbioru Strzelca do gwiazdozbioru Ryb, a więc obszar, w którym jasnych gwiazd jest stosunkowo mało.

We wtorkowy poranek Księżyc będzie miał fazę 88% i będzie znajdował się tuż na północny wschód od charakterystycznego trójkąta gwiazd w północno-wschodniej części Strzelca. Najbliżej Księżyca, w odległości ponad 2° będzie świecić gwiazda Albaldah, oznaczana na mapach grecką literą π. Nieco dalej, w odległości około 8,5 stopnia będzie świecić Nunki, czyli najjaśniejsza gwiazda całej konstelacji.

Dobę później faza naturalnego satelity Ziemi spadnie do 79%, a zbliży się on do jasnych gwiazd Koziorożca Dabih i Algedi. O godzinie podanej na mapce odległość Księżyca do wspomnianych gwiazd będzie wynosić odpowiednio 2,5 oraz 3,5 stopnia. Do wschodu Słońca odległość między Księżycem a gwiazdą Dabih zmniejszy się do 1,5 stopnia, a potem Księżyc zakryje tę gwiazdę, jednak dojdzie do tego, jak już Słońce będzie nad horyzontem. Zakrycie będą mogli za to obserwować mieszkańcy zachodniego krańca Afryki, północnej części Ameryki Południowej oraz Panamy, Karaibów, Bermudów i Florydy.

W następnych dniach Srebrny Glob będzie stopniowo zmniejszał fazę (do 36% w niedzielę 2 czerwca), jednak nie spotka się już z jasnymi gwiazdami. W niedzielę dotrze on do charakterystycznego wielokąta w zachodniej części Ryb. Ale tworzące go gwiazdy na jasnym tle nieba będą widoczne słabo.

Animacja pokazuje położenie komety C/2011 L4 (PanSTARRS) na przełomie maja i czerwca 2013 roku.

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Kometa PanSTARRS-u przemknie około 5° od Gwiazdy Polarnej, a w niedzielę 2 czerwca znajdzie się prawie dokładnie w połowie drogi między gwiazdami δ (bliżej bieguna) oraz ε UMi. Obserwacjom komety będzie sprzyjać zmniejszająca się faza Księżyca, natomiast niekorzystnie wpłynie na nie nie do końca ciemniejące niebo, zwłaszcza w północnej części Polski. Jednak dzięki położeniu między gwiazdami Małej Niedźwiedzicy na odpowiednio ciemnym niebie (poza zasięgiem świateł miejskich) będzie ona łatwa do odszukania. A warto to zrobić, ponieważ wciąż można obserwować zarówno warkocz komety, jak i jej antywarkocz. Ostatnie dni maja będą również ostatnimi tej wiosny, w których na wieczornym niebie można obserwować Jowisza. W czerwcu Jowisz znajdzie się w koniunkcji ze Słońcem i ponownie zacznie być widoczny w lipcu na niebie porannym. Jowiszowi będą towarzyszyć dwie pierwsze od Słońca planety Merkury oraz Wenus. Przez większą część nocy można obserwować Saturna, natomiast nad ranem zbliżający się do III kwadry Księżyc. Blisko Gwiazdy Polarnej znajduje się kometa C/2011 L4 (PanSTARRS), która wciąż jest dostępna dla posiadaczy lornetek.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher