Najbliższe kilkanaście dni będą bardzo dobrym okresem dla obserwatorów Księżyca, który będzie świecił wysoko i długo po zmierzchu. Srebrny Glob zakryje dwie dość jasne gwiazdy. Warunki obserwacyjne planet pozostaną na prawie takim samym poziomie jak tydzień temu. Zmieni się to, że wieczorem zacznie być widoczny Merkury.

Po zeszłotygodniowym nowiu Księżyc coraz śmielej będzie pokazywał się nad zachodnim horyzontem, każdego kolejnego wieczoru świecąc z większą jasnością. Jednocześnie będzie piął się wyraźnie w górę, szybko zwiększając czas przebywania nad horyzontem po zmierzchu. W niedzielę 13 marca, o godzinie 0:45 Srebrny Glob osiągnie fazę I kwadry, dlatego koniec tygodnia będzie najlepszym okresem do obserwowania księżycowych kraterów.

Przez najbliższe dni Księżyc odwiedzi gwiazdozbiory Ryb, Byka i Bliźniąt, jak zawsze pomagając przy identyfikacji poszczególnych gwiazd. I tak w poniedziałek 7 marca zobaczyć będzie można naturalnego satelitę Ziemi oddalającego się od Jowisza. W chwili pokazanej na mapce Księżyc będzię miał fazę 7% i od Jowisza będzie go dzielił dystans prawie 10°.

Największa planeta Układu Słonecznego jest widoczna coraz słabiej, półtora godziny po zmierzchu znajduje się na wysokości zaledwie 510° nad zachodnim horyzontem. Jasność Jowisza wynosi obecnie -2,1 wielkości gwiazdowej, zaś jego tarcza ma średnicę 34″.

Obserwacje księżyców galileuszowych Jowisza są już trudne właśnie ze względu na niskie położenie planety nad widnokręgiem oraz szybkie zachodzenie. W tym tygodniu będzie można zaobserwować następujące zjawiska:

  • 7 III godz. 18:25 wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 11 III od zmierzchu Europa i jej cień przebywają na tarczy Jowisza,
  • 12 III godz. 17:58 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia).

Od wtorku 8 marca do czwartku 10 marca Księżyc będzie przechodził przez gwiazdozbiór Barana. Przy okazji można zobaczyć, jak bardzo zjawisko precesji przesunęło na niebie tzw. punkt Barana, czyli miejsce, w którym znajduje się Słońce pierwszego dnia wiosny na naszej półkuli. W starożytności punkt ten znajdował się w gwiazdozbiorze Barana (i przez to ma on właśnie taką nazwę), a choć do początku wiosny zostało jeszcze 2 tygodnie – gwiazdozbiór Barana bez problemu jest widoczny wieczorem i to dość długo po zachodzie Słońca.

We wtorek 8 marca i środę 9 marca Księżyc przejdzie blisko najjaśniejszych gwiazd konstelacji Barana. Pierwszego z wymienionych wieczorów najbliżej Księżyca (w odległości około 5°) będzie się znajdowała gwiazda Mesarthim, potem gwiazda Sheratan (odległość prawie 7°), a najdalej – Hamal – 10,5 stopnia. W środę sytuacja się odwróci: Hamal będzie najbliżej (7,5 stopnia), potem Sheratan oraz Mesarthim – prawie 9°. Z tych trzech gwiazd najbardziej interesująca jest ta ostatnia, która świeci najsłabiej, jednak jest to układ dwóch gwiazd możliwy do rozdzielenia przez duże lornetki oraz teleskopy o średnicy około 7 cm.

W piątek i sobotę Srebrny Glob będzie przebywał na tle gwiazdozbioru Byka. Juź 10 marca zobaczyć będzie można Księżyc w fazie 28% zbliżający się do Plejad. O godzinie 23:00, czyli tuż przed zachodem, będzie się on znajdował 5° na zachód od Plejad.

W piątek 11 marca Księżyc wejdzie w głąb gwiazdozbioru Byka i znajdować się będzie po wschodniej stronie Plejad, 8° od nich. Jednocześnie Księżyc będzie przebywał 7° na północ od Aldebarana – najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji. Tej samej nocy Księżyc zakryje gwiazdę υ (upsilon) Tauri, której jasnośc wynosi +4,3 magnitudo, ale o tym więcej za chwilę.

Sobota i niedziela zastanie Księżyc na pograniczu gwiazdozbiorów Byka i Bliźniąt, niedaleko drugiej co do jasności gwiazdy pierwszej z wymienionych konstelacji – El Nath (kiedyś była to gwiazda wspólna dla Byka oraz Woźnicy). Tuż przed zachodem Księżyca w niedzielę 13 marca o godzinie 0:30 faza naturalnego satelity Ziemi będzie wynosić 49% i znajdował się on będzie 5,5 stopnia na południe od El Nath.

W niedzielę wieczorem Księżyc wejdzie do gwiazdozbioru Bliźniąt i zakryje kolejną jasną gwiazdę – Tejat Prior, czyli η Bliźniąt, o jasności +3,3 magnitudo. Szczegóły tego zakrycia, a także wcześniejszego zawiera poniższa tabela. W przypadku pierwszej z zakrywanych gwiazd w południowo-wschodniej części Polski będzie można zobaczyć tylko zakrycie, ponieważ przed odkryciem Księżyc schowa się za horyzontem:

Miastoυ Tauη Gem
12 III13 III
zozo
Gdańsk0:040:5022:3923:05
Kraków0:0722:3923:19
Krosno0:0822:4123:20
Łódź0:060:5322:3823:14
Poznań0:060:5322:3523:13
Suwałki0:030:4722:4423:03
Szczecin0:050:5322:3123:11
Warszawa0:050:5122:4023:12
Wrocław0:070:5522:3523:17
Żywiec0:0822:3823:20

Z zakryciem gwiazdy Tejat Prior związana jest ciekawostka taka, że w Suwałkach zarówno zakrycie, jak i odkrycie zajdzie przy ciemnym brzegu (według programu AstroJaWil).

Animacja pokazuje położenie Mekrurego i Jowisza w drugim tygodniu marca 2011.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Nadchodzący tydzień będzie pierwszym, w którym będzie można zaobserwować Merkurego. Planeta będzie widoczna przez prawie miesiąc do pierwszej dekady kwietnia i będzie to najlepszy okres jej widoczności w tym roku. Warto więc odpowiednio go wykorzystać. W majwiększej elongacji (czyli największej odległości kątowej od Słońca) Merkury znajdzie się 23 marca i będzie ona wynosiła 19°. Tego dnia Merkury będzie zachodził prawie 2 godziny po Słońcu i będzie bardzo dobrze widoczny.

Niestety tym razem planecie nie będzie towarzyszył Księżyc, który w korzystnej pod tym względem konfiguracji będzie na początku tego tygodnia, a potem szybko przejdzie w dalsze rejony nieba. Ale na pocieszenie blisko Merkurego będzie Jowisz. Planety zbliżą się do siebie na około 2° na początku przyszłego tygodnia.

Jak zawsze podczas wieczornej widoczności Merkury będzie zbliżał się do Ziemi, dzięki czemu będzie rosła jego średnica kątowa, natomiast zmniejszać się będzie faza i jasność. Na zamieszczonej powyżej animacji pokazane jest położenie Merkurego i Jowisza 45 minut po zachodzie Słońca.

Szczegóły dla najbliższych dni zawiera poniższa tabela:

DataJasność

[mag]

Faza

[%]

Średnica

[„]

Odległość

od Jowisza

[°]

9 III-1,3905,59,8
10 III-1,3885,68,2
11 III-1,2855,76,6
12 III-1,2835,85,1
13 III-1,1805,93,7

Mapka pokazuje położenie Saturna w drugim tygodniu marca 2011.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Po godzinie 19:30 prawie do samego rana z planet widoczny jest tylko Saturn. Planeta wschodzi, góruje i zachodzi kolejne pół godziny wcześniej. Jest również widoczna coraz lepiej: jej jasność zwiększy się do 0,4 wielkości gwiazdowej, a średnica kątowa będzie miała wielkość 19″.

Maksymalna elongacja Tytana wypada w tym tygodniu w niedzielę 13 marca. Tym razem będzie to elongacja wschodnia.

Mapka pokazuje położenie Wenus w drugim tygodniu marca 2011.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Tuż przed wschodem Słońca coraz gorzej widoczna jest Wenus. Na mapce pokazane jest położenie Wenus o godzinie 5:20, czyli około 50 minut przed świtem. O tej porze planeta znajduje się mniej niż 5° nad południowo-wschodnim horyzontem. Wenus wciąż oddala się od Ziemi jednak dalej jest w dość dużej odległości kątowej od Słońca (w tym tygodniu około 40°).

W ten sposób ujawnia się duże oddalenie Polski od równika i związane z tym małe nachylenie ekliptyki do widnokręgu wiosną o poranku. Wenus świeci obecnie blaskiem -4,1 magnitudo, jej średnica kątowa wynosi 15″, zaś faza – 74%. Wenus jest więc już wyraźnie mniejsza od Saturna, choć podczas swej najlepszej widoczności jest ponad 3 razy od niego większa.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher

Komentarze

  1. billinger    

    mapka — może to chochlik; mapka przedstawiająca położenie „drugiej” pozostaje póki co niewidoczna

    1. majer    

      Dzięki za zauważenie błędu. Po prostu wpisałem zły numer. Teraz jest ok

Komentarze są zablokowane.