Miesiąc po przesileniu letnim na nasze niebo powoli wracają noce astronomiczne (na południu Polski już są, nad Bałtykiem będą od początku sierpnia), a Księżyc każdej kolejnej nocy będzie coraz mniej przeszkadzał w obserwacjach (w sobotę 23 lipca III kwadra). Nad ranem coraz lepsze warunki obserwacyjne Jowisza z Marsem, natomiast wieczorem szybko pogarszać się będzie widoczność Saturna.

W nadchodzących dniach Srebrny Glob przejdzie od gwiazdozbioru Koziorożca, przez Wodnika, Ryby, do gwiazdozbioru Barana i odwiedzi dwie planety możliwe do zobaczenia gołym okiem. Dopiero na koniec tygodnia dotrze do gwiazdozbioru Barana, w którym znajdują się nieco jaśniejsze gwiazdy.

Poniedziałkowy poranek zastanie Księżyc na granicy konstelacji Koziorożca i Wodnika, niecałe 6° na południowy wschód od gwiazdy Sadalsuud (drugiej co do jasności gwiazdy Wodnika). Jego faza będzie miała wtedy 92%, czyli będzie świecił jeszcze bardzo jasno i obserwacje słabszych gwiazd będących w jego pobliżu będą utrudnione.

W czwartek 21 lipca faza Księżyca zmniejszy się już do 71% i do tego dnia dotrze on już do gwiazdozbioru Ryb. W tej konstelacji przebywa Uran, czyli ostatnia z planet widocznych gołym okiem, ale taka obserwacja jest możliwa tylko dla doświadczonych obserwatorów. Obecny sezon nie będzie już tak sprzyjający do obserwowania siódmej planety Układu Słonecznego, ponieważ nie będzie przy niej jasnego Jowisza.

Wskazówką do odnalezienia Urana może być Księżyc (choć jego faza podczas mijania Urana w najbliższych miesiącach będzie wzrastać), który w czwartek rano przejdzie około 5° na północ od tej planety. Jasność Urana wynosi obecnie 5,8 wielkości gwiazdowej, a na mapce zaznaczyłem jeszcze gwiazdę 44 Psc, która ma podobną jasność, a znajduje się nieco ponad 2° na wschód od planety.

Kolejnym ciekawym dniem pod względem księżycowych koniunkcji będzie niedziela 24 lipca. Tego ranka Księżyc zmniejszy fazę do 43% i znajdzie się blisko największej planety krążącej wokół Słońca. Jasność Jowisza wynosi obecnie -2,4 magnitudo, czyli jest on obecnie najjaśniejszym (poza Księżycem) obiektem porannego nieba. O godzinie podanej na mapce naturalny satelita Ziemi będzie się znajdował około 4° na północ od Jowisza.

Mapka pokazuje położenie Jowisza i Marsa w trzecim tygodniu lipca 2011 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Piątą planetę Układu Słonecznego warto obserwować nie tylko w niedzielę, ale także wcześniej (i później). Planeta oprócz dużej i ciągle rosnącej jasności ma także dużą tarczę (obecnie o średnicy 40 sekund kątowych). Posiadacze większych lornetek i teleskopów mogą obserwować pasy na jowiszowej tarczy, a także księżyce galileuszowe planety, wśród których w tym tygodniu warto zwrócić uwagę na następujące zjawiska:

  • 20 lipca 3:15 Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia), księżyc blisko północnego bieguna planety,
  • 21 lipca 2:46 wejście cienia Io na tarczę planety,
  • 22 lipca 0:01 wejście Io w cień Jowisza (początek zaćmienia),
  • 22 lipca 3:33 wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 23 lipca 0:00 o wschodzie Jowisza Io na tarczy, zaś Kallisto na północ od tarczy Jowisza,
  • 23 lipca 0:44 zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 23 lipca 1:35 wejście Europy w cień Jowisza (początek zaćmienia); w tym momencie Europa 54″ na zachód od środka tarczy Jowisza (34″ od brzegu).

45° na północny wschód od Jowisza znajduje się Mars. Czerwona Planeta świeci znacznie słabiej niż Jowisz (+1,4 wielkości gwiazdowej), ma też znacznie mniejszą tarczę (średnica 4,3 sekundy kątowej) i nie da się na niej dostrzec żadnych szczegółów. Mars zbliża się do granicy między Bykiem a Bliźniętami i w tym tygodniu będzie się znajdował mniej więcej 5° na południe od gwiazdy El Nath – drugiej co do jasności gwiazdy konstelacji Byka, o jasności porównywalnej z Marsem. Jednak Czerwona Planeta nie powinna być trudna do rozpoznania, gdyż nie bez powodu ma taką nazwę i wyróżnia się bladoczerwoną, czy też pomarańczową barwą. Podobnie do jaśniejszego od niego w tym tygodniu o pół wielkości gwiazdowej Aldebarana.

Mapka pokazuje położenie Saturna w trzecim tygodniu lipca 2011 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Wieczorem stale pogarszają się warunki widoczności Saturna. Obserwacje planety już są trudne, gdyż zanim zrobi się ciemno Saturn schodzi już nisko nad zachodni horyzont. Przez to również bardzo trudne jest dostrzeżenie Tytana i innych księżyców planety. Obecnie Saturn świeci z jasnością +0,9 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma wielkość 17″. W tym tygodniu Saturn oddali się od Porrimy na półtora stopnia.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher