W drugiej połowie lipca ciekawe zjawiska na niebie będą działy się przed świtem, gdzie do Jowisza zbliża się Mars, a w przyszłym tygodniu dołączy do nich Księżyc w fazie cienkiego sierpa. Srebrny Glob w najbliższych dniach będzie zwiększał fazę od I kwadry do pełni, będzie zatem przebywał nad horyzontem przez większą część nocy i we wtorek minie Saturna, zaś w czwartek zbliży się do jasnych gwiazd Skorpiona. Tuż po zmierzchu wciąż słabo widoczna jest Wenus, natomiast przez całą noc można obserwować kometę C/2011 L4 (PanSTARRS), choć będzie to trudne, ze względu na jasne tło Księżyca.

Czwarta i piąta planeta Układu Słonecznego widoczne są coraz lepiej. Mars wschodzi już prawie 2, natomiast Jowisz – półtora godziny przed Słońcem. Jowisz jest zdecydowanie jaśniejszy (jego jasność wynosi -1,9 magnitudo, zaś jasność Marsa – +1,6 magnitudo) i dlatego łatwiej go dostrzec, mimo że znajduje się bliżej horyzontu. Jednak w poszukiwaniach obu planet może przydać się lornetka. Jowisz ma również sporo większą tarczę: 32 sekundy kątowe, w porównaniu do 4″ w przypadku Marsa, ale na razie jasne tło nieba nie pozwoli dostrzec na niej zbyt wiele.

Obie planety przebywają już na tle gwiazdozbioru Bliźniąt, tuż na północ od pary gwiazd Tejat Prior (η Gem) oraz Tejat Posterior (μ Gem), czyli miejsca, w w którym Słońce znajduje się w dniu przesilenia letniego. Mars powoli zbliża się do Jowisza: w poniedziałek odległość między planetami wynosiła około 3,5 stopnia i do niedzieli zmniejszy się ona do niecałego stopnia. Wcześniej, bo w środę 17 lipca Mars przejdzie w odległości mniejszej niż 0,5 stopnia od gromady otwartej M35, zaś Jowisz w sobotę 20 oraz w niedzielę 21 lipca minie gwiazdę μ Geminorum w odległości nieco większej, niż średnica kątowa Słońca, czy Księżyca.

Animacja pokazuje położenie Wenus w trzecim tygodniu lipca 2013 roku.

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Na niebie wieczornym również świecą dwie planety – Wenus i Saturn, ale są widoczne zdecydowanie lepiej od pary Mars – Jowisz. Wenus świeci z jasnością obserwowaną -3,9 wielkości gwiazdowej i 45 minut po zmierzchu zajmuje pozycję niecałe 5° nad zachodnim horyzontem. Planeta zachodzi około półtora godziny po Słońcu, dlatego na jej obserwacje czasu jest niewiele. Przez teleskopy z powiększeniem co najmniej kilkadziesiąt razy można próbować dostrzec tarczę planety o średnicy 12″ i fazie 87%.

Wenus pod koniec tygodnia zbliży się do najjaśniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze Lwa – Regulusa, który świeci z jasnością obserwowaną +1,3 wielkości gwiazdowej, jest więc zdecydowanie słabszy od Wenus. W niedzielę 21 lipca odległość planety od gwiazdy będzie wynosić niecałe półtora stopnia, natomiast w przyszły poniedziałek 22 lipca zmniejszy się ona do niewiele ponad 1°. Jednak oba ciała niebiańskie około godziny 21:35 będą świecić na wysokości 3-4 stopnie nad zachodnim horyzontem.

Mapka pokazuje położenie Księżyca i Saturna w trzecim tygodniu lipca 2013 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Gdy Wenus z Regulusem znikną za widnokręgiem warto swój wzrok przenieść na lewo, w kierunku południowym, gdzie świeci coraz jaśniejszy Księżyc. W trakcie omawianych dni Srebrny Glob przemieści się od gwiazdozbioru Panny, przez Wagę, Skorpiona i Wężownika do gwiazdozbioru Strzelca. Po drodze minie m.in. Spikę w Pannie, Saturna w Wadze oraz jasne gwiazdy w Skorpionie i Strzelcu, zwiększając przy tym fazę od 47% w poniedziałek 15 lipca, do 99% w niedzielę 21 lipca.

Już pierwszego wieczoru, w poniedziałek 15 lipca, Księżyc spotka się z najjaśniejszą gwiazdą w Pannie, czyli Spiką. O godzinie podanej na mapce do zachodu Księżyca pozostanie mniej niż pół godziny, zaś do zachodu Spiki – kilkanaście minut więcej, zaś oba ciała niebiańskie będą dzieliły 4°. Księżyc przesuwa się po niebie z prędkością mniej więcej 0,5 stopnia na godzinę. Zatem na przebycie 4° potrzebuje około 8 godzin. I właśnie po tym 8 godzinach, około 7 rano naszego czasu mieszkańcy i turyści przebywający w krajach Ameryki Środkowej, Ekwadorze, Kolumbii oraz Peru będą mogli obserwować zakrycie Spiki przez Księżyc.

Dobę później Srebrny Glob przesunie się kilkanaście stopni na południowy wschód i zbliży się do Saturna, zwiększając przy tym fazę do 58%. Około godziny 23:00 Księżyc będzie znajdował się na wysokości 7° nad południowo-zachodnim horyzontem, zaś Saturn będzie świecił 4° wyżej. Niewiele ponad 27' od Saturna świecić będzie gwiazda κ Vir, obok której Saturn wykonał zakręt i obecnie się od niej oddala. Oddala się również od Ziemi i dlatego w najbliższych tygodniach jego jasność będzie wyraźnie się zmniejszać, a na północnych szerokościach geograficznych dołączy się do tego słabe nachylenie ekliptyki do wieczornego horyzontu, przez co Saturn aż do końca okresu widoczności będzie widoczny dość słabo. Obecnie jasność planety wynosi +0,6 magnitudo, zaś jego tarcza ma średnicę 17″. Maksymalna elongacja Tytana (wschodnia) wypada w tym tygodniu w niedzielę 21 lipca.

W środę 17 lipca faza Księżyca urośnie do 69% i do tego czasu dotrze on do gwiazdozbioru Wagi. O godzinie podanej na mapce naturalny satelita Ziemi będzie świecił trochę ponad 2° na południowy wschód od gwiazdy Zuben Elgenubi, która na mapach jest oznaczana grecką literą α. Ta gwiazda również będzie zakryta przez Księżyc, a zjawisko będzie można obserwować w basenie Oceanu Indyjskiego kilka stopni na północ i południe od równoleżnika 30°S. W Polsce Księżyc przejdzie około 1° na południe od gwiazdy α Lib mniej więcej o godzinie 19 naszego czasu.

Czwartek 18 lipca Księżyc spędzi na pograniczu gwiazdozbiorów Wagi i Skorpiona, zbliżając się aż do zachodu do charakterystycznego łuku gwiazd w drugiej z wymienionych konstelacji. Przed godziną 23:00 tarcza Księżyca będzie miała fazę 79% i będzie znajdowała się niecałe 2° na zachód od gwiazdy Graffias (β Sco, jasność +2,5 wielkości gwiazdowej) oraz prawie 3° na północny zachód od gwiazdy Dschubba (δ Sco, jasność +2,3 magnitudo). Około godziny 1 w nocy (już w piątek 19 lipca) Księżyc zbliży się do gwiazdy Graffias do niecałych 50 minut kątowych i niestety wkrótce potem zajdzie. Natomiast mieszkańcy Europy Zachodniej oraz Północno-Zachodniej Afryki będą mogli obserwować zakrycie jasnej gwiazdy przez naturalnego satelitę Ziemi.

19 lipca, ale wieczorem, faza Księżyca urośnie do 88% i przejdzie on do gwiazdozbioru Wężownika. O godzinie podanej na mapce Księżyc będzie tuż po górowaniu i będzie świecił około 15° nad południowym widnokręgiem. Srebrny Glob odnajdziemy między gwiazdami Sabik (η Oph) i Antares (α Sco), mniej więcej 6° od pierwszej i 9° od drugiej z wymienionych gwiazd.

Sobotę 20 lipca oraz niedzielę 21 lipca Księżyc spędzi w Strzelcu. Do pełni zostanie już Księżycowi bardzo niewiele: 20 lipca faza Srebrnego Globu będzie wynosiła 95%, zaś w niedzielę 21 lipca – 99%. W niedzielę Księżyc znajdzie się 8° na północny wschód od gwiazdy Nunki – jednej z jaśniejszych gwiazd Strzelca.

Animacja pokazuje położenie komety C/2011 L4 (PanSTARRS) w trzecim tygodniu lipca 2013 roku.

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Kometa PanSTARRS-u powoli przechodzi z gwiazdozbioru Smoka do gwiazdozbioru Wolarza. Kometa cały czas oddala się od Ziemi i świeci coraz słabiej. Dodatkowo w jej obserwacjach nie będzie pomagał Księżyc, którego faza każdej kolejnej nocy rośnie. Dlatego w najbliższych kilkunastu dniach kometa nie będzie dobrym celem dla posiadaczy lornetek i teleskopów. Trzeba niestety poczekać, aż Księżyc przejdzie przez pełnię i zacznie wschodzić w drugiej połowie nocy.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher