Lupus 4, obłok pyłu i gazu w kształcie pająka, przesłania gwiazdy w tle niczym ciemne chmury w bezksiężycową noc. Ale obecnie zaciemnione, gęste zasoby materii w obłokach takich jak Lupus 4 to miejsca narodzin nowych gwiazd, które za jakiś czas rozpoczną swoje świetliste życie. Do wykonania zdjęcia użyto instrumentu Wide Field Imager na 2,2-metrowym teleskopie ESO w Obserwatorium La Silla w Chile.

Lupus 4 znajduje się około 400 lat świetlnych od Ziemi. Widać go na granicy gwiazdozbiorów Wilka i Węgielnicy. Obiekt jest jednym z kilku ciemnych obłoków widocznych w luźnej gromadzie gwiazd o nazwie asocjacja OB Skorpiona-Centaura [1]. Jest to względnie młode, ale mocno rozproszone zgrupowanie gwiazd, które najprawdopodobniej pochodzą z jednego gigantycznego obłoku materii.

Ponieważ ta asocjacja i jej obłoki tworzą najbliższe tego typu zgrupowanie, jest głównym celem badań nad tym, jak gwiazdy wspólnie dorastają zanim zaczną się rozpraszać. Słońce, podobnie jak większość gwiazd w naszej Galaktyce, zapewne rozpoczęło swoje istnienie w podobnym otoczeniu.

Mapka przedstawia fragment nieba południowego. Czerwonym kółkiem zaznaczono położenie ciemnego obłoku Lupus 4, znajdującego się na granicy gwiazdozbiorów Wilka i Węgielnicy.

Pierwszy opis ciemnych obłoków Lupus w literaturze astronomicznej pochodzi o amerykańskiego astronoma Edwarda Emersona Barnarda i był opublikowany w 1927 roku. Lupus 3, tuż obok Lupus 4, jest najlepiej zbadanym dzięki obecności co najmniej 40 raczkujących gwiazd powstałych w ciągu ostatnich trzech milionów lat, które znajdują się na granicy rozpoczęcia pracy swoich pieców termojądrowych (eso1303). Podstawowym źródłem energii tak młodych gwiazd, znanych jako gwiazdy T Tauri, jest ciepło generowane przez grawitacyjne kurczenie się, w przeciwieństwie do fuzji wodoru i innych pierwiastków, która zasila dojrzałe gwiazdy, takie jak Słońce.

Obserwacje zimnej ciemności Lupus 4 doprowadziły do odkrycia kilku gwiazd typu T Tauri. Ale w kontekście tworzenia gwiazd obiecujące dla Lupus 4 jest gęste, bezgwiezdne jądro materii w obłoku. Za kilka milionów lat powinny w nim wykształcić się gwiazdy typu T Tauri. Porównując Lupus 3 do Lupus 4 w tym kontekście, można wnioskować iż pierwszy obiekt jest starszy niż drugi, gdyż jego zawartość miała więcej czasu na wytworzenie gwiazd.

Ile gwiazd może zaświecić w Lupus 4? Trudno powiedzieć, gdy oszacowania masy obiektu różnią się. Dwa pomiary zgadzają się co do około 250 razy większej masy niż masa Słońca, podczas gdy inny, wykonany inną metodą, wskazuje na około 1600 mas Słońca. W każdym razie obłok zawiera dużo materii, z której narodzą się nowe jasne gwiazdy. Podobnie jak ziemskie chmury rozpraszają się i nastaje słoneczna pogoda, tak samo kosmiczne ciemne obłoki zanikną i będzie bardzo słonecznie.

Uwagi

[1] Termin „OB” odnosi się do jasnych, gorących, krótko żyjących gwiazd typów widmowych O i B, które jasno świecą w szeroko rozproszonej gromadzie.

Autor

Avatar photo
Redakcja AstroNETu