W czwartek 6 listopada Księżyc przejdzie przez pełnię, zatem pierwszego i ostatniego dnia tygodnia faza Srebrnego Globu będzie bardzo podobna, tylko jego ciemny brzeg będzie po drugiej stronie. Na początku tygodnia Księżyc minie planetę Uran i zakryje gwiazdę o Piscium, natomiast po pełni Księżyc minie Aldebarana i gwiazdę ζ Tauri. Na porannym niebie wciąż widoczny jest Merkury, a kilkadziesiąt stopni nad nim – Jowisz. Wieczorem można obserwować Marsa, mijającego gwiazdę Kaus Borealis ze Strzelca.

Pierwszy tydzień listopada będzie zdominowany przez bardzo jasno świecący Księżyc, który w tym czasie odwiedzi gwiazdozbiory Ryb, Barana i Byka, a w czwartek 6 listopada, o godzinie 23:23 przejdzie przez pełnię. W związku z bliską pełnią naturalny satelita Ziemi będzie przebywał na niebie praktycznie przez całą noc.

We wtorek 4 listopada Srebrny Glob minie Urana. Jednak inaczej, niż miesiąc temu tarcza Księżyca będzie miała fazę 94%, czyli na jej zanurzenie się w cieniu Ziemi w tym dniu liczyć nie można. O godzinie podanej we wstawce Księżyc przejdzie prawie dokładnie w połowie drogi między Uranem, a gwiazdą 96 Piscium. Środek Księżyca będzie oddalony od obu ciał niebiańskich o około 24 minuty kątowe, a jego brzeg o mniej niż 7'. Zarówno Uran, jak i 96 Psc świecą z jasnością +5,7 magnitudo, zatem przy tak silnym blasku naturalnego satelity Ziemi będą one trudne do dostrzeżenia.

Dobę później faza Księżyca będzie jeszcze większa, będzie to 98%. Księżyc przesunie się na wschodnią granicę konstelacji Ryb i tej nocy zakryje on gwiazdę o Piscium, której jasność obserwowana to +4,3 wielkości gwiazdowej. Zakrycie będzie widoczne w prawie całej Europie i Rosji oraz w północnej Afryce. W Polsce gwiazda będzie zakrywana mniej więcej od godziny 18:07 w części południowej, do 17:15 w części północnej. Odkrycie nastąpi niewiele ponad godzinę później. Niestety faza bliska pełni oznacza, że nie będzie to zjawisko łatwe do obserwacji, ponieważ i zakrycie, i odkrycie nastąpi przy jasnym brzegu.

Tej i następnej nocy naturalny satelita Ziemi będzie się znajdował dość blisko jasnych gwiazd Barana. W środę 5 listopada o godzinie podanej na mapce gwiazda Hamal będzie oddalona od Księżyca o ponad 15°, gwiazda Sheratan – o 12°, zaś gwiazda Mesarthim – o półtora stopnia mniej. W czwartek 6 listopada Księżyc przesunie się o kilkanaście stopni na północny wschód, zwiększając przy tym fazę do 100%. Wszystkie 3 najjaśniejsze gwiazdy Barana tej nocy będą się znajdowały około 13° nad Księżycem.

Piątek, sobotę i niedzielę Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Byka i jego faza zacznie już spadać. W nocy 7 listopada faza naturalnego satelity Ziemi zmniejszy się do 99%, a będzie on się znajdował w zachodniej części Byka, około 9° na południe od Plejad. W sobotę 8 listopada faza księżycowej tarczy zmniejszy się do 96%. Tej nocy będzie on przebywał w środkowej części Byka, nieco na północ od Aldebarana. O godzinie podanej na mapce środek Księżyca będzie oddalony od najjaśniejszej gwiazdy Byka o niecałe 50 minut kątowych. Ostatniej nocy tego tygodnia Srebrny Glob będzie miał fazę 90% i będzie wędrował mniej niż 4° na południe od gwiazdy &dzeta; Tauri, czyli południowego rogu Byka. W czasie górowania Księżyca, w poniedziałek 10 listopada mniej więcej o godzinie 2:00, odległość między tymi ciałami niebiańskimi zmniejszy się do trochę ponad 3°.

Mapka pokazuje położenie Marsa w pierwszym tygodniu listopada 2014 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Mapkę wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Wieczorem, jeszcze zanim Księżyc wzniesie się wysoko nad horyzont, można obserwować Marsa, który jednak wciąż wędruje nisko nad horyzontem. W momencie zachodu Słońca, około godziny 16:00 Mars jest bliski górowania (góruje 45 minut wcześniej) i przebywa mniej więcej 13° nad południowym widnokręgiem. Natomiast o godzinie podanej na mapce przesunie się on wyraźnie na zachód, jednocześnie zmniejszając wysokość nad widnokręgiem do 8°. W tym tygodniu parametry fizyczne marsjańskiej tarczy zmienią się bardzo niewiele, jej jasność to nadal +0,9 magnitudo, jej średnica kątowa jest mniejsza, niż 6″, a jej faza, to 91%.

W poniedziałek i wtorek Czerwona Planeta będzie mijała gwiazdę Kaus Borealis, czyli λ Strzelca, której jasność obserwowana, to +2,8 wielkości gwiazdowej. W tych dniach Mars będzie oddalony od niej o niecałe 45 minut kątowych. Następnie Mars podąży dalej na wschód, zbliżając się do gwiazdy Nunki. W przyszłym tygodniu odległość między tymi ciałami niebiańskimi zmniejszy się do 2°, ale w niedzielę 9 listopada będzie to niecałe 3°.

Animacja pokazuje położenie Merkurego i Jowisza w pierwszym tygodniu listopada 2014 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Animację wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Nad ranem, po drugiej stronie nieba wędrują planety Jowisz i Merkury. Pierwsza z planet przebywa na tle gwiazdozbioru Lwa i pojawia się nad horyzontem już przed godziną 23:00, a najwyżej nad widnokręgiem znajduje się po godzinie 6:00. Natomiast druga z nich wstaje około godziny 5:30 i około godziny 6:00 wznosi się na wysokość mniej więcej 8°, ale zacznie się ona zbliżać do Słońca i w ciągu tygodnia jej wysokość nad horyzontem zmniejszy się o 2°.

Jowisz wciąż porusza się ruchem prostym i pod koniec tego tygodnia zbliży się do Regulusa w Lwie na odległość niecałych 9°. Jasność Jowisza wynosi już -2,1 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 37″. Natomiast Merkury minie Spikę w Pannie, przechodząc na początku tygodnia w odległości nieco ponad 4° od niej. W przypadku tej planety jej jasność w trakcie tygodnia wzrośnie z -0,6 do -0,8 magnitudo, jej średnica kątowa spadnie poniżej 6″, a faza urośnie z 64 do 81%.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można dostrzec następujące zjawiska:

  • 3 listopada, godz. 2:08 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 3 listopada, godz. 22:58 – od wschodu Jowisza Io na tarczy planety (blisko zachodniej krawędzi tarczy),
  • 3 listopada, godz. 23:26 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 5 listopada, godz. 0:14 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza (koniec zacmienia),
  • 5 listopada, godz. 1:40 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 5 listopada, godz. 5:20 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 7 listopada, godz. 2:46 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 7 listopada, godz. 5:24 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 7 listopada, godz. 5:44 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 8 listopada, godz. 5:56 – wejście Io w cień Jowisza (początek zaćmienia),
  • 9 listopada, godz. 3:14 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 9 listopada, godz. 3:16 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 9 listopada, godz. 4:34 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 9 listopada, godz. 5:36 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 9 listopada, godz. 6:52 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 10 listopada, godz. 0:26 – wejście Io w cień Jowisza (początek zaćmienia),
  • 10 listopada, godz. 4:02 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 10 listopada, godz. 5:54 – Kalisto chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia).

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher