Na początku czerwca noce będą wyjątkowo jasne, ponieważ do niezbyt głęboko chowającego się pod horyzontem Słońca dołączy Księżyc w pełni, przypadającej 2 czerwca po południu naszego czasu. W tym czasie Księżyc spotka się z Saturnem, co świadczy o niedawnej opozycji tej planety względem Słońca. Oba ciała niebiańskie można obserwować w tym czasie całą noc, tak samo, jak Kometę Lovejoya, która minęła już Gwiazdę Polarną i w tym tygodniu minie gwiazdę λ UMi, czyli drugą po Polarnej gwiazdę w dyszlu Małego Wozu. Na wczesnowieczornym niebie systematycznie do widnokręgu zbliża się Jowisz, natomiast Wenus w sobotę 6 czerwca osiągnie swoją maksymalną elongację wschodnią i w następnych tygodniach będzie szybko zbliżać się do Słońca.

W pierwszych dniach czerwca Księżyc odwiedzi gwiazdozbiory Wagi, Skorpiona, Wężownika, Strzelca, Koziorożca i Wodnika. Minionej już nocy Srebrny Glob gościł właśnie w Wadze, a jego tarcza była oświetlona w 97%. O godzinie podanej na mapce Księżyc znajdował się prawie na linii łączącej gwiazdę Zuben Eschamali (β Lib) z Brachium (σ Lib). Od pierwszej z wymienionych gwiazd dzieliło go 6°, zaś od drugiej – 10%deg;. W tym samym momencie niecałe 5° od Księżyca na godz. 4 znajdowała się gwiazda Zuben Elgenubi (α Lib), natomiast ponad 11° na wschód od niego – planeta Saturn.

Najbliżej Saturna Księżyc przejdzie Złączenie na powitanie nowego miesiąca„>w nocy z 1 na 2 czerwca. Tej nocy faza naturalnego satelity Ziemi będzie wynosiła 99% i jeszcze będzie się zwiększać (pełnia przypada 2 czerwca o godz. 18:19 naszego czasu). O zmierzchu Księżyc z Saturnem będą się znajdowały około 10° prawie dokładnie nad punktem SE widnokręgu, przy czym Saturn będzie się znajdował troszkę ponad 1° na południe od Księżyca (w tym momencie na godz. 5). Do godz. 1 w nocy odległość między tymi ciałami niebiańskimi zwiększy się do prawie 2°. Pół stopnia dalej, ale na godz. 7, będzie się znajdowała gwiazda Graffias (β Sco), natomiast 4 razy dalej prawie w tym samym kierunku będzie świeciła najjaśniejsza gwiazda Skorpiona, czyli Antares.

Sam Saturn jest nieco ponad tydzień po opozycji i powoli zaczyna słabnąć. W tym tygodniu będzie świecił z jasnością +0,1 magnitudo. Jednak średnica jego tarczy pozostanie na poziomie 19″. Planeta przebywa na pograniczu gwiazdozbiorów Skorpiona i Wagi, nieco ponad 2,5 stopnia na północny zachód od gwiazdy Graffias i jednocześnie półtora stopnia na południowy wschód od gwiazd θ Lib. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem zachodnia) przypada w poniedziałek 1 czerwca.

Kolejnej nocy, z wtorku 2 na środę 3 czerwca, Księżyc będzie miał fazę 100% i będzie przecinał linię łączącą gwiazdę Antares z gwiazdą Sabik (η Oph). Bliskość bardzo jasnego Księżyca spowoduje, że gwiazdy na południowym krańcu Wężownika będą trudno dostrzegalne gołym okiem (Księżyc będzie oddalony od nich o 4-5 stopni. Ponad 2 razy dalej od Księżyca, w kierunku połuniowo-zachodnim znajdowała się będzie gwiazda Antares, natomiast ponad 15° pod Księżycem będzie można odnaleźć gwiazdę Wei, czyli ε Skorpiona, świecącą z jasnością +2,3 magnitudo, a więc porównywalnie z gwiazdami Graffias i Dschubba, z charakterystycznego łuku w północno-zachodnim krańcu tej konstelacji.

W nocy ze środy na czwartek Księżyc w fazie 98% będzie daleko od jaśniejszych gwiazd i dopiero kolejnej nocy, z czwartku 4 czerwca na piątek 5 czerwca, przy jeszcze mniejszej fazie 94%, przejdzie on ponad 7° na północ od gwiazdy Nunki, czyli jednej z jaśniejszych gwiazd konstelacji Strzelca. W tym samym czasie jakieś 11° na południowy zachód od Księżyca znajdowała się będzie gwiazda Nowa Strzelca 2015 nr 2 (na mapce zaznaczona krzyżykiem. Mapkę z jej dokładną pozycją można znaleźć m.in. na poświęconej tej gwieździe stronie amerykańskiego czasopisma Sky and Telescope, natomiast krzywa blasku, którą można wygenerować na stronie AAVSO, czyli Amerykańskiego Towarzystwa Obserwatorów Gwiazd Zmiennych, wskazuje, że Nowa Strzelca 2015 nr 2 ponownie jaśnieje i obecnie jest jaśniejsza niż 6 magnitudo. Niestety silny blask Księżyca znacznie utrudni jej obserwacje w tym tygodniu, ale już za kilka dni, gdy przesunie się on na północny wschód i jednocześnie zmniejszy fazę będzie można wrócić do jej obserwacji.

Ostatnie dwie noce Księżyc spędzi w sąsiedztwie dość jasnych gwiazd Koziorożca, choć około godz. 1 zarówno w sobotę, jak i w niedzielę nie będzie przebywał na tle tej konstelacji. W nocy z piątku na sobotę tarcza Srebrnego Globu będzie oświetlona w 87% i będzie przebywał jeszcze na tle gwiazdozbioru Strzelca. Tej nocy gwiazdy Algedi i Dabih, czyli α i β Koziorożca będą się znajdowały około 7° na północny wschód od Księżyca. Dobę później faza Księżyca będzie jeszcze mniejsza i spadnie już poniżej 80%, a dwie wspomniane już gwiazdy Koziorożca będą się znajdowały w tej samej odległości, co poprzedniej nocy, tylko na południowy zachód od niego. Jednak ze względu na ukształtowanie gwiazdozbiorów Srebrny Glob będzie wtedy przebywał na tle gwiazdozbioru Wodnika. Nie oznacza to jednak, że nie zobaczymy Księżyca na tle gwiazdozbioru Koziorożca. Księżyc wejdzie ponownie do tej konstelacji następnej nocy.

Animacja pokazuje położenie Komety Lovejoya (C/2014 Q2) w pierwszym tygodniu czerwca 2015 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Animację wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Pełnia Księżyca oznacza, że na początku tygodnia będzie on widoczny całą noc. Również całą noc, tyle że po przeciwnej stronie nieba, widoczna jest Kometa Lovejoya (C/2014 Q2). W zeszłym tygodniu minęła ona Gwiazdę Polarną, a w najbliższych dniach przejdzie blisko gwiazdy oznaczanej na mapach nieba grecką literą λ i świecącej z jasnością +6,3 magnitudo (na mapce jest to słaba gwiazda tuż nad Gwiazdą Polarną). Natomiast pod koniec tygodnia kometa przejdzie blisko drugiej gwiazdy dyszla Małego Wozu, czyli δ UMi, świecącej z jasnością obserwowaną +4,3 magnitudo. Minionej nocy Kometa Lovejoya przeszła niecałe 0,5 stopnia od gwiazdy λ UMi, natomiast w połowie tygodnia minie gwiazdę δ UMi w odległości nieco ponad 3 średnice kątowe Księżyca.

Kometa świeci z jasnością około +8,2 magnitudo i jest widoczna w średnich teleskopach. Oczywiście wtedy, gdy nie ma na niebie jasnego Księżyca. W związku z jego pełnią najbliższe dni nie będą dobrym czasem na obserwacje Komety Lovejoya, mimo tego, że znajduje się ona po przeciwnej stronie nieba, niż Księżyc. Ale na pewno fakt, że obserwując kometę jest się skierowanym plecami do naturalnego satelity Ziemi ułatwi jej odnalezienie.

Animacja pokazuje położenie Wenus i Jowisza w pierwszym tygodniu czerwca 2015 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Animację wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Na wieczornym, jeszcze jasnym niebie, gdy Księżyc jeszcze nie przeszkadza swoim blaskiem początkowo dość wysoko świecą dwie najjaśniejsze na ogół planety Układu Słonecznego, czyli Wenus i Jowisz. Największa z planet krążących wokół Słońca, czyli Jowisz, systematycznie dąży do koniunkcji ze Słońcem i każdego kolejnego wieczoru przebywa coraz krócej na nieboskłonie. Pod koniec tygodnia Jowisz zachodzi około godz. 0:30 i będzie oddalony od Słońca już tylko o mniej więcej 60°. Jednocześnie planeta zbliży się na nieco ponad 12° do Regulusa, czyli najjaśniejszej gwiazdy Lwa. Jasność Jowisza spadła już do -1,9, a jego tarcza skurczyła swoją średnicę do 34″.

W układzie księżyców galileuszowych również coraz mniej czasu na obserwowanie zachodzących wśród nich zjawisk. W tym tygodniu będziemy mieli szczęście do możliwości zaobserwowania zakrycia Io przez Europę oraz fragmentu przejścia Kallisto na tle swojej planety macierzystej.

Więcej szczegółów na temat konfiguracji księżyców galileuszowych Jowisza (na podstawie stron IMCCE oraz Sky and Telescope) w poniższej tabeli:

  • 2 czerwca, godz. 23:14 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 4 czerwca, godz. 20:53 – o zmierzchu Europa i jej cień na tarczy Jowisza (Europa przy zachodnim brzegu tarczy, jej cień – przy wschodnim),
  • 4 czerwca, godz. 21:16 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
  • 4 czerwca, godz. 23:34 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 4 czerwca, godz. 23:53 – zakrycie Io przez Europę, 30″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza (początek),
  • 4 czerwca, godz. 23:57 – zakrycie Io przez Europę (koniec),
  • 5 czerwca, godz. 23:16 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 6 czerwca, godz. 0:26 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 6 czerwca, godz. 20:56 – o zmierzchu Kallisto blisko środka tarczy Jowisza,
  • 6 czerwca, godz. 23:30 – zejście Kallisto z tarczy Jowisza,
  • 7 czerwca, godz. 0:06 – wyjście Io z cienia Jowisza, 16″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
  • 7 czerwca, godz. 20:57 – o zmierzchu cień Io przy zachodnim brzegu tarczy Jowisza,
  • 7 czerwca, godz. 21:02 – wejście Ganimedesa w cień Jowisza, 9″ na wschód od jego tarczy,
  • 7 czerwca, godz. 21:14 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 8 czerwca, godz. 0:42 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza, 42″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia).

Systematycznie maleje również odległość między Jowiszem a Wenus, która w sobotę 6 czerwca osiągnie swoją maksymalną elongację wschodnią, czyli będzie najdalej od Słońca w tym sezonie obserwacyjnym i będzie to ponad 45°. Pod koniec tygodnia dystans między tymi planetami zmniejszy się do 15°, a Wenus będzie chowała się za widnokrąg jedynie pół godziny przez Jowiszem. W tym tygodniu Wenus będzie przecinać linię łączącą Polluksa z Bliźniąt z gromadą M44 w Raku, zbliżając się do tej ostatniej na około 5°.

W następnych dniach Wenus zacznie szybko zbliżać się do Słońca, zwiększając tak samo szybko swoją średnicę kątową i początkowo jasność oraz zmniejszając fazę. Tym samym Wenus będzie coraz atrakcyjniejsza dla ziemskich obserwatorów. Nawet dla tych, posiadających tylko małe teleskopy, czy lornetki. Obecnie Wenus ma jasność -4,3 magnitudo, zaś jej tarcza ma średnicę 24″ i fazę 49%.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher