Co by się stało, gdybyśmy wzięli dwie galaktyki i mieszali je ze sobą przez miliony lat? Na podstawie danych zebranych przez teleskop kosmiczny Chandra powstały obrazy, które pokazują gotowy wynik tego kosmicznego eksperymentu.

NGC 3690 (Arp 299) to układ oddalony od Ziemi o około 140 milionów lat świetlnych. Zawiera on dwie galaktyki, które łączą się, tworząc galaktyczną zupę z gwiazd. Okazuje się jednak, że gwiazdy nie są jedynym składnikiem tej mieszaniny. Za pomocą teleskopu Chandra zauważono 25 jasnych źródeł promieniowania rentgenowskiego rozrzuconych po całym układzie. Astronomowie zakwalifikowali 14 z nich do „ultraintensywnych źródeł rentgenowskich” (ang. ultra-luminous X-ray source – ULX), które emitują znacznie większą ilość promieniowania rentgenowskiego niż jakiekolwiek inne źródła pochodzenia gwiazdowego. Źródłem tego promieniowania są prawdopodobnie masywne rentgenowskie układy podwójne, w których gwiazda neutronowa lub czarna dziura wydziera materię z gwiazdy o dużo większej masie niż nasze Słońce.

Rzadko zdarzają się tak duże skupiska podwójnych układów rentgenowskich, lecz NGC 3690 jest miejscem, gdzie w wyniku kolizji dwóch galaktyk zaczęło rodzić się mnóstwo młodych gwiazd. Konsekwencją intensywnego procesu tworzenia gwiazd jest właśnie powstawanie masywnych rentgenowskich układów podwójnych.

Obraz przedstawiający dane rentgenowskie pochodzące z teleskopu Chandra oraz satelity NuSTAR.

 

Zdjęcie wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

 

Obraz uzyskany po połączeniu danych rentgenowskich ze zdjęciem zrobionym w zakresie światła widzialnego.

 

Zauważono także, że emisja fal podczerwonych oraz rentgenowskich w układzie NGC 3690 podobna jest do emisji tych fal zaobserwowanej w bardzo odległych galaktykach. Jest to wspaniała okazja dla naukowców, aby dowiedzieć się czegoś o tych dalekich obiektach poprzez badanie analogicznego układu galaktyk znajdującego się zdecydowanie bliżej. Zderzenia galaktyk miały miejsce częściej, kiedy wszechświat był bardzo młody i astronomowie nie są w stanie badać bezpośrednio wyników tych kolizji, ponieważ znajdują się bardzo daleko.

Dane z teleskopu Chandra pokazały również dużą ilość promieniowania rentgenowskiego emitowanego przez rozproszony po całym układzie gorący gaz. Naukowcy sądzą, że liczne supernowe spowodowały wyrzucenie znacznej ilości gazu ze środka układu do jego zewnętrznych części.

W czasopiśmie naukowym „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” opublikowana została praca dokładnie opisująca wyniki badań układu NGC 3690, której główną autorką jest Konstantina Anastasopoulou z uniwersytetu w Grecji. Dokument dostępny jest tutaj.

Źródła:

Autor

Avatar photo
Laura Meissner