W Polsce, książki o tematyce astronomicznej i kosmonautycznej są dość rzadkim zjawiskiem. Jeśli znajdzie się już jakaś ciekawa pozycja, może się okazać, że jest ona już dość sędziwa. Biorąc pod uwagę bardzo szybki rozwój nauki, nie do końca jest to coś, co może zadowolić czytelników. Do tej pory, by dowiedzieć się o obecnym stanie rzeczy, dobrym rozwiązaniem było sięganie po kolorowe magazyny typu „Jak to działa – Kosmos”, które przygotowane z myślą o tych najbardziej zielonych w temacie, opowiadały o różnych sondach w bardzo ogólnej formie i skupiały się na najbardziej znanych programach, albo skorzystanie z już trochę bardziej ambitnych źródeł w postaci czasopism naukowych lub stron anglojęzycznych. Jednak tam byliśmy zasypywani gromem różnych artykułów, które opisywały wszelakie wydarzenia z życia sond kosmicznych, ale zawsze tylko fragmentarycznie. Czasami bywało to frustrujące, ponieważ jedynym źródłem, które, można napisać, w całości opisywało historię danej sondy, była sławna Wikipedia. Teraz uległo to zmianie, wraz z publikacją książki Krzysztofa Ziołkowskiego – Poza Ziemię… Historia lotów międzyplanetarnych.

Wystarczy tylko spojrzeć na okładkę, by się przekonać, że nie jest to książka, w której przeczytamy o lotach ludzi na ciała niebieskie dalsze niż nasz Księżyc. Sonda Cassini jednoznacznie daje znać, że będzie to pozycja o niej i jej podobnym. Całość została podzielona przez autora na rozdziały dotyczące lotów międzyplanetarnych do poszczególnych planet, jak i innych ciał (komet, planetoid i planet karłowatych), które znajdują się w naszym sąsiedztwie. Jednak na samym początku, zanim czytelnik zapozna się z odkryciami poczynionymi przez poszczególne sondy, dowie się nieco o powstaniu Układu Słonecznego oraz pochodzeniu wielu obiektów, do czego później autor często się odnosi, tłumacząc kolejne spostrzeżenia. Kiedy już rozpoczniemy podróż po sąsiedztwie Ziemi urozmaiconą przez wiele zdjęć i obrazków, dowiemy się m.in. w jaki sposób Hayabusa dziobała planetoidę, dlaczego naukowcy wykorzystali Galileo do sprawdzenia, czy na Ziemi rzeczywiście istnieje życie, ale także o perypetiach wielu innych sond podczas ich podróży i po osiągnięciu docelowych obiektów w przestrzeni kosmicznej. Nie zabrakło wspomnienia o wkładzie polskich naukowców w poszczególne misje. W przystępny sposób zostały również przedstawione parametry techniczne tych urządzeń, takie jak waga czy wymiary, oraz własności fizyczne obiektów w naszym układzie gwiezdnym. Natomiast wszelkie trudne pojęcia astronomiczne zostały w jasny sposób wytłumaczone. Będąc po lekturze całej książki, można stwierdzić, że temat został wyczerpany, a autor postarał się o to, by całość dobrze się czytało.

Problematyczna może być chęć przeczytania o dziejach tylko jednej sondy np. Voyagera. Musimy się przygotować na to, że będzie trzeba poszukać informacji na ten temat w różnych rozdziałach. Sprawę ułatwiają nieco paragrafy (w tekście można znaleźć odesłania zamieszczone przez autora) oraz zachowanie chronologii w opisie eksploracji poszczególnych planet. Przydatne jest też wyróżnienie pojęć, nazw programów kosmicznych, obiektów i sond międzyplanetarnych, nazwisk naukowców oraz istotnych wydarzeń. Nie można więc narzekać, na tę małą niedogodność. Czytelnik może się też trochę zdziwić zaraz po otwarciu książki, bowiem zamiast tradycyjnej pierwszej strony z tytułem, ujrzy notatkę poświęconą Centrum Badań Kosmicznych i ich ostatnim najważniejszym projektom. Można się zastanowić czy miejsce umieszczenia tej reklamy było podyktowane oszczędnością na papierze (część jest nadrukowana na okładce) czy może po prostu komuś brakło pomysłu, gdzie ją zamieścić. Nie powinno to jednak zniechęcić, gdyż pisząc tę książkę, Ziołkowski postawił bardzo wysoko poprzeczkę, którą przyszłym publikacjom będzie trudno przeskoczyć.

Poza Ziemię jest obowiązkową pozycją dla każdego pasjonata astronomii i kosmonautyki, którzy na pewno znajdą w niej ciekawostki, o których nie wiedzieli. Co nie oznacza, że wszyscy inni powinni omijać ją szerokim łukiem. Nie! Każdy, kto stwierdzi, że choć trochę jest zainteresowany tematem, a wielkim znawcą nie jest, może bez przeszkód po nią sięgnąć. A nuż ktoś zacznie z niecierpliwością śledzić przyszłe misje sond międzyplanetarnych. W końcu, jak trafnie stwierdził Ziołkowski na końcu książki, wiele misji nadal trwa (choć akurat Cassini już się zakończyła), ale będą też nowe, które mogą dostarczyć kolejnych zdumiewających odkryć…

Tytuł: Poza Ziemię… Historia lotów międzyplanetarnych
Autor: Krzysztof Ziołkowski
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
Stron: 370
Data wydania: 12.05.2017

Dziękujemy wydawnictwu PWN za udostępnienie książki do recenzji!

Autor

Avatar photo
Anna Wizerkaniuk

Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Elektronika na Politechnice Wrocławskiej, członek Zarządu Klubu Astronomicznego Almukantarat, miłośniczka astronomii i książek