Widoczna na wykonanym przez Hubble Space Telescope zdjęciu młoda mgławica planetarna Bumerang znajduje się w konstelacji Centaura, 5000 lat świetlnych od Ziemi i jest najprawodpodobniej najzimniejszym obektem we Wszechświecie.

Mgławica Bumerang należy do najbardziej specyficznych zakątków Wszechświata. W roku 1995, przy pomocy 15-metrowego szwedzkiego ESO Submillimetre Telescope w Chile, astronomowie Sahai i Nyman dowiedli, że jest to najchłodniejsze znane nam miejsce. Jej temperatura wynosi -272 stopnie Celsjusza, co oznacza, że jest bliska zera absolutnego. Nawet poświata z Wielkiego Wybuchu jest od niej cieplejsza (a ocenia się ją na -270 stopni Celsjusza). Co istotne, to jedyny obiekt o temperaturze poniżej temperatury promieniowania tła.

Keith Taylor i Mike Scarrott nazwali mgławicę mianem Bumerang w 1980 po przeprowadzeniu obserwacji z dużego naziemnego teleskopu w Australii. Nie będąc w stanie wychwycić takiej ilości detali jak HST, zaobserwowali oni jedynie nieznaczną asymetrię, która na zdjęciach wywoływała skojarzenie z bumerangiem. Wysokorozdzielczościowe zdjęcie z Hubble’a pokazuje, że lepszą nazwą byłoby: „Mgławica Krótki Krawat”.

Wykonane przez HST zdjęcie powstało w roku 1998. Kształt nieco zmieszanego, krótkiego krawatu czyni naszą mgławicę planetarną odmienną od innych, zwykle przypominających bąbelki. Jednak mgławica Bumerang jest młoda, więc mogła jeszcze nie mieć czasu na wykształcenie takich właśnie struktur. Do dziś pozostaje zagadką to, dlaczego mgławice planetarne mogą przyjować tyle różnych kształtów.

Kształt mgławicy Bumerang wydaje się być efektem działania gwałtownego, wiejącego z prędkością 500 000 kilometrów na godzinę wiatru, wydmuchującego ultrazimny gaz z umierającej gwiazdy centralnej. Gwiazda ta traci od blisko 1500 lat 1/1000 masy Słońca rocznie. To aż 10-100 razy więcej, niż w przypadku innych obiektów. Gwałtowna ekspansja mgławicy umożliwiły jeje stanie się najzimniejszym miejscem we Wszechświecie.

Fotografia powstała przy czasie ekspozycji 1000 sekund i użyciu filtru zielono-żółtego.

Autor

Łukasz Wiśniewski