Wraz z początkiem marca na wieczorne niebo powraca Księżyc. Początkowo w postaci bardzo cienkiego sierpa minie Urana, ale w niedzielę 9 marca osiągnie już fazę ponad 60%. Ostatniego dnia tygodnia Srebrny Glob zbliży się na kilkanaście stopni do słabnącego Jowisza, a dwa dni wcześniej zakryje dość jasną gwiazdę Hiad δ3 Tauri, co będzie można obserwować w prawie całej Europie, w tym w Polsce. W drugiej części nocy można obserwować jasnego Marsa i słabiej świecącego Saturna, a tuż przed wschodem Słońca powoli pogarszają się warunki widoczności Wenus.

Naturalny satelita Ziemi już od poniedziałku zacznie być główny aktorem wieczornego nieba. O tej porze roku nachylenie ekliptyki do wieczornego horyzontu jest bardzo duże, dzięki czemu każdego kolejnego dnia Księżyc będzie przebywał wyraźnie dłużej i wyżej nad horyzontem. W poniedziałek 3 marca Srebrny Glob zajdzie 3 godziny po Słońcu, a o godzinie pokazanej na mapce będzie się znajdował na wysokości 8° nad zachodnim horyzontem. Natomiast w niedzielę 9 marca Księżyc zajdzie już 9 godzin po zmierzchu i o tej samej porze będzie zajmował pozycję na wysokości ponad 50° nad południowym widnokręgiem.

Pierwszego dnia tego tygodnia Księżyc będzie miał fazę 8% i w momencie zachodu Słońca (około godziny 17:25) będzie przebywał na wysokości ponad 25°. Niecałe 4° na zachód od niego będzie znajdował się Uran. Siódma planeta Układu Słonecznego świeci z jasnością +5,9 magnitudo i na ciemnym niebie może być dostrzeżona gołym okiem, ale trzeba dysponować dokładną mapą nieba, aby nie pomylić jej z okolicznymi gwiazdami.

We wtorek 4 marca i w środę 5 marca Srebrny Glob minie najjaśniejsze gwiazdy konstelacji Barana. We wtorek Księżyc będzie przebywał jeszcze w Rybach i będzie miał fazę 15%. Najbliżej niego będzie świecić gwiazda Mesarthim, która będzie oddalona o prawie 9°, Sheratan będzie odległy od Księżyca o półtora stopnia więcej, zaś Hamal – najjaśniejsza gwiazda Barana – będzie znajdowała się 14° od Księżyca. Dobę później faza Księżyca urośnie do 23%, a najjaśniejsze gwiazdy Barana będą oddalone od naturalnego satelity Ziemi o mniej więcej 12°.

W czwartek 6 marca Księżyc wejdzie do gwiazdozbioru Byka, w którym zostanie prawie do końca tygodnia. Pierwsze dwa dni w tej konstelacji Srebrny Glob zarezerwował na spotkanie z Plejadami. W czwartek 6 marca o godzinie podanej na mapce faza Księżyca będzie wynosiła 32%, a od Plejad będzie dzieliło go ponad 8°. Dobę później Księżyc przesunie się kilkanaście stopni na wschód, zwiększy swoją fazę do 42% i będzie go można odnaleźć ponad 11° na południowy wschód od Plejad.

Tej nocy Księżyc przejdzie mniej więcej w połowie drogi między Aldebaranem (jasność +0,8 mag), a gwiazdą ε Tauri (jasność +3,5 mag, na mapie widać ją tuż nad Księżycem), czyli północną gwiazdą Hiad. Przed północą, czyli tuż przed zachodem wszystkich trzech ciał niebiańskich od obu gwiazd Księżyc będzie oddalony o około półtora stopnia.

Jednak najciekawszym wydarzeniem tego wieczoru będzie zakrycie kilku jasnych gwiazd w północnej częśći Hiad (w tym samej ε Tauri, ale to zakrycie będzie widoczne tylko w południowej Afryce oraz południowej Ameryce Południowej, jednak w Ameryce będzie to zakrycie dzienne):

• δ1 Tau (jasność +3,8 mag) – zakrycie tej gwiazdy będzie widoczne w północnej części środkowej Azji oraz w Skandynawii. Granica zakrycia przebiega przez północno-wschodnią część Polski, w naszym kraju gwiazda ta będzie zakrywana o zmierzchu. Np. w Gdańsku δ1 Tau będzie zakryta od godziny mniej więcej 17:23 (zachód Słońca nastąpi 10 minut później) do 17:42, czyli przez 19 minut. We Fromborku zakrycie nastąpi o 17:26, zaś odkrycie – o 17:43, przy czym zachód Słońca będzie miał miejsce o 17:29. W Łodzi południowy brzeg księżycowej tarczy minie gwiazdę w odległości półtorej minuty kątowej.
• δ2 Tau (jasność +4,8 mag) – zakrycie tej gwiazdy będzie widoczne w północnej Rosji i w północnej Skandynawii (powyżej 64. równoleżnika). W Łodzi południowy brzeg Księżyca minie tę gwiazdę o 9 minut kątowych.
• δ3 Tau (jasność +4,3 mag) – zakrycie tej gwiazdy będzie widoczne w prawie całej Europie (bez Półwyspu Iberyjskiego i Irlandii). W Polsce do zakrycia dojdzie od 18:32 do 18:42 – najwcześniej na Pomorzu, najpóźniej w Bieszczadach, zaś do odkrycia – między 19:46 a 20:00. Również najwcześniej na Pomorzu, a najpóźniej w Bieszczadach.

W sobotę 8 marca Księżyc przejdzie przez III kwadrę (dokładnie o godzinie 14:27 naszego czasu). Tej nocy Srebrny Glob wciąż będzie przebywał w Byku mniej więcej 5° na zachód od gwiazdy ζ Tauri, czyli południowego rogu Byka, świecącego blaskiem +3 wielkości gwiazdowych.

Ostatniej nocy tego tygodnia Księżyc odwiedzi gwiazdozbiór Oriona. Faza jego tarczy urośnie już do 61% i o godzinie podanej na mapce będzie on przebywał bardzo wysoko, bo ponad 50° nad południowym horyzontem, będąc niewiele po górowaniu. Około 5° na północ od naturalnego satelity Ziemi świecić będzie para gwiazd Tejat Prior i Tejat Posterior, czyli η i μ Geminorum, 2° dalej, ale w kierunku wschodnim znajdowała się będzie Alhena, czyli γ Gem, zaś 10° od Księżyca będzie świecił Jowisz.

Największa planeta Układu Słonecznego w tym tygodniu będzie praktycznie stała w miejscu względem gwiazd, przygotowując się do zmiany ruchu z wstecznego na prosty, co się stanie w przyszłym tygodniu. Jasność Jowisza spadnie do -2,3 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza zmniejszy się do 41″. Najwyżej nad horyzontem planeta znajduje się około godziny 19, a zachodzi już mniej więcej o 3:30.

W układzie księżyców galileuszowych planety będzie można dostrzec następujące zjawiska:

• 3 marca, godz. 1:02 – Kalisto chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 3 marca, godz. 3:50 – wyjście Kalisto zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 3 marca, godz. 19:10 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 5 marca, godz. 0:18 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 6 marca, godz. 0:22 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 6 marca, godz. 3:36 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 6 marca, godz. 19:24 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 6 marca, godz. 21:44 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 6 marca, godz. 22:10 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 7 marca, godz. 0:34 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 7 marca, godz. 4:38 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 8 marca, godz. 1:46 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 8 marca, godz. 2:58 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 8 marca, godz. 4:02 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 8 marca, godz. 18:46 – wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 8 marca, godz. 23:06 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 9 marca, godz. 2:36 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 9 marca, godz. 19:02 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 9 marca, godz. 20:14 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 9 marca, godz. 21:26 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 9 marca, godz. 22:26 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 9 marca, godz. 22:30 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 9 marca, godz. 23:44 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Marsa i Saturna w pierwszym tygodniu marca 2014 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

W drugiej części nocy, gdy Jowisz będzie zbliżał się do horyzontu, dość dobrze widoczne są planety Mars i Saturn. Czerwona Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Panny, około 6° na północny wschód od Spiki i można ją obserwować już od godziny 21. Saturn wschodzi 2,5 godziny później, a znajduje się w sąsiednim gwiazdozbiorze Wagi, mniej więcej 7° na południowy wschód od gwiazdy Zuben Eschamali.

Czerwona Planeta na początku marca zmieniła ruch z prostego na wsteczny i jej warunki widoczności bardzo szybko się poprawiają, ponieważ odległość między Ziemią a Marsem szybko maleje: w ciągu tygodnia zmniejsza się ona obecnie o ponad 7 milionów km. Pod koniec tygodnia jasność Marsa urośnie już do -0,7 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza będzie miała średnicę 12″, dzięki czemu posiadacze niezbyt dużych teleskopów mogą próbować dostrzec szczegóły marsjańskiej powierzchni, w szczególności jego czapę polarną. W obserwacjach Marsa przeszkadzać trochę będzie niezbyt duża wysokość planety nad horyzontem, maksymalnie 30° (około godziny 2:30).

Saturn znajduje się ponad 26° od Marsa i świeci z jasnością +0,4 wielkości gwiazdowej, czyli ponad 1 magnitudo słabiej, niż Mars. Tarcza Saturna ma średnicę 18″, a średnica jego pierścieni jest ponad 2 razy większa. Maksymalna elongacja Tytana (wschodnia) przypada w poniedziałek 3 marca. Największy księżyc Saturna świeci obecnie z jasnością +8,6 wielkości gwiazdowej i jest widoczny już w niedużej lornetce.

StarryNight

Animacja pokazuje położenie Wenus w pierwszym tygodniu marca 2014 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Niewiele przed wschodem Słońca można obserwować planetę Wenus, która oddala się od Ziemi nawet szybciej, niż Mars się przybliża. Ma to oczywiście odbicie w warunkach widoczności planety: średnica jej tarczy do niedzieli 9 marca spadnie do 29″, a jej faza urośnie do 42%. Zacznie również spadać jasność Wenus, pod koniec tygodnia planeta będzie świecić blaskiem -4,5 magnitudo. W najbliższych dniach będzie można obserwować, jak Wenus zbliża się do gwiazdy Dabih, czyli β Cap, która świeci blaskiem +3 wielkości gwiazdowe. W poniedziałek oba ciała niebiańskie będzie dzielił dystans ponad 6°, zaś w niedzielę 9 marca – mniej niż 2°.

Coraz bardziej dawać się będą we znaki niekorzystne warunki widoczności Wenus, wynikające z małego kąta, jaki tworzy ekliptyka z widnokręgiem o tej porze doby. Godzinę przed świtem (na tę porę wykonane są mapki animacji) planeta znajduje się na wysokości zaledwie niecałych 7° i w ciągu tygodnia zmniejszy się ona o 1°.