Maj i czerwiec br. będą bardzo atrakcyjne dla obserwatorów planet Układu Słonecznego. Niestety nie dla mieszkających dalej, niż mniej więcej 35° na północ od równika. W tym czasie Wenus, MarsJowisz (a w maju również Merkury) będą bardzo blisko siebie. Niedaleko będzie też Uran, ale ten świeci dużo słabiej. Raz na miesiąc dołączy do nich Księżyc w fazie cienkiego sierpa.

Osoby wybierające się w najbliższych dwóch miesiącach do Afryki, południowej Azji, Ameryki Łacińskiej lub Australii powinny zwrócić uwagę na wschodni horyzont tuż przed świtem. Z tych obszarów naszej planety będzie można zobaczyć blisko siebie cztery najjaśniejsze planety krążące wokół Słońca. Dodatkowo raz na miesiąc ich spotkanie uatrakcyjni Księżyc zbliżający się do nowiu.

Planety zewnętrzne (czyli Mars i Jowisz) będą oddalać się od Słońca po niedawnych koniunkcjach (odpowiednio 4 lutego i 6 kwietnia br.) i ich warunki widoczności będą się powoli poprawiać. Niestety na wysokich północnych szerokościach geograficznych ekliptyka jest obecnie niekorzystnie nachylona do horyzontu i dlatego obie planety zaczną być widoczne dopiero pod koniec maja. Z niskich szerokości północnych oraz z półkuli południowej planety można obserwować już teraz.

Merkury 7 maja osiągnie maksymalną elongację zachodnią, oddalając się tego dnia od Słońca na ponad 26,5 stopnia (a więc 8° dalej, niż w marcu, kiedy planeta była bardzo dobrze widoczna z naszego kraju). Niestety, mimo sporej odległości kątowej opisana w poprzednim akapicie przyczyna nie pozwoli dostrzec Merkurego nawet z północnych obszarów basenu Morza Śródziemnego. Jednak te 26,5 stopnia spowoduje, że z południowej półkuli naszej planety Merkury będzie widoczny przez cały maj (a można go obserwować od połowy kwietnia).

12 czerwca Merkury znajdzie się w koniunkcji górnej ze Słońcem (czyli będzie za naszą Gwiazdą Dzienną), dlatego przez cały okres widoczności będzie się on oddalał od nas. Skutkować to będzie tym, że jego średnica kątowa będzie maleć, rosnąć za to będzie faza i jasność.

Wenus także dąży ku koniunkcji górnej ze Słońcem (która wystąpi 16 sierpnia br.). Tak samo, jak w przypadku Merkurego oznacza to, że średnica kątowa planety będzie maleć, natomiast rosnąć będzie faza. Jasność Wenus będzie praktycznie stała. Planeta jest już dość blisko koniunkcji, dlatego jej warunki widoczności będą stale się pogarszać, aż do zniknięcia z porannego nieba w lipcu br.

Poniżej zamieszczone są animacje pokazujące położenie planet w odstępach tygodniowych, dla kilku wybranych szerokości geograficznych, począwszy od równoleżnika 40°N. Jednak nawet z niego nie będzie można obserwować Merkurego. Wszystkie animacje pokazują wygląd nieba nad wschodnim horyzontem na 45 minut przed wschodem Słońca.

   
φ = 0° φ = 15°N φ = 30°N φ = 40°N
 
    
  φ = 15°S φ = 30°S φ = 46°S

W trakcie tych dwóch miesięcy będą 3 dni, w których konfiguracja planet i/lub Księżyca będzie szczególnie interesująca:

  • 1 maja (pokazane na miniaturkach animacji): zbliżenie wszystkich planet oraz Księżyca,
  • 11 maja (pokazane na mapce tytułowej): Jowisz, Wenus i Merkury blisko siebie. Odległość Wenus – Jowisz: 37,5 minuty kątowej, Wenus – Merkury: 1,5 stopnia;

Trzeci dzień, to 20 maja br., gdy Merkury, Wenus i Mars będą tworzyć trójkąt prawie równoramienny, niestety Jowisz z Księżycem będą już daleko. Jak to będzie widać z równika pokazuje poniższa mapka:

Mapka pokazuje położenie jasnych planet Układu Słonecznego, widoczne z okolic równika 45 minut przed wschodem Słońca. Tego dnia Merkury, Wenus i Mars będą tworzyć trójkąt prawie równoramienny.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Na koniec jeszcze wymienię dni, które warto zaznaczyć sobie w kalendarzu:

  • 1 V: cztery planety i Księżyc blisko siebie. Koniunkcja Jowisz – Mars, 21,5 minuty kątowej (2/3 średnicy Księżyca), odległość Wenus – Merkury 3° 14′, odległość Merkury – Jowisz 7° 11′. Księżyc przejdzie 8° od Merkurego, 7° od Wenus i 6° od Jowisza z Marsem.
  • 8 V: Merkury – Wenus 1,4 stopnia, Wenus – Jowisz 3,4 stopnia, Jowisz – Mars 3,7 stopnia od siebie.
  • 11 V: Jowisz – Wenus 37,5', Wenus – Merkury 1,5 stopnia, Jowisz – Mars 5,5 stopnia do siebie.
  • 15 V: Jowisz – Wenus 3,5 stopnia, Wenus – Merkury 1,5 stopnia, Wenus – Mars 4° od siebie.
  • 20 V: Jowisz – Wenus 8,5 stopnia, Wenus – Merkury 1,6 stopnia, Wenus – Mars 1° 40′, Merkury – Mars 2° 15′ od siebie.
  • 22 V: Jowisz – Wenus 10,5 stopnia, Wenus – Merkury 1° 50′, Wenus – Mars 1°6′, Merkury – Mars 2° 17′ od siebie.
  • 23 V: Mars – Wenus 59' od siebie.
  • 29 V: Księżyc – Jowisz 5° 17′, Jowisz – Mars 14° 47′, Mars – Wenus 3°, Wenus – Merkury 5° od siebie.
  • 30 V: Jowisz – Mars 15° 20′, Księżyc – Mars 5° 14′, Mars – Wenus 3,5 stopnia, Wenus – Merkury 5° 42′ od siebie.
  • 31 V: Jowisz – Mars 16°, Księżyc – Mars 8° 40′, Księżyc – Wenus 5° 47′, Księżyc – Merkury 4° 23′, Mars – Wenus 4°, Wenus – Merkury 6,5 stopnia od siebie.
  • 2 VI: Merkury 5° od Plejad.
  • 5 VI: Jowisz – Mars 18,5 stopnia, Mars – Wenus 6° 17′ od siebie.
  • 9 VI: Wenus 5° od Plejad.
  • 12 VI: Jowisz – Mars 22°, Mars – Wenus 9° 40′ od siebie.
  • 17 VI: Wenus 4,5 stopnia od Aldebarana (najjaśniejsza gwiazda Byka).
  • 19 VI: Jowisz – Mars 26° 11′, Mars – Wenus 13° 10′ od siebie.
  • 21 VI: Mars 4° do Plejad.
  • 26 VI: Księżyc – Jowisz 5° 40′, Jowisz – Mars 30°, Mars – Wenus 17° od siebie.
  • 28 VI: Księżyc między Marsem a Plejadami, Jowisz – Mars 31°, Mars – Wenus 18° od siebie.
  • 30 VI: Księżyc blisko Wenus, Jowisz – Mars 32°, Mars – Wenus 19° do siebie.

Osoby mające taką możliwość zachęcamy do obserwowania wędrówki planet przed świtem oraz fotografowania zwłaszcza tych najbardziej efektownych koniunkcji.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher