Głęboko wewnątrz bogatego w materię obszaru naszej Drogi Mlecznej, zaledwie około 100 lat świetlnych od czarnej dziury w centrum Galaktyki, znajduje się zwarta gromada gwiazd w młodym wieku, będących źródłami bardzo silnego wiatru gwiezdnego, mogącego konkurować tylko z tym, jaki obserwujemy w odległych galaktykach gwiazdotwórczych.

To jest pierwsze odkrycie wiatru gwiezdnego promieniującego w zakresie rentgenowskim w gromadzie młodych gwiazd Drogi Mlecznej. Astronomowie chcą je wykorzystać dla lepszego zrozumienia dynamiki innych rejonów, gdzie najczęściej powstają gwiazdy i dla lepszego poznania najwcześniejszych okresów w historii naszej Galaktyki.

Korzystając z Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra, Farhad Yusef-Zadeh z Northwestern University wraz z kolegami wykonał 14-godzinną ekspozycję gromady Arches, zwartej grupy 150 gwiazd typu widmowego O. Gwiazdy tej grupy, odległej od Ziemi o około 25 000 lat świetlnych, zajmują przestrzeń zaledwie 1 roku świetlnego tuż obok centrum Drogi Mlecznej. Gromada jest bardzo młoda, ponieważ jej wiek szacuje się na mniej niż 2 miliony lat. Jest też unikalna, bo mimo że tworzy ją wiele krótko żyjących masywnych gwiazd, to nie znaleziono tam śladów wskazujących na eksplozje supernowych. Wygląda więc na to, że gaz o wielkiej energii wypełniający gromadę jest pierwotnym wiatrem gwiezdnym.

Według Yusefa-Zadeha, obserwacje Chandry wykazały, że gorący wiatr gwiezdny wypływajacy z gromady osiąga prędkość do 1 000 kilometrów na sekundę. Tam, gdzie następują kolizje podmuchów wiatru, następuje ich ogrzanie do 60 milionów stopni Kelwina i silna emisja promieniowania rentgenowskiego. Współpracownik Casey Law z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics posuwa się o krok dalej, mówiąc, że wypływający gaz jest na tyle gorący, by ogrzewać również rejony przestrzeni otaczające gromadę. Jeśli tak jest, to takie zjawisko może tłumaczyć obecność obszarów gorącego gazu obserwowanych od dłuższego czasu w centrum Drogi Mlecznej.

Astronomowie mają nadzieję, że ze względu na szczególną energię będzie można traktować gromadę jako relatywnie bliskie laboratorium umożliwiające badanie procesów, jakie zachodzą w galaktykach gwiazdotwórczych jasno świecących w paśmie promieniowania rentgenowskiego. Przyszłe obserwacje obejmą poszukiwania kolejnych, gorących i zwartych gromad gwiezdnych w środkowej części Drogi Mlecznej.

Autor

Marcin Marszałek