Znajdująca się w Wielkim Obłoku Magellana (sąsiedniej galaktyce) podwójna gromada kulista NGC 1850 to całkiem efektowny obiekt. Ostatnio sfotografował ją Kosmiczny Teleskop Hubble’a (HST).

NGC 1850 jest młodą gromadą kulistą znajdującą się w Wielkim Obłoku Magellana. Jej niezwykłość tkwi w tym, że jest ona otoczona włóknistymi zamgleniami, powstałymi prawdopodobnie wskutek wybuchów supernowych. Reprezentuje szczególny typ obiektów – młode gromady kuliste, które niestety nie mają odpowiednika w naszej galaktyce.

NGC 1850, pokazana tutaj przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a, jest niezwykłą gromadą podwójną, leżącą w Wielkim Obłoku Magellana – galaktyce sąsiedniej naszej Drodze Mlecznej. NGC 1850 jest drugą co do jasności, po kompleksie 30 Delfina, gromadą gwiezdną w Wielkim Obłoku Magellana

Obie składowe gromady są dosyć młode. NGC 1850 składa się z głównej gromady mieszczącej się w samym centrum, oraz młodszego i mniejszego skupiska niezwykle gorących gwiazd. NGC 1850 liczy sobie 50 milionów lat, za to mniejsza gromada, znajdująca się w prawym dolnym rogu zdjęcia, tylko 4 mln.

NGC 1850 składa się z dwóch rodzajów gwiazd: o małej masie – słabe czerwone gwiazdy T-Tauri oraz o dużej masie – jasne niebieskie gwiazdy typu OB. Głównym wkładem Teleskopu Hubble’a w badanie NGC 1850 jest równoczesne badanie tworzenia się gwiazd o bardzo małych i bardzo dużych masach.

T-Tauri to gwiazdy typu słonecznego, młode i formujące się. Są tak młode, że dopiero zaczęły zamieniać wodór w hel i wciąż promieniują energią wyzwoloną przez ich zapadanie grawitacyjne. Dzięki obserwacjom tych gwiazd astronomowie badają narodziny i życie gwiazd o niskiej masie. T-Tauri zazwyczaj spotyka się w gęstych skupiskach, ale same są słabe, co czyni je trudnymi do rozpoznania za pomocą teleskopów naziemnych. Jednak doskonała rozdzielczość kątowa Teleskopu Hubble’a pozwala wyróżnić gwiazdy typu T-Tauri nawet w galaktykach innych niż nasza.

Hubble jest też wykorzystywany podczas badań nad gwiazdami o bardzo dużych masach. Takie gwiazdy silnie promieniują światłem ultrafioletowym, które pochłania atmosfera Ziemi. Z wysokości swojej orbity, Teleskop Hubble’a może wychwycić to promieniowanie ultrafioletowe, które później jest podstawą do określenia właściwości masywnych gwiazd.

To zdjęcie z Teleskopu Hubble’a jest dobrym przykładem związków pomiędzy gazem, pyłem i gwiazdami. Miliony lat temu masywne gwiazdy w głównej gromadzie eksplodowały jako supernowe, tworząc spektakularny, filigranowy wzór widoczny na zdjęciu. Naukowcy utrzymują, nowa gwiazda może powstać w wyniku ściśnięcia gazu przez ogromną falę uderzeniową, powstałą podczas wybuchu supernowej. Mgławica jest podobna do innych znanych pozostałości po supernowych.

Pełne zdjęcie obejmuje obszar o wymiarach 2,1 x 1,4 minut kątowych, co odpowiada obszarowi o wymiarach 96 x 67 lat świetlnym w odległości w jakiej znajduje się Wielka Mgławica Magellana. NGC 1850 znajduje się we wschodniej konstelacji Delfina (Złotej Rybie, czasem zwanej Miecznikiem), a jej pełen rozmiar to około 3,5 minuty kątowej.

Teleskop Hubble’a został zbudowany dzięki długoletniej współpracy pomiędzy NASAESA.

Autor

Jan Lemiech