Przy pomocy należącego da NASA Teleskopu Kosmicznego Hubble’a oraz teleskopu naziemnego Keck (średnica 10 metrów) odkryto jedną z najmniejszych i najdalszych galaktyk, która może się okazać jednym z od dawna poszukiwanych „klocków” z których powstały dzisiejsze galaktyki. Galaktyka ta znajduje się w imponującej odległości 13,4 miliardów lat świetlnych.

Odkrycie było możlwe dzięki efektowi soczewkowania grawitacyjnego spowodowanego przez masywne gromady galaktyk. Dokonano obserwacji małych fragmentów nieba wiodcznego przez te obiekty, a powiększający efekt soczewkowania umożliwił dokładniejsze obserwacje i zbadanie jak galaktyki pojawiały się na początku istnienia Wszechświata. Obserwacji dokonała grupa amerykańskich i europejskich naukowców zbliżając się do granic możliwości obu użytych teleskopów.

Gromada galaktyk, która posłużyła za soczewkę to Abell 2218. W jej skład wchodzą tysiące galaktyk. Gromada ta znajduje się stosunkowo blisko, w odległości 2 miliardów lat świetlnych. Powoduje to przesunięcie jej fal świetlnych w kierunku czerwieni wielkości 0,18. To samo przesunięcie dla nowo odkrytej odległej galaktyki sięga 5,58. Na skutek oddziaływania gromady Abell 2218 otrzymano dwa obrazy małej galaktyki powiększone 30 razy.

Międzynarodowa grupa prowadzona przez Richarda Elliisa oszacowała, że masa galaktyki jest niezmiernie mała, wynosi tylko kilka milionów mas Słońca (czyli jedną stutysięczną masy Drogi Mlecznej) a jej średnica około 500 lat świetlnych w porównaniu ze średnicą 100 000 naszej Galaktyki. Jest to bardzo młoda galaktyka (wiek 2 miliony lat). Być może jest to jeden z elementów – klocków z których połączenia później w historii Wszechświata powstały większe galaktyki. Możliwe, że tu powstawały pierwsze generacje gwiazd. Te pierwsze galaktyki we Wszechświecie mogą dostarczyć informacji o tak zwanych „Ciemnych Latach” Wszechświata – okresie trwającym od pierwszego miliarda lat po Wielkim Wybuchu, do powstania pierszych gwiazd.

Również teleskop Next Generation Space Telescope (NGST), który ma zostać wyniesiony na orbitę w 2009 roku ma Wykorzystywać efekt soczewkowania aby badać najodleglejsze obiekty we Wszechświecie.

Autor

Anna Marszałek