Regularna jak najlepszy zegarek częstotliwość pulsacji plusara czasami nagle zwiększa się. Te zaburzenia pozwalaja naukowcą odkryć, co kryje wnętrze pulsara.

Niestety, takie zmiany częstotliwości są bardzo rzadkie. Zazwyczaj nie obserwuje się ich więcej niż dwie na przestrzeni lat. Dotychczasowym rekordzistą był pulsar Vela, u którego zaobserwowano 13 takich przyspieszeń na przestrzeni 25 lat. Natomiast w trakcie dwu i półletnich obserwacji pulsara PSR J0537-6910 zaobserwowano sześć przyspieszeń. Podczas każdego została uwolniona energia, jaką Słońce emituje w ciągu 3000 lat.

Pulsar PSR J0537-6910 został odkryty przez należący do NASA Rossi X-ray Timing Explorer. Jest to pulsar widoczny wyłłącznie na częstotliwościach promieniowania rentgenowskiego. Jego wiek szacuje się na 5000 lat i jest najszybciej rotującym z młodych pulsarów (częstotliwość rotacji 16 milisekund – 6 milionów prędzej niż Ziemia). Znajduje się w Wielkim Obłoku Magellana.

Częstotliwość i wielkość zmian sugeruje, że ich źródło tkwi w strukturze jądra pulsara. Zbudowane jest ono z gęsto upakowanych neutronów, masa Słońca zostaje upchnięta w kuli o srednicy 1,5 kilometra.

Panujące w jądrze ciśnienie powoduje, że neutrony te tworzą tak zwaną ciecz nadciekłą, ciecz, w której nie występuje tarci między cząsteczkami.

Substancja jądra obraca się prędzej niż krystaliczna skorupa tworząca powłokę pulsara. Kiedy różnica prędkości osiągnie pewną krytyczną wartość, nadciecz nagle przekazuje swoj moment pędu skorupie, i zewnętrzna część gwiazdy przyspiesza.

Wielkość przyspieszenia dostarcza cennych informacji o masie i gęstości substancji wewnątrz pulsara. Naukowcy Rossi uchwycili również, że na krótko przed zasadniczym monentem przespieszenia, zachodzą niewielkie zmiany w tempie pulsacji.

Autor

Anna Marszałek