Zespół Hubble Heritage opublikował w tym miesiącu zdjęcie mgławicy planetarnej IC 4406, ostatniego tchnienia umierającej gwiazdy.

Podobnie jak wiele innych mgławic planetarnych, IC 4406 wykazuje wysoki stopień symetrii, lewa i prawa połowa zdjęcia są prawie lustrzanymi odbiciami. IC 4406 to obłok w kształcie torusa złożony z materiału wypływającego z umierającej gwiazdy otoczonej w jego centrum. Z Ziemi oglądamy mgławicę z boku. Ta perspektywa umożliwia dostrzeżenie zawiłej sieci smug pyłu, które przypominają obraz siatkówki oka, stąd nazwa: Retina czyli Siatkówka. Inne mgławice planetarne widzimy z góry, jak na przykład Mgławicę Pierścień w gwiazdozbiorze Lutni.

Pierścień materii zamyka intensywne promieniowanie pochodzące z pozostałości umierającej gwiazdy. Gaz w jego wnetrzu jest zjonizowany przez jej światło i płonie. Na zdjęciu z Teleskopu Hubble’a, światło atomów tlenu jest przedstawione kolorem niebieskim, wodoru zielonym a azotu czerwienią. Zdjęcie obrazuje różnice w koncentracji tych trzech gazów w mgławicy. Poza widocznym, świecącym gazem jest jeszcze większy obłok gazu neutralnego, nie emitującego światła, dający się zaobserwować przez radioteleskopy.

Jedną z najciekawszych cech IC 4406 jest nieregularna sieć ciemnych pasów, które krzyżują się i przecinają wzdłuż i wszerz centrum mgławicy. Szerokość pasów wynosi około 160 jednostek astronomicznych. Są położone na granicy między gorącym, płonącym gazem emitującym światło a neutralnym, niewidocznym gazem. Widzimy zarys pasów, ponieważ mają gęstość pyłu i gazu tysiąc razy większą od otoczenia. Krzyżujące się pasma przypominają woal z siatki drucianej owinięty wokół jasnego pierścienia mgławicy.

Dalszy los ciemnych pasów jest nieznany. Nie wiadomo, czy przetrwają ekspansję mgławicy i staną się ciemnymi mieszkańcami przestrzeni międzygwiezdnej czy też po prostu rozproszą się.

Autor

Wojciech Rutkowski