Pośród tysięcy ludzi, którzy przyjechali na Sycylię podziwiać spektakl, jakiego dostarczył wulkan Etna, było wielu naukowców, którzy udali się tam by dowiedzieć się czegoś o Marsie. Chociaż Czerwona Planeta i Ziemia bardzo się różnią, można jednak znaleźć na naszej planecie miejsca, które przypominają zakątki marsjańskie. Naukowcy, którzy nie mogą bezpośrednio badać Marsa, skazani są na takie zastępcze pola doświadczalne: bazaltowe wulkany, takie jak Etna, mroźną Antarktydę czy suche pustynie jak Pustynia Atakama. Spośród tych miejsc Etna jest być może najbardziej dostępna.

Wulkany na Marsie są ogromne, stare i prawdopodobnie dawno wygasłe. „Chociaż Etna jest mała jak na marsjańskie standardy, jednak, jak większość wulkanów na Ziemi, jest bazaltowa” – mówi dr Jefferey Plaut, naukowiec związany z Mars Odyssey. – „Sądzimy, że taki sam skład mają wulkany na Marsie„.

Etna jest także przykładem zjawiska geologicznego, które jak sądzą naukowcy może lub mogło zachodzić na Wenus, Księżycu i Marsie, ale jak dotąd nie zostało zaobserwowane na Ziemi. „Na tych planetach zaobserwowaliśmy długie, wąskie kanały, które nie wyglądają na wyrzeźbione przez wodę” – mówi dr Tom Farr, geolog. – „Wnioskowaliśmy, że zostały zrobione przez lawę, ale aż do odkrycia na zboczach Etny, nie obserwowaliśmy takiego zjawiska na własne oczy„.

Nie wszystkie wulkany na Ziemi są dobrymi odpowiednikami wulkanów Marsa. Nie jest takim Góra Świętej Heleny, bogata w krzemionkę, która powstała na skutek ruchów płyt tektonicznych. najodpowiedniejsze są wyspy na Hawajach, z wielkimi wulkanami Mauna Loa i Kilauea.

Wulkany na Marsie ukształtowały krajobraz podczas wielkich wylewów lawy. Podobny krajobraz na Ziemi można obserwować wzdłuż rzeki Kolumbia w stanie Waszyngton. „Doszło tu do największych wylewów lawy na Ziemi” – mówi Plaut. Powtarzające się powodzie lawy doprowadziły do powstania bazaltowych klifów zwanych Columbia River Basalts. A na równinie Snake River w stanie Idaho na skutek wylewów lawy powstała równina wulkaniczna, która jest znakomitym odpowiednikiem podobnych równin na Wenus, Marsie i Księżycu.

Pustynie na Ziemi bardzo przypominają krajobraz na Marsie. „Procesy geologiczne w suchym środowisku zazwyczaj prowadzą do powstawania wydm i innych form erozyjnych powstałych w skutek działalności wiatru, takich samych jak na marsie” – mówi Plaut. – „Lubimy pustynie również dlatego, że nie ma tutaj roślinności i powierzchnia jest wystawiona na procesy geologiczne, tak jak to jest na Marsie„.

Pustynie Atakama w Chile jest chłodniejsza i jeszcze suchsza niż inne pustynie na Ziemi i dlatego uznawana za najlepszy odpowiednik krajobrazu marsjańskiego. Na cieplejszych pustynnych obszarach Tunezji na skraju Sahary, wiatry tworzą wydmy, takie jak na Marsie. Również na innych pustyniach można znaleźć struktury przypominające typowe struktury marsjańskie.

Chyba najpopularniejszym miejscem przypominającym powierzchnię Marsa jest Dolina Smierci (Death Valley). „Przypomina Marsa pod względem tektoniki, procesów erozyjnych i sedymentacyjnych” – mówi Plaut. – „Wyglada też jak Mars. Jest tam takie miejsce zwane Mars Hill, które przypomina ludziom miejsce lądowania sondy Viking 2„.

Na obu planetach wiele dzisiejszych pustyń było kiedyś prawdopodobnie jeziorami. Ten sam proces, który wysuszył takie rozległe jeziora na Ziemi, mógł również mieć miejsce na Marsie. „Na Marsie dochodziło w przeszłości do katastrofalnych powodzi, podobne zdarzenia miały miejsce na terenie Salt Flats w stanie Utah w epoce lodowcowej. Kiedy lodowiec wycofywał się, nagłe osuszenie się terenu prowadziło do powstania typowych cech ukształtowania terenu. Było tam dużo wody i energii” – mówi Plaut.

Wiele meteorów zakończyło swoją podróż na Marsie lub Ziemi. Powierzchni Czerwonej Planety jest całą poorana kraterami impaktowymi. Na Ziemi większość z nich leży pod warstwą osadów. Jednak mimo to słynne kratery ziemskie takie jak Haughton Crater w Devon i Winslow w Arizonie są miejscem badań dla naukowców badających Marsa.

O podobieństwie Marsa i Antarktydy pisaliśmy już we wcześniejszym newsie zatytułowanym Antarktyda – Mars na Ziemi?„>Antarktyda – Mars na Ziemi?

Geologia może nie łączyć Marsa i Ziemi. Jednak na naszej planecie istnieją miejsca, do których kierują się poszukiwacze życia na Marsie. Szukają oni miejsc takich jak Park Yellowstone i Hot Springs. „Ponieważ środowisko Marsa jest tak zimne i suche, obecność ciekła woda na powierzchni może pochodzić z działalności ciepłych źródeł. Naukowcy studiują jednak wszystkie źródła wody gruntowej, gorące i nie, poszukując dobrego dla Marsa odpowiednika” – mówi Plaut. O możliwym związku wulkanów i życia na Marsie Wulkany i życie na Marsie„>pisaliśmy wcześniej.

Wraz z postępami eksploracji Marsa mogą pojawić się inne związki między planetami. Jednak im więcej naukowcy będą wiedzieć o Czerwonej Planecie, tym usilniej będą poszukiwać podobnych miejsc na Ziemi, gdzie będą mogli lepiej zrozumieć środowisko marsjańskie i sprawdzić swoje hipotezy.