Nowe obserwacje gromady galaktyk Abell 160 pozwoliły naukowcom zbadać ruch galaktyk, które brną przez rozrzedzony gaz w przestrzeni kosmicznej z prędkościami ponaddźwiękowymi. Do obserwacji użyto Teleskopu Rentgenowskiego Chandra. Naukowcy zaobserwowali ślady pozostawione przez poruszające się galaktyki (analogiczne do śladów pozostawionych na wodzie przez płynący statek). Ślady takie są niepowtarzalnym źródłem informacji o ruchu galaktyk w gromadzie, a ich zbadanie pozwoli naukowcom lepiej zrozumieć struktury galaktyk, a więc i budowę Wszechświata.
To pierwszy przypadek zaobserwowania śladów ruchu wielu galaktyk w gromadzie. Odkrycia dokonała grupa brytyjskich i amerykańskich naukowców.
Większość galaktyk łączy się w skupiska zwane gromadami, które mogą zawierać od kilku do kilkuset obiektów. Gromady są otoczone przez rozległy obłok gorącego gazu, który jest utrzymywany w miejscu przez przyciąganie grawitacyjne gromady. Galaktyki poruszają się w gazie z wielkimi prędkościami (sięgającymi kilku tysięcy kilomentrów na sekundę). Przepychając się przez gaz zaburzają jego strukturę. Jeżeli galaktyka porusza się z prędkością większą od prędkości dźwięku, powstaje dodatkowo fala uderzeniowa.
Możliwości Chandry pozwalają na pierwsze tego rodzaju obserwacje fal uderzeniowych i procesu zaburzania gazu. Zjawiska są widoczne dzięki temu, że emitują promieniowanie rentgenowskie. Kierunek śladu wyznacza trasę galaktyki.
„Te informacje są istotne, jeśli chcemy zrozumieć, jak uformowały się gromady galaktyk i nie możemy ich zdobyć w żaden inny sposób” – mówi David Acreman. – „Abell 160 jest idealną gromadą do tego rodzaju badań, ponieważ gromada ta nie została ostatnio zaburzona przez złączenie się z inną gromadą. Możemy również wykorzystać obecność kilku jasnych galaktyk w centrum gromady, które Chandra może obserwować jednocześnie. Nasze badania dotyczyły 29 galaktyk w Abell 160. Odkryliśmy, że 19 z nich wydaje się poruszać po kołowych torach, a 10 pozostałych po bardziej radialnych” – kontynuuje.
„Uważa się, że gromady galaktyk rozrastają się, kiedy galaktyki wpadają do nich pod wpływem przyciągania grawitacyjnego; to prowadziłoby do radialnego ruchu galaktyki” – wyjaśnia Acreman. – „Przewaga ruchu po torze kolistym w Abell 160 wskazuje, że obserwujemy gromadę, która przed długi czas pozostawała niezaburzona. Gdy dynamika gromady uspakajała się, tory galaktyk stały się zakrzywione.
