Prezentowane zdjęcie ukazuje wewnętrzną, długą na 4000 lat świetlnych, część obdarzonego silnym polem magnetycznym dżetu znajdującego się w źródle Centaurus A. Niebieski kolor pochodzi ze zdjęcia wykonanego w promieniowaniu X, a czerwony – z radiowych obserwacji VLA. Obszary purpurowe świecą w obu rodzajach promieniowania. Dżet powstaje w pobliżu supermasywnej czarnej dziury znajdującej się wewnątrz galaktyki (dolny prawy róg fotografii).

Obserwacje radiowe wykonane w latach 1991-2002 pokazują, że wewnętrzna część dżetu (ukierunkowanego wyrzutu materii) porusza się z prędkością około połowy prędkości światła. Większość promieniowania rentgenowskiego powstaje nieco dalej od czarnej dziury, gdzie materia dżetu oddziałuje z gazem znajdującym się w galaktyce. Ich kolizja powoduje powstanie potężnej fali uderzeniowej, a ta z kolei odpowiada za produkcję cząstek wysyłających promieniowanie X.

Centaurus A znajduje się stosunkowo blisko nas (11 milionów lat świetlnych). Pozwala to badaczom na wykonanie zdjęć ukazujących szczegółowo oddziaływanie gazu z dżetem. Tego typu dżety są we Wszechświecie bardzo powszechne. Są jedna z głównych dróg, którymi z okolic czarnej dziury wydostaje się energia.

Niektóre z dżetów sięgają na odległości rzędu milionów lat świetlnych. Mają wpływ na ewolucję galaktyki, w której powstały oraz jej otoczenia. Obserwacje Centaurusa A pozwolą na zrozumienie tego wpływu.

Autor

Michał Matraszek