Coraz lepiej rozumiemy otaczający nas Wszechświat. Jednak mgławica Henize 3-1475 pozostaje tajemnicą. Najnowsze zdjęcia wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a ukazują tajemniczy dżet mający początek w młodej mgławicy planetarnej. Ma on kształt litery „S”. Dlatego też mgławicę nazwano Zraszaczem Ogrodowym (Garden-sprinkler).

Henize 3-1475 znajduje się w konstelacji Strzelca, około 18 tysięcy lat świetlnych od nas. Gwiazda w jej centrum jest 12 tysięcy razy jaśniejsza niż Słońce i trzy do pięciu razy od niego masywniejsza. Prędkość dżetu wynosi około 4 milionów kilometrów na godzinę i jest największą z dotąd zmierzonych.

Dżety to strumienie szybko poruszającego się gazu wydostającego się z okolic niektórych ciał niebieskich, takich jak gwiazdy neutronowe, czarne dziury i niektóre młode mgławice planetarne. Są one ukryte przed naszym wzrokiem ponieważ leżą w obszarach gęstego gazu i pyłu. Wyprodukowanie dżetu wymaga działania pewnego rodzaju „dyszy”. Mechanizmy je produkujące wciąż nie zostały wyjaśnione. Nawet po wielu dziesięcioleciach intensywnych badań, wciąż nie ma ani jednego przykładu dżetu, którego pochodzenie byłoby całkowicie wyjaśnione. A dżet, który ma swój początek w Henize 3-1475 może okazać się najbardziej kłopotliwym z nich wszystkich. Jego dziwny kształt i prędkość wylatującej materii daje Zraszaczowi Ogrodowemu szczególne miejsce w badaniach mgławic planetarnych. Intrygujące są także lejkowate kształty łączące jądro mgławicy z „węzłami dżetu”.

Międzynarodowa grupa astronomów kierowana przez Angelsa Riera z Universitat Politecnica de Catalunya w Barcelonie połączyła obserwacje wykonane przez HST i naziemne teleskopy. Ich praca sugeruje, że kształt litery „S” i bardzo szybki wypływ materii są wywoływane przez centralna gwiazdę wyrzucającą strumienie materii w dwóch przeciwnych kierunkach i obracającą się jak bąk wykonujący pełen obieg precesyjny raz na 1500 lat. To właśnie powoduje, że widzimy Henize 3-1475 jako nietypowy, wolno obracający się zraszacz.

Autor

Michał Matraszek

Komentarze

  1. Nu!    

    poprawka — powinno być – 4 miliony kilomentrów na godzinę.
    Pozdrawiam!

    1. Michał M.    

      Dzięki! — Dziękuję za wnikliwą lekturę. Już poprawiłem, To wszystko dlatego, że pisałem tę informację po północy! Nikomu w redakcji się nie chciało ruszyć <a href=”http://www.widzew.net/~matrasz” target=”_blank”>czterech liter</a>, żeby to napisać, więc zasuwałem po nocy 🙂

Komentarze są zablokowane.