MOST (Microvariability and Oscillations of Stars) jest pierwszym kanadyjskim obserwatorium kosmicznym. Będzie badał między innymi wnętrza gwiazd, wiek Wszechświata i planety znajdujące się poza Układem Słonecznym.

Kanadyjska Agencja Kosmiczna (Candian Space Agency – CSA) liczy sobie 14 lat. Wystrzelony 30 czerwca 2003 roku o godzinie 16:15 z Kosmodromu Plesieck w Rosji, MOST jest mikrosatelitą nie przekraczającym rozmiarami dużej walizki. Po półtora godzinnej podróży, satelita znalazł się na orbicie.

Rakieta Rokot na stanowisku startowym na rosyjskim kosmodromie Plesieck.

Według szefa CSA, Marca Garneau, ten najmniejszy kosmiczny teleskop pomoże astronomom „lepiej zrozumieć nasz Wszechświat, poprzez obserwacją najbliższych nam gwiazd„. Fotometry MOSTa będą mogły wykryć małe odchylenia jasności bliskich nam gwiazd i na tej podstawie mierzyć ich wiek i skład, badać atmosferę pozasłonecznych planet, oraz pomóc ustalić wiek Wszechświata.

Choć start sam w sobie robi wrażenie, prawdziwe emocje związane z misją zaczną się, gdy napłyną pierwsze dane” – mówi naukowiec związany z misją, Jaymie Matthews z University of British Columbia. – „Będziemy świadkami zjawisk zachodzących w gwiazdach i planetach pozasłonecznych, które nigdy wcześniej nie zostały zaobserwowane, które mogą nam pomóc lepiej zrozumieć pewne karty z historii Ziemi i Słońca„.

Chociaż teleskop MOSTa ma średnicę zaledwie 15 centymetrów, będzie mógł wykryć zmiany jasności wynoszące nawet jedną milionową część dla gwiazdy, której jasność wynosi 6 magnitudo (co można porównać do obserwowania zmiany jasności lampy ulicznej odległej o kilometr, podczas zbliżenia się do niej o jeden milimetr). Taką czułość teleskop zawdzięcza częściowo swojej orbicie, znajdującej się ponad zakłócającą obserwacje atmosferą ziemską. MOST będzie mógł prowadzić obserwacje jednaj gwiazdy przez okres do dwóch miesięcy bez przerwy.

Zmiany jasności gwiazd są powodowane przez ale dźwiękowe przechodzące przez gwiazdę i powodujące jej oscylacje. Natura tych zmian zależy od wewnętrznej struktury gwiazdy, jej składu i wieku. Określając wiek najstarszych gwiazd w Galaktyce, MOST pomoże oszacować wiek Wszechświata. Teleskop będzie mógł również badać zmiany jasności gwiazd i orbitujących wokół nich planety. Zmiana jasności podczas orbitowania pozwolą określić albedo planety, jej rozmiar oraz skład atmosfery.

Astronomowie amatorzy mogą również mieć szansę badania gwiazd za pomocą MOSTa. W ramach misji ma działać program „Amateur Observers Contest”, w ramach którego członkowie Kanadyjskiego Towarzystwa Astronomicznego oraz uczniowie i studenci, mogą składać propozycje celów obserwacyjnych. Zwycięskie propozycje zostaną zrealizowane a ich wyniki trafią do zwycięzców.

Autor

Anna Marszałek