Mars, Saturn, Jowisz, coraz dłuższe i coraz chłodniejsze noce – tak w skrócie scharakteryzować można wydarzenia astronomiczne, które czekają nas w nadchodzącym miesiącu. Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami.

Przypominamy przede wszystkim, że 26 października przechodzimy na czas zimowy (cofając zegarki z godziny 3:00 na 2:00). W poniższej informacji wszystkie momenty przed tą datą podano w czasie letnim, a po niej – w zimowym. Godziny wschodów i zachodów obliczono dla Łodzi.

Spójrzmy na nocne niebo w połowie miesiąca około dwóch godzin po zachodzie Słońca, czyli około 19:45. Nad południowym horyzontem widzimy Trójkąt Letni, Koziorożca, Wodnika. Na zachodzie ku horyzontowi chylą się Wężownik, Herkules i Wolarz, a na wschodzie widać Andromedę, Pegaza i Ryby. Wielki Wóz znajduje się nisko nad północnym widnokręgiem.

Wyjdźmy oglądać gwiazdy jeszcze raz tej samej nocy ale o godzinie 5:15, dwie godziny przed wschodem Słońca. Niebo znacznie się obróciło. Na południu widzimy teraz w całej okazałości niebo zimowe – Oriona, Bliźnięta, Byka, Wielkiego i Małego Psa. Na zachodzie nieba znalazły się Trójkąt, Pegaz i Andromeda. Wschodnią część nieboskłonu zajmują Rak i Lew.

Dni październikowe szybko się skracają. 1 dnia tego miesiąca Słońce świeci od godziny 6:42 do 18:21 czyli przez 11 godzin i 41 minut. 31 października dzień trwa od 6:34 do 16:18 czyli zaledwie 9 godzin i 44 minuty.

Gwiazda Dzienna przemierza Pannę, ostatniego dnia października wchodząc do Wagi. Gwiazdozbiory gwiazdozbiorami, a zodiak zodiakiem – 23 października o 22:08 rozpoczyna się znak Skorpiona.

Układ faz Księżyca: Pierwsza kwadra 2 października o 21:09, pełnia 10 października o 9:27, ostatnia kwadra 18 października o 14:31 i nów 25 października o godzinie 14:50. W apogeum Księżyc znajdzie się 14 października o 4:27, a w perygeum – 26 października o 12:34.

6 października Księżyc mija Marsa w odległości 1 stopnia, 17 października – Saturna w odległości 5 stopni, a 22 października – Jowisza w odległości 4 stopni.

10 października około 21:50 dojdzie do zakrycia, a około 23:00 – do odkrycia gwiazdy mi Ryb (4,8 magnitudo) przez Księżyc. Zjawisko to trudno będzie obserwować ze względu na bardzo dużą fazę Srebrnego Globu. Nieco łatwiej będzie obserwować zakrycie lambdy Raka (5,9 magnitudo), do którego dojdzie 19 października około 2:30. Księżyc krótko po ostatniej kwadrze odkryje tę gwiazdę około godziny 3:30. Najłatwiejsze obserwacje zakryciowe przeprowadzić będzie można 21 października. Około 2:30 zakryta zostanie gwiazda eta Lwa (3,5 magnitudo). Odkrycie nastąpi około 3:20.

W październiku nie dochodzi do żadnych zaćmień Słońca ani Księżyca.

Na początku miesiąca nisko nad wschodnim horyzontem można jeszcze o świcie szukać Merkurego, warunki do obserwacji pogarszają się jednak. 1 października na godzinę przed wschodem Słońca Merkury ma jasność -0,8 magnitudo i świeci niecałe 6 stopni ponad widnokręgiem. Planeta przemierza Pannę i 25 października około 10:00 dochodzi do jej górnego złączenia ze Słońcem. 30 października Merkury wkracza do Wagi.

Nie ma co liczyć na dostrzeżenie Wenus. Powoli oddala się ona od Słońca. Jej elongacja rośnie w nadchodzącym miesiącu z 12 do 19 stopni. Nawet 31 października zachodzi jednak zaledwie około 40 minut po Słońcu. 15 października planeta przenosi się z Panny do Wagi.

Wciąż ciekawym obiektem do obserwacji jest Mars. Na początku miesiąca jest widoczny od zmroku do około 3:00, a 31 października do 0:50. Jego jasność stopniowo maleje od -2,1 do -1,2 magnitudo, odległość od Ziemi rośnie od 68 do 93 milionów kilometrów, a średnica tarczy maleje z 21 do 15 sekund kątowych. Wciąż jednak warto na niego kierować teleskopy. Planeta przez cały miesiąc przebywa w Wodniku, 7 października znajdując się niecałe 3 stopnie od Urana.

Coraz wyżej na porannym niebie wznosi się przebywający w Lwie Jowisz. 1 października na godzinę przed wschodem Słońca świeci on 17, a ostatniego dnia miesiąca – aż 36 stopni ponad horyzontem. Jego jasność stopniowo rośnie, osiągając pod koniec października -1,8 wielkości gwiazdowej.

Saturn przebywa w Bliźniętach. W połowie miesiąca ukazuje się na niebie około 22:00. Każdego dnia wschodzi o około 4 minuty wcześniej niż poprzedniego. Jasność planety to 0,1 magnitudo.

Wieczorami wciąż można obserwować Urana (w Wodniku) i Neptuna (w Koziorożcu). Ich jasności to odpowiednio 5,8 oraz 7,9 magnitudo.

Pluton (w Wężowniku) jest już praktycznie niewidoczny, gdyż zachodzi krótko po Słońcu i przy jego niewielkiej jasności (13,9 magnitudo) jego poszukiwania mogą spełznąć na niczym.

W październiku w opozycji znajdzie się planetoida Pallas (2).

Między 6 i 10 października obserwować można meteory z roju Drakonidów, którego radiant leży w Smoku. W tym roku w obserwacjach przeszkadzać będzie Księżyc. Między 2 października i 7 listopada oglądać będziemy Orionidy związane z Kometą Halley’a. Maksimum roju spodziewane jest 21 października około 23:00. Radiant znajduje się na granicy Oriona i Bliźniąt, a warunki obserwacyjne są w roku 2003 doskonałe (Księżyc zmierza do nowiu).

Kartka z kalendarza: 11 października minie 35 lat od rozpoczęcia lotu Apollo 7, tego samego dnia Wilhelm Olbers skończy 245 lat. 16 października obchodzić będziemy dwudziestolecie wejścia na wenusjańską orbitę sondy Wenera 16. 24 października minie 5 lat od wystrzelenia misji Deep Space 1.

Zapraszamy do obserwacji i czytania naszego serwisu w październiku.