Większość z nas pamięta rosyjską stację kosmiczną Mir. Być może bardziej dzięki jej ogromnym kłopotom, niż sukcesom. Jednak stanowi ona o najwspanialszych dokonaniach w historii lotów, wbrew problemom ostatnich lat, takich jak awarie komputerów, pożar czy niszczące zderzenie z innym obiektem na orbicie. Dziś, niecałe trzy lata po jej samobójczym zatopieniu się w pacyficznych wodach (23 marca 2001 roku), jeden z najsłynniejszych mieszkańców Mira wierzy w minione 15 lat badań, oraz ich cenną lekcję na temat długiego przebywania w kosmosie.

Podczas rozmów w centrali w Canadian Space Agency w St. Hubert w Quebeku w tym tygodniu, kosmonauta Sergei Awdiejew podzielił się swoją osobistą perspektywą misji załogowych na orbitach okołoziemskich, jak również planowaną misją na Marsa. Do tego rosyjskiego kosmicznego inżyniera należy rekord całkowitej liczby godzin w przestrzeni kosmicznej – 748 dni. Podczas trzech osobnych misji na Mirze okrążył kulę ziemską niewiarygodną ilość 11 968 razy przebywając ponad 512 milionów kilometrów.

„Każda maszyna ma swój czas, potem musi umrzeć. A moje sumienie mówi mi, że to był właśnie dobry moment na pożegnanie, choć Mir był bardzo bliski mojemu sercu” – opowiadał Awdiejew, który oglądał ostatnie chwile Mira z plaży na wyspie Fidżi. Stacja przemknęła przez niebo jak spadająca gwiazda, spalając się zaraz po wejściu w atmosferę.

Bez pieniędzy, stojący naprzeciw rosnącej liczby wypadków i awarii na stacji, pracownicy Rosyjskiej Agencji Kosmicznej niechętnie ściągnęli Mira z orbity w 2001 roku. Awdiejew wpominał: „Na mojej ostatniej misji w 1999, która okazała się przedostatnią wyprawą na Mir, zostawiliśmy symbolicznie trochę jedzenia dla kolejnej załogi. Wtedy nie wiedzieliśmy, że będzie następna załoga, ale zostawiliśmy trochę chleba i soli, jak nakazuje tradycja w Rosji.„

Jego ostatnia wyprawa na Mir miała w zamierzeniu trwać 6 miesięcy, przedłużyła się do 379 dni, aż do momentu w którym Awdiejewa zastąpił gościnny astronauta płacąc za możliwość lotu.

Awdiejew ostrzega, że stan nieważkości podczas wydłużonych lotów może mieć wiele skutków ubocznych dla ludzkiego ciała. Powracający kosmonauci mają osłabione mięśnie oraz systemy immunologiczne i bardzo cienkie kości. Po swoim ostatnim powrocie opuścił kapsułę Sojuz na noszach, gdyż nie dał rady iść ani nawet siedzieć na krześle w polu grawitacyjnym tuż przy powierzchni Ziemi. Aż rok zajęło mu ponowne przystosowywanie się do życia na naszej planecie.

W przeciwieństwie do lotów wahadłowych, które trwają maksymalnie kilka tygodni, przebywanie na Mirze wiązało się z kilkoma miesiącami w kosmosie. To dokładnie odzwierciedla aktualny stan na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej oraz to z czym najprawdopodobniej będziemy się spotykać podczas podróży na Marsa. „Jeden tydzień w wahadłowcu to nic w porównaniu do 6 miesięcy na stacji” – wyjaśnia Awdiejew – „Po lądowaniu, nie możesz tak po prostu wsiąść do samochodu i pojechać do domu.„Podróż na Marsa oznacza opuszczenie ochronnego magnetycznego płaszcza Ziemi, co ogromnie zwiększa narażenie astronautów na niszczące promieniowanie. Po przeprowadzenie różnych eksperymentów na Mirze Awdiejew nieugięcie wierzy, że promieniowanie jest czynnikiem ograniczającym możliwości lotu na Czerwoną Planetę. Jak dokładnie kosmiczne promieniowanie wpływa na ludzi?

„Nie poleciałbym nigdzie blisko Marsa przed poznaniem odpowiedzi„.

Awdiejew również pyta, jak przyszli międzyplanetarni podróżnicy będą radzić sobie z osamotnieniem i izolacją w głębokim komosie w przeciągu lat, bez możliwości patrzenia na towarzyszy z rodzimej planety. „Patrzenie na Ziemię było dla mnie ważne, zaś świadomość tego, że są zaledwie 400 kilometrów pode mną dawała spokój sumieniu„.

„Jednak lot na dalekiego Marsa pociągnie za sobą psychologiczny lęk, aż wątpię czy w tym momencie jesteśmy w stanie stawić czoło temu wyzwaniu” – powiedział Awdiejew – „Wiem, że ja nie jestem.„