W Brazylii trwa spotkanie uczestników największego w historii środowiskowego eksperymentu, określanego mianem Large-Scale Biosphere Atmosphere (LBA), którego serce zlokalizowane jest w Amazoni.

Pomiędzy 27 a 29 lipca blisko 800 badaczy weźmie udział w Trzeciej Międzynarodowej Konferencji poświęconej LBA w stolicy Brazylii. Kluczowym momentem spotkania będzie debata na temat głównych odkryć wpływu lasów deszczowych na ekologiczne zdrowie Amazonii oraz świata. Nigdy dotychczas nie przedstawiano niemal jednocześnie tylu informacji dotyczących Amazonii.

LBA jest częściowo dotowane przez NASA. Ekspertyzy dokonywane przez uczestników projektu w dużej mierze bazują na informacjach satelitarnych, modelowaniu komputerowym oraz zapewnianiu ifrastruktury dla wielkoskalowych działań.

Całościowy eksperyment koncentruje się na znalezieniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób funkcjonuje amazoński las oraz jaki dokładnie jest jego wpływ na atmosferę, a także miejscowy i globalny klimat. Przy okazji LBA prowadzi badania na temat wpływu zmian klimatu na biologiczne formy życia oraz chemiczne i fizyczne funkcjonowanie lasu.

Poruszane na konferencji kwestie to między innymi: cykl węglowy, cykl wodny, wykorzystanie ziemii przez człowieka, procesy w ekosystemach i zdrowie człowieka, zastosowania w rolnictwie oraz wiele innych. Konferencja ma pomóc naukowcom oraz brazyliskim oficjelom w ustaleniu polityki dotyczącej Amazonii.

Postepujący wyręb lasów amazońskich, pożary oraz pojawiające się nowe części lasu odgrywają ważną rolę w bilansie węglowym. W brazylijskiej części Amazonii coroczne ubytki lasu sięgają rzędu 20000 kilometrów kwadratowych. Uzyskane dzięki pomocy NASA dane z rozmaitych instrumentów badawczych z serii Landsat pozwoliły na zebranie doskonałej dokumentacji zmniejszania się powierzchni lasów deszczowych począwszy od lat 70.. Badacze zaangażowani w LBA znaleźli nowe sposoby mierzenia zarówno wyrębu, jak i szkód nim spowodowanych. przy pomocy satelitów Landsat oraz eksperymentalnych czujników zamontowanych na EO-1.

Modele ekosystemu oraz aparatura Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) umieszczona na pokładzie satelitów Terra i Aqua jak zróżnicowana jest wymiana węgla pomiędzy lasami a atmosferą w ciągu roku. Z badań prowadzonych przez LBA wynika także, że pochłanianie przez lasy 20% dwutlenku węgla nie wystarcza do zachowania równowagi cyklu węglowego.

Praktyki polegające na wypalaniu części lasów często kończą się poważnymi pożarami amazońskiej puszczy. Potężne pożary poważnie zanieczyszczają powietrze i mogą u ludzi spowodować problemy z oddychaniem. Gęsty dym bywa też przyczyną zamykania lotnisk oraz licznych wypadków drogowych. Satelitarne dane dotyczące koncentracji cząstek w powietrzu są wykorzystywane przez brazyliskie Centrum Przewidywania Pogody oraz Badań Klimatu w celu kalkulowania ryzyka pożaru oraz przemieszczania się dymu w niemal rzeczywistym czasie.

Satelitarne dane pozwoliły również na pogłębienie badań na temat wpływu pożarów na atmosferę oraz pogodę. Cząsteczki te, określane mianem aerozoli, mogą zarówno ogrzewać, jak i chłodzić powietrze, co zależy od ich rozmiarów, kształtów oraz koloru.

Projekt LBA, który ma potrwać do 2006 roku, uważany jest powszechnie za międzynarodowy sukces z 61 zakończonymi oraz 59 trwającymi podprojektami. Badania zaangażowały ponad 1000 naukowców z Brazylii, Stanów Zjednoczonych, ośmiu krajów europejskich oraz kilku innych państw z Ameryki Południowej: Wenezueli, Peru, Boliwii, Kolumbii oraz Ekwadoru. LBA czerpie fundusze z brazylijskich agencji, NASA oraz Unii Europejskiej.

Autor

Łukasz Wiśniewski