Nowe zdjęcie wykonane przez Spitzer Space Telescope ujawnia żarzący się blask umierającej gwiazdy pośrodku tajemniczego, pączkokształtnego pierścienia.

Działający w podczerwieni instrument Spitzera osłonił to, czego przedtem nie mogliśmy dostrzec – a masywny pierścień zbudowany z materiału wyrzuconego przez starzejącą się gwiazdę” – powiedział dr Joseph Hora, pracujący ze Spitzerem w Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. – „Skład pierścienia oraz sposób jego powstania pozostają tajemnicze, ale mamy nadzieję, że dalsze badania rozwiążą ten problem.

Umierająca gwiazda leży w mgławicy planetarnej NGC 246. Kiedy gwiazda wielkości Słońca przestaje mieć paliwo do świecenia, jej jądro zapada się i nagrzewa, powodując odrzucenie zewnętrznych warstw gwiazdy. Wyrzucony materiał jest następnie bombardowany promieniowaniem ultrafioletowym z wnętrza gwiazdy, co powoduje powstanie ogromnych, świecących chmur – mgławic planetarnych – wyglądających niczym gigantyczne meduzy.

Takie wizualne cudy trwają w kosmicznej skali czasu relatywnie krótko – bo zaledwie kilka tysięcy lat, co stanowi niewiele, jeśli pamiętać o tym, że przeciętny czas życia gwiazdy to 10 miliardów lat. Nazwa „mgławica planetarna” została nadana przez dawnych astronomów, którzy uważali, że chmury przypominały planety.

NGC 246 znajduje się w odległości 1800 lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Wieloryba w naszej galaktyce.

Usunięcie otoczki pyłowej dzięki wykorzystaniu od obserwacji promieniowania podczerwonego zapewniło nam dość ciekawy widok wnętrza mgławicy. „To, co zobaczyliśmy oczami Spitzera jest zupełnie nieoczekiwane” – powiedział Hora. – „Chociaż poprzednie obserwacje pokazały, że mgławica ma niejednolity charakter, dopiero Spitzer odsłonił dla naszych oczu pierścień, prawdopodobnie złożony z atomów wodoru.

Dane pomogą astronomom lepiej zrozumieć sposób przyjmowania kształtu przez mgławice planetarne, a także jak zasilają one nowe pokolenie gwiazd. Publikacja dotycząca tej oraz innych mgławic planetarnych obserwowanych przy pomocy Spitzera ukaże się 1 września w Astrophysical Journal Supplement, razem z 75 innymi pracami dotyczącymi wcześniejszych odkryć teleskopu.

Wystrzelony 25 sierpnia 2003 roku Spitzer Space Telescope jest czwartym wielkim obserwatorium NASA po Hubble Space Telescope, Obserwatorium Roentgenowskim Chandra oraz Compton Gamma Ray Observatory.

Autor

Łukasz Wiśniewski