W 1987 roku został zaobserwowany wybuch supernowej w pobliskim Wielkim Obłoku Magellana. Było to najbliższe takie zjawisko od 300 lat, więc stanowiło dobrą okazję do badań. Dzisiaj naukowcy poszukują szczątków wybuchającej gwiazdy: pomimo, że supernowa pobudziła pobliski gaz i pył do świecenia, badacze do tej pory nie znaleźli śladu po zdegenerowanym jądrze gwiazdy. Nawet Kosmiczny Teleskop Hubble’a nie wypatrzył tam ani gwiazdy neutronowej ani czarnej dziury.

Podejrzewamy, że utworzyła się tam gwiazda neutronowa. Pytanie brzmi: dlaczego jej nie widzimy?” powiedział astronom Genevieve Graves, autor publikacji na ten temat. „To dla nas tajemnica – gdzie podziała się brakująca gwiazda neutronowa?” dodał współautor, Robert Kirshner z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA).

Masywne gwiazdy kończą swój żywot jako supernowe. Pozostałością po wybuchu jest, w zależności od masy, gwiazda neutronowa (kula wielkości miasta, złożona z neutronów) lub czarna dziura.

Waga gwiazdy, której supernową (SN) określono jako 1987A wynosiła 20 mas Słońca. Zatem astronomowie nie byli w stanie przewidzieć, co utworzy się po wybuchu: być może pozostałość okazałaby się na tyle masywna, aby powstała czarna dziura. Jak dotąd nie udało się zaobserwować żadnego źródła światła z tamtych obszarów. Zatem pytanie „co się tam utworzyło?” pozostaje bez odpowiedzi.

Wykrycie czarnej dziury bądź gwiazdy neutronowej nie jest łatwym zadaniem. Pierwsza może być zaobserwowana tylko wtedy, gdy pochłania materię: cząstki, wpadając do niej, są podgrzewane i dzięki temu świecą. Gwiazda neutronowa z Wielkiego Obłoku Magellana może być zauważona jedynie, gdy wysyła strumienie promieniowania jako pulsar lub gdy wokół niej tworzy się dysk akrecyjny. „Gwiazda neutronowa może po prostu być tam, wewnątrz SN 1987A, nie akreując materii ani nie wysyłając dostatecznej ilości światła, abyśmy mogli ją zobaczyć,” powiedział astronom Peter Challis, współautor publikacji.

Z obserwacji wiadomo, że wewnątrz SN 1987A nie może znajdować się pulsar. Nawet gdyby jego strumienie promieniowania nie były wysyłane w kierunku Ziemi, to pobudzałyby pobliski gaz do świecenia. Jednakże teorie przewidują, że utworzenie pulsara może zająć od 100 do 100 000 lat. Gwiazda neutronowa musi zgromadzić wystarczająco silne pole magnetyczne, aby wysłać wiązkę promieniowania. SN 1987A może być za młoda, aby zostać pulsarem.

Zatem jedynym sposobem, jakiego astronomowie mogą użyć do wykrycia jakiegokolwiek obiektu w tamtym obszarze jest znalezienie dowodu na akrecję materii wokół domniemanej gwiazdy neutronowej bądź czarnej dziury. Akrecja ta może być sferyczna (materia opada równomiernie ze wszystkich kierunków) lub w postaci dysku (materia krąży w jednej płaszczyźnie wokół obiektu).

Obserwacje poczynione przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a wykluczają mozliwość akrecji sferycznej: światło pochodzące z tego procesu byłoby dostatecznie jasne, abyśmy je wykryli. Jednak jeżeli wokół pozostałości po SN 1987A tworzy się dysk akrecyjny, to zarówno promień jak i masa dysku muszą być wyjątkowo małe, skoro wysyłają tak małą ilość światła. Ponadto nie zaobserwowano żadnego promieniowania dochodządego z obszaru SN 1987A, co jest potwierdzeniem powyższej tezy. Prędkość gromadzenia się materii w rzekomym dysku nie przekracza jednej piątej masy Księżyca na rok.

Ponieważ nie wykryto żadnych śladów promieniowania, naukowcy próbują dowiedzieć się czegoś na temat pozostałości po supernowej na podstawie pobliskich chmur gazu, które absorbują promieniowanie widzialne i ultrafioletowe, a emitują podczerwone. „Badając to promieniowanie mamy nadzieję, że uda nam się dowiedzieć, co „zasila” pozostałość po supernowej i pobudza gaz do świecenia,” powiedział Graves. Planowane obserwacje przy użyciu Spitzer Space Telescope (NASA) powinny dostarczyć nowych wskazówek.

Dodatkowe obserwacje teleskopem Hubble’a także powinny pomóc w rozwiązaniu tej zagadki. „Teleskop Hubble’a jest jedynym narzędziem o dostatecznej do rozwiązania tego problemu rozdzielczości i czułości,” twierdzi Kirshner.

Autor

Ola Woźniak

Komentarze

  1. Redakcja AstroNETu    

    Wiadomość usunięto — Wypowiedź naruszała zasady AstroFORUM i została usunięta przez Redakcję.

  2. StarGaTe    

    a mikrosoczewkowanie grawitacyjne? — ..no właśnie, to chyba dość dobre „narzędzie” do tego celu?

    1. Scorus    

      Ale… — Działa tylko wtedy, gdy gwiazda przechodzi w pobliu (na niebie) danego obiektu. Dlatego pozwala na wykrywanie planet pozasłonecznych, ale jest nieprzydatna do ich dokładnych badań, bo zachodzi tylko raz. Nie należy oczekiwać, że takie zjawisko zajdzie akurat tutaj „na zawołanie”.

Komentarze są zablokowane.