NIe ma dymu bez ognia – nawet w odległej przestrzeni kosmicznej. Na zdjęciu galaktyki M82 w podczerwieni, wykonanym przez Kosmiczny Teleskop Spitzera widać „płonącą” gorącą galaktykę, w której rozżarzone gwiazdy wyrzucają olbrzymie obłoki dymistego pyłu.
O M82, czyli galaktyce Cygaro, już wcześniej wiedziano, że zawiera młode gorące masywne gwiazdy. Na zdjęciu Spiztera po raz pierwszy zobaczono również „dym” który produkują te gwiezdne „ogniska”.
„Nigdy dotąd nie widzieliśmy czegoś takiego” – mówi dr Charles Engelbracht z Uniwersytetu Arizony w Tucson. – „Ta niezwykła galaktyka wyrzuca niezmierne ilości pyłu, tworząc wokół siebie chmurę jaśniejszą niż jakiekolwiek obserwowane dotychczas otoczenie galaktyki„.
Na zdjęciu (kolory fałszywe) nieregularna, zwrócona do nas bokiem galaktyka M82 jest widoczna jako rozmyty pas niebieskiego światła. Z jej górnego i dolnego wierzchołka rozchodzi się czerwona chmura, zbudowana z pyłu, w którego skład wchodzą te same substancje co w gazie z rury wydechowej samochodu.
Są to policykliczne węglowodory aromatyczne, które na Ziemi można znaleźć wszędzie, gdzie doszło do reakcji spalenia. W galaktykach związki te produkowane są przez gwiazdy, a wiatry gwiazdowe i promieniowanie wyrzucają materię w przestrzeń.
„Zazwyczaj najpierw widać dym, potem ogień, jednak my wiedzieliśmy o „ogniu” w tej galaktyce, zanim Spitzer ukazał nam dym” – mówi dr David Leisawitz z NASA.
Zaobserowana chmura jest jedną z najjaśniejszych poświat zauważonych wokół jakiejkolwiek galaktyki. Rozciąga się na 20 tysięcy lat świetlnych od płaszczyzny galaktyki w obu kierunkach; to dużo dalej niż gwiazdy galaktyki.
Wcześniejsze obserwacje M82 ukazywały dwie stożkowate chmury bardzo gorącego gazu wyzucane poniżej i powyżej centrum galaktyki. Czułe oko Spitzera pozwoliło dostrzec również pył. Naukowcy nie potrafią jeszcze wyjaśnić, dlaczego pył obserwowany jest wszędzie, a nie jedynie w obrębie stożków.
Chmury w kształcie stożków wskazywałyby, że masywne gwiazdy z centrum rozrzucają pył po otoczeniu. Wobec nowych danych, Engelbracht i jego współpracownicy uważają, że gwiazdy w całej galaktyce są odpowiedzialne za powstawanie chmury pyłu.
Galaktyka M82 znajduje się w odległości 12 milionów lat świetlnych w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Jest to galaktyka w średnim wieku, przechodząca aktywną fazę gwiazdotwórczą, szczególnie gwałtowną w centrum galaktyki. Aktywność ta spowodowana jest oddziaływaniem z pobliską galaktyką M81. W przeciwnieństwie do M82, Droga Mleczna jest znacznie bardziej spokojnym miejscem, gdzie pył pozostaje w pobliżu płaszczyzne galaktyki.
