W pierścieniu A Saturna, sonda Cassini odkryła zaburzenia, wskazujące na obecność czterech mini-satelitów. Wielkością nie przekraczają boiska piłkarskiego, przez co nie mogą zostać bezpośrednio sfotografowane. Jednak odkrycie tych czterech wskazuje, że naprawdę takich maleństw mogą być tysiące. Tym samym mogą one stanowić ważny etap pośredni pomiędzy pylistym materiałem pierścieni Saturna a ksieżycami pasterskimi jak Pan czy Dafnia.

Zaobserwowane księżyce są pierwszymi elementami układu Saturna, który wypełnia lukę pomiędzy niewielkimi lodowymi odłamkami budującymi pierścienie, a księżycami o średnicy kilku kilometrów. Ich badanie pozowli lepiej zrozumieć początki i formowania się układu Saturna, ale co wiecej, być może nawet Układu Słonecznego i pozasłonecznych układów planetarnych.

Autorem badań jest Matthew Tiscareno z Uniwersytetu Cornell. Artykuł opisujący znalezisko ukazał się w numerze Nature z 30 marca 2006 roku.

Cztery zaburzenia, za które odpowiadają mini-księżyce widoczne są jako nieco jasniejsze smugi na zasadniczo jednolitej powierzchni pasa. Zostały zauważone na zdjęciach wykonanych w 2004 roku. Astronomowie uważają, że ślady te wskazują na obiekty o średnicy około 100 metrów, co jest wielkością zbyt małą, nawet dla najczulszego instrumentu Cassiniego, Imaging Science Subsystem (ISS). Jednak chociaż nie można zobaczyć ich bezpośrednio, ich wpływ grawitacyjny na otaczające cząsteczki materii jest dobrze widoczny.

Na zdjęciu widoczne są ślady, podobne do śladów motorówki na wodzie, wygenerowane poprzez oddziaływanie grawitacyjne mimi-ksiezyców Saturna, których średnica wynosi około 100 metrów. Odkryte cztery obiekty są prawdopodobnie cześcią większej populacji.

Odkrycie tych ciał pośrednich rozmiarów mówi nam, że Pan i Dafnia prawdopodobnie są największymi osobnikami populacji pierścieni, a nie przybyszami z zewnątrz” – mówi Tiscareno.

Ciągły rozkład średnicy elementów pierścienia stanowi poparcie dla teorii, że pierścienie Saturna powstały w wyniku rozbicia większego obiektu, złapanego przez grawitację planety.

Pochodzenie pierścieni zawsze stanowiło pytanie: czy są one pozostałością pierwotnej materii, z której nie uformował się satelita, czy pochodzą z rozbicia innego ciała niebieskiego” – mówi Joseph Burns, profesor z Cornell. Odkrycie nie eliminuje całkowicie pierwszej teorii, teorii akrecji, jednak: „jest krokiem w tym kierunku” – mówi Tiscareno. -„Bardzo trudno o bezpośrednio przez akrecję wyprodukować tak duże obiekty. Znacznie łatwiej, gdy za zalążek może posłużyć lodowe jądro, na przykład okruch z rozbicia innego ciała„.

Odkrycie pozwala również wyjaśnić istnienie przerw w pierścieniach, takich jak przerwa Enckego czy Keelera. Oddziaływanie grawitacyjne dużego księżyca, takiego jak Pan czy Dafnia, zagina krawędź pierścienia, wytwarzając przerwę. Działanie mini-księżyców również przypomina ten efekt, jednak ich wpływ nie jest na tyle silny, by cząsteczki nie wróciły na swoje miejsce bezpośredni przed i po księżycu.

Dlatego ślady tworzone przez mini-księżyce przypominają ślad motorówki na gładkiej tafli jeziora. Odnalezienie omawianej czwórki było tym bardziej łatwe, że znajdują się one w regionie, gdzie generalnie powierzchnia pierścieni jest bardzo gładka. Fakt, że znaleziono cztery księżyce na zdjęciu obejmującym jednynie niewielką powierzchnię pierścieni wskazuje, że takich obiektów mogą istnieć tysiące. Badając je, naukowcy mają nadzieję dowiedzieć się, w jaki sposób uformowały się pierścienie planety, a co więcej, być może zyskają niepowtarzalną możliwość podpatrzenia, w jaki sposób powstają układy planetarne wokół gwiazd.

Struktury obserwowane przez Cassiniego w sposób zadzwiniający przypominają cechy widoczne w wielu modelach pierwszych stadiów formowania się planet, mimo że skala w której zachodzą zjawiska jest tak różna” – mówi Carl Murray z Quinn Mary College w Londynie. – „W ten sposób Cassini pozwala nam zobaczyć, jak tworzą się planety„.

Autor

Anna Marszałek

Komentarze

  1. tomooo    

    Jak to  — Jak on a to znalazła 😕
    Piekne zdjęcia 🙂

    Pozdrawiam

Komentarze są zablokowane.