Zastosowanie rewolucyjnej metody w obserwacjach radiowych pozwoliło na odkrycie w przestrzeni kosmicznej wielu nieobserwowanych wcześniej związków chemicznych.

W ciągu ostatnich 40 lat za pomocą obserwacji w paśmie radiowym udało się wykryć około 150 różnych związków chemicznych, takich jak cukry i alkohole. Tymczasem niedawne prace naukowców z Narodowego Obserwatorium Radioastronomicznego (NRAO) ujawniły w danych z radioteleskopu w Green Bank 720 linii widmowych, z których aż 240 pochodziło od cząsteczek nieidentyfikowanych wcześniej w przestrzeni kosmicznej.

Zestawienie danych przygotowane przez NRAO powstało w ramach projektu PRIMOS, którego celem jest poszukiwanie w przestrzeni międzygwiezdnej cząsteczek prebiotycznych – takich, które mogą mieć związek z powstawaniem życia we wszechświecie. Kolosalna ilościowa zmiana efektów badań wynika ze zmiany ich metodyki. Dotychczas astronomowie nastawiali się na znajdowanie pewnych konkretnych cząsteczek, których linii widmowych poszukiwali w wąskich pasmach częstotliwości. Zespół z NRAO sklasyfikował linie widmowe zaobserwowane w znacznie szerszym paśmie, czego efektem jest największa baza danych o cząsteczkach wykrytych w częstościach poniżej 50 gigaherców.

Zdjęcie przedstawia radioteleskop Robert C. Byrd Green Bank Telescope (GBT) w całej okazałości. Ogromny, ruchomy talerz ma średnicę 100 metrów.

Ta zmiana w podejściu do radioastronomii przypomina podobne transformacje, jakie w zeszłych latach przeszły metody obserwacyjne w pasmach podczerwonym i widzialnym. Na pasmo radiowe pora przyszła nieco później, ponieważ przed ukończeniem budowy teleskopu w Green Bank w 2002 nie istniał sprzęt obserwacyjny o odpowiednio szerokich możliwościach i dokładności.

W opracowaniu danych największych trudności przysporzył szum ziemskich sygnałów radiowych w najniższych częstotliwościach, a także emisja misji orbitalnych we właściwych im wąskich pasmach. Obecnie katalog danych opracowanych przez NRAO jest na razie w stanie dość surowym. Dopiero przeprowadzane są obliczenia i symulacje, które pozwolą na zidentyfikowanie wykrytych linii widmowych z przejściami energetycznymi w konkretnych cząsteczkach.

Autor

Paweł Laskoś-Grabowski