W ciągu najbliższych siedmiu dni Księżyc będzie zmniejszał fazę od pełni do III kwadry. Wieczorem można obserwować Jowisza, Urana i Neptuna. Jednak prawdziwe atrakcje czekają na tych, którzy lubią wstawać rano: przed świtem blisko siebie będą Wenus, Merkury i Saturn.
Wieczorne niebo gości trzy planety z grupy gazowych olbrzymów: Jowisza, Neptuna i Urana. Jowisz jest widoczny tuż po zachodzie Słońca na jasnym jeszcze niebie. Na obserwacje Urana i Neptuna trzeba jednak poczekać aż się dobrze ściemni.
Największa planeta w Układzie Słonecznym znajduje się 42' na zachód od gwiazdy ι Capricorni, świecąc z jasnością -2,6 magnitudo. Średnica kątowa Jowisza zmniejszy się do 45″.
W tym tygodniu warto zwrócić uwagę na następujące zjawiska w układzie ksieżyców galileuszowych Jowisza:
- 5 października, godz. 19:15 – na jasnym jeszcze niebie muśnięcie tarczy Ganimedesa przez Io,
- 5 października od 23:00 do 1:17 6 października – przejście Io na tle tarczy Jowisza (możliwe do zobaczenia przez kilkunastocentymetrowe teleskopy),
- 6 października godz. 0:05 do zachodu planety przejście cienia Io na tle tarczy Jowisza,
- 6 października, godz. 22:53 – wyjście Kallisto z cienia planety,
- 7 października, do ok. 19:45 Io na tle tarczy Jowisza,
- 7 października, godz. 19:53 – bliskie spotkanie Ganimedesa i Kallisto,
- 7 października, do ok. 20:49 – cień Io na tarczy Jowisza,
- 8 października, godz. 19:50 – częściowe zakrycie Io przez Ganimedesa,
- 8 października do ok. 20:30 przejście Europy na tle tarczy planety,
- 8 października, od ok. 19:51 do 22:43 – cień Europy na tarczy planety,
- 9 października od 0:13 – tuż przed zachodem wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
- 9 października, godz. 19:53 – częściowe zakrycie Europy przez Ganimedesa,
- 10 października, godz. 22:47 – częściowe zakrycie Europy przez Io.
Neptun przebywa około 48' na wschód od gwiazdy 42 Capricorni, świecąc z jasnością +7,8 magnitudo.
Mapka pokazuje położenie Urana w drugim tygodniu października 2009.
Rysunek wykonano na podstawie programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Trzeci z gazowych olbrzymów znajduje się ponad 2° na zachód od gwiazdy 20 Psc. Jasność planety wynosi +5,7 magnitudo. Najwyżej nad horyzontem Uran przebywa około godziny 23, ale w tym tygodniu lepiej go obserwować wcześniej, ponieważ w momencie górowania planety nad horyzontem będzie przebywał Księżyc, który będzie utrudniał obserwacje Urana.
Mapka pokazuje położenie Księżyca i Marsa w drugim tygodniu października 2009.
Rysunek wykonano na podstawie programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Srebrny Glob w pierwszej połowie tygodnia będzie wschodził niezbyt dużo po zachodzie Słońca. W tym czasie zmniejszy swoją fazę z pełni do III kwadry, znacząco osłabiając blask. Księżyc odwiedzi gwiazdozbiory Barana, Byka i Bliźniąt, spotykając się po drodze z jasnymi gwiazdami i gromadami gwiazd.
5 października wieczorem ujrzymy Księżyc niecałe 3° na południe od gwiazdy Mesarthim (γ Barana). Jest to dość ciekawa gwiazda, ponieważ jest układem potrójnym, którego dwie najjaśniejsze gwiazdy można rozdzielić w małym teleskopie o powiększeniu kilkudziesięciu razy.
W środę wieczorem naszego czasu dojdzie do zakrycia Plejad przez Księżyc. Tym razem szczęście i możliwość obserwowania zjawiska będą mieli mieszkańcy północnej części basenu Oceanu Indyjskiego, gdzie Księżyc zakryje wszystkie najjaśniejsze gwiazdy gromady. Europejczycy będą mogli zobaczyć, jak Srebrny Glob przechodzi na południe od Plejad, zakrywając jedynie słabe gwiazdy na południowo-wschodnim skraju gromady.
Tydzień skończy się spotkaniem Księżyca z Marsem. Czerwona Planeta na początku nocy będzie znajdować się około 2° od naturalnego satelity Ziemi. Sam Mars wyraźnie już zwiększa swoją jasność z tygodnia na tydzień i obecnie świeci z jasnością +0,7 magnitudo. Natomiast średnica tarczy planety wynosi 6,9 sekundy kątowej, przy fazie 88%.
Animacja pokazuje ruch Wenus, Merkurego i Saturna przed wschodem Słońca w pierwszej połowie października 2009.
Rysunek wykonano na podstawie programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Jak już wspomniałem prawdziwa gratka w tym i następnym tygodniu czeka osoby lubiące wstawać rano. Trzeba mieć tylko nadzieję, że pogoda nie zepsuje wszystkiego i da nacieszyć oczy widokiem koniunkcji trzech planet: Wenus, Merkurego i Saturna.
Zamieszczona powyżej animacja pokazuje położenie i ruch planet w ciągu najbliższych dwóch tygodni. Warto zwrócić uwagę na poranek 8 października, kiedy odległość między Merkurym i Saturnem osiągnie minimum – około 25', czyli mniej niż średnica Księżyca. W przyszłym tygodniu planeta z pierścieniami zbliży się na małą odległość do Wenus, ale o szczegółach napiszę następnym razem.
Wenus i Saturn przez ten czas będą świecić właściwie stałym blaskiem odpowiednio -3,9 i +1,1 magnitudo. Podobne będą również średnice i fazy planet: średnica Wenus wyniesie 11, a Saturna – 16 sekund kątowych; tarcza drugiej planety od Słońca będzie miała fazę 93, zaś Saturna – 100%.
Zupełnie inaczej będzie się zachowywał Merkury, który w tym tygodniu zwiększy swoją jasność od -0,4 do -0,9 magnitudo, faza planety wzrośnie z 48 do 73%, natomiast średnica tarczy zmniejszy się od 7,2 do 6 sekund kątowych.
