Naukowcy wyjaśnili intrygującą asymetrię jezior na Tytanie, największym księżycu Saturna. Niejednakowe rozmieszczenie jezior na półkuli północnej i południowej Tytana może być spowodowane wydłużoną orbitą Saturna.

Na czym polega asymetria w rozłożeniu jezior na Tytanie? Badania sondy Cassini wykazały, że jeziora na półkuli północnej pokrywają około 20 więcej obszaru niż jeziora na półkuli południowej. Na półkuli północnej występuje więcej jezior wypełnionych częściowo i wyschniętych całkowicie. Dane zostały uzyskane dzięki badaniom radarowym – obszary gładkie, na przykład powierzchnie jezior, są widoczne jako obszary ciemne, a tereny nierówne jako obszary jasne.

Naukowcy od dłuższego czasu próbowali rozwikłać tajemnicę rozmieszczenia jezior. Początkowo uważano, że przyczyna asymetrii jest całkowicie naturalna, na przykład różnice w ukształtowaniu terenu. Jednak dalsze badania nie potwierdziły słuszności tej hipotezy. Przypuszczono zatem, że asymetria może być sezonowa. 1 rok na Tytanie trwa prawie 30 ziemskich lat, więc co 15 lat pora roku zmienia się z zimy na lato. Zgodnie z tą hipotezą, opady metanu i jego parowanie zmieniałoby się wraz z porą roku. Niestety, hipoteza nie była w stanie wyjaśnić zjawiska w pełni. Zgodnie z jej założeniami, spadek poziomu metanu w jeziorze wynosiłby 1 metr na rok podczas lata, natomiast średnia głębokość jezior na Tytanie wynosi kilkaset metrów, zatem 15 lat to za mało, by jezioro mogło się wysuszyć lub napełnić.

Co zatem powoduje asymetrię? Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest wpływ ruchu Saturna i jego księżyców dookoła Słońca. Podobnie jak orbity innych planet, orbita Saturna nie jest idealnie okrągła, ale jest eliptyczna i nachylona do płaszczyny ekliptyki. Podczas obiegu dookoła Słońca, różne obszary Saturna i Tytana są wystawione na zmienną ilość promieni słonecznych. W czasie lata na półkuli południowej, Tytan jest bliżej Słońca niż podczas lata na półkuli północnej. Lato południowe jest bardziej intensywne, co prowadzi do gromadzenia się metanu w jeziorach na półkuli północnej.

Sytuacja zgadza się z obecnymi obserwacjami. Jednak w skali dziesiątków tysięcy lat, parametry orbity Saturna ulegają zmianie i mogą spowodować gromadzenie metanu na półkuli południowej. Na Ziemi zmiany parametrów orbity na przestrzeni tysięcy lat są znane jako cykl Milankovicia. Naukowcy przypuszczają, że podobny cykl długoterminowych zmian klimatycznych możemy zaobserwować na Tytanie.

Autor

Avatar photo
Agata Senczyna