Na początku października Saturn był w koniunkcji ze Słońcem, a dzięki korzystnemu nachyleniu ekliptyki do horyzontu w jesienne poranki już można go zaobserwować tuż przed świtem.

Obecnie na godzinę przed wschodem Słońca planeta przebywa około 15° nad wschodnim horyzontem, ale warunki widoczności Saturna będą szybko się poprawiać i pod koniec miesiąca o tej samej porze będzie się on znajdował 2 razy wyżej, wyraźnie przesunięty na zachód. W tym sezonie obserwacyjnym planeta będzie kreślić pętlę między gwiazdami Porrima (γ Virginis) a θ Virginis.

Od drugiej połowy listopada do końca roku Saturnowi na porannym niebie będzie towarzyszyła bardzo jasna Wenus, która 28 października była również w Złączenie dolne, następnym razem przejście!„>koniunkcji ze Słońcem (ale tym razem dolnej, czyli przeszła między Ziemią a Słońcem) i już w drugiej dekadzie listopada pojawi się na porannym niebie. Oczywiście Wenus będzie świecić prawie 5,5 magnitudo (ponad 150 razy) jaśniej od Saturna i trudno ją będzie pomylić z innym ciałem niebiańskim. Najbliżej siebie planety znajdą się około 25 listopada, w odległości około 15°.

25 stycznia przyszłego roku Saturn zmieni ruch z prostego na wsteczny, wchodząc w okres około opozycji, która będzie miała miejsce 4 kwietnia 2011 roku. Planeta w tym czasie będzie najbliżej Ziemi, będzie miała największą jasność (+0,4 wielkości gwiazdowej) i rozmiary kątowe (19″). Okres ten skończy się 13 czerwca, kiedy to Saturn zmieni ruch z powrotem z wstecznego na prosty. W tych dniach (25 stycznia i 13 czerwca) planeta będzie nieruchowa w rektascensji i wtedy będzie łatwiejsza do śledzenia przez teleskopy, ponieważ po niebie będzie się przesuwać tak samo, jak gwiazdy.

Już przez lornetki można dostrzec Tytana – najjaśniejszy księżyc Saturna, którego jasność w opozycji wynosi +8,3 wielkości gwiazdowej. Tytan obiega Saturna w niecałe 16 dni, a oddala się od swojej macierzystej planety na maksymalnie 3 minuty kątowe (mniej więcej 9 średnic Saturna). Najłatwiej go dostrzec podczas takiej maksymalnej elongacji, która powtarza się co niecałe 8 dni. Najbliższa maksymalna elongacja (wschodnia) będzie miała miejsce w piątek 5 listopada, zaś zachodnia – w sobotę 13 listopada.

W czasie 9-miesięcznego okresu widoczności Saturn będzie miał kilka spotkań z Księżycem. Ułatwią one znacznie identyfikację planety osobom, które nie są obyte z niebem i z odnalezieniem planety mogą mieć trudności. Saturn nie jest tak jasny, jak Jowisz i nie wyróżnia się aż tak bardzo swoim blaskiem wśród gwiazd, choć będzie najjaśniejszym obiektem w swojej okolicy. Trochę jaśniejszy od Saturna jest Arktur, ale najjaśniejsza gwiazda Wolarza znajduje się około 30° na północ od szóstej planety Układu Słonecznego.

Pierwsze z takich spotkań będzie miało miejsce już 4 listopada, gdy Księżyc w fazie 5% przejdzie 8,5 stopnia na południe od planety. Pozostałe ciekawe konfiguracje Saturna z innymi ciałami niebiańskimi wypisane są w liście poniżej:

  • 1 listopada 2010, Saturn 1,3 stopnia od Porrimy,
  • 25 listopada 2010, Saturn 15° od Wenus, Wenus 5° od Spiki (α Vir),
  • 1 grudnia 2010, Księżyc 24% 9,5 stopnia na południe od Saturna,
  • 10 grudnia 2010, Saturn 2,5 minuty kątowej na południe od gwiazdy 44 Vir (5,8 magnitudo),
  • 28 grudnia 2010, Księżyc 50% 12,7 stopnia od Saturna,
  • 29 grudnia 2010, Księżyc 38% 9,5 stopnia od Saturna i 4,7 stopnia od Spiki,
  • 25 stycznia 2011, Księżyc 65% 8,5 stopnia od Saturna, Saturn nieruchomy w rektascensji (zmiana ruchu z prostego na wsteczny),
  • 21 lutego 2011, Księżyc 88% 9,5 stopnia od Saturna,
  • 21 marca 2011, Księżyc 97% 9° od Saturna,
  • 16 kwietnia 2011, Księżyc 98% 9° od Saturna,
  • 14 maja 2011, Księżyc 90% 10,5 stopnia od Saturna,
  • 9 czerwca 2011, Saturn 15' od Porrimy (γ Vir),
  • 10 czerwca 2011, Księżyc 69% 8,5 stopnia od Saturna,
  • 13 czerwca 2011, Saturn nieruchomy w rektascensji (zmiana ruchu z wstecznego na prosty),
  • 7 lipca 2011, Księżyc 44% 9° od Saturna,
  • 4 sierpnia 2011, Księżyc 30% 9,5 stopnia od Saturna,
  • 31 sierpnia 2011, Księżyc 9% 8,5 stopnia od Saturna.

Pod koniec sierpnia przyszłego roku Saturn będzie znajdował się wciąż prawie 40° od Słońca, jednak z naszego kraju przestanie być widoczny ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki do horyzontu w letnie wieczory. Dlatego ostatnie z wymienionych zbliżeń Księżyca z Saturnem nie będzie widoczne z Polski.

Animacja przedstawia ruch Saturna wśród gwiazd Panny w sezonie 2010/2011. Planeta w tym czasie zakreśli pętlę między Porrimą (γ Virginis) a θ Virginis. Gwiazdy te są odległe od siebie o 8&deg i 10′.

Przebywanie Saturna w gwiazdozbiorze Panny oznacza, że na wakacjach przyszłego roku będzie on słabo widoczny z naszego kraju mimo wciąż sporej odległości kątowej od Słońca.

Animacja pokazuje pozycję Saturna co 10 dni (dokładnie co 10 dób gwiazdowych) od 1 listopada 2010 do 27 sierpnia 2011.

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Powyższa animacja pokazuje drogę Saturna wśród gwiazd Panny w opisywanym okresie. Kolejne obrazki w animacji są wykonane w odstępie 10 dób gwiazdowych. Natomiast w tabeli wypisana jest jasność i średnica kątowa planety dla tych samych dat:

DataJasność

[mag]

Średnica

[„]

2010
1 XI

0,8916
11 XI

0,8916
21 XI

0,8816
1 XII

0,8716
11 XII

0,8517
21 XII

0,8217
31 XII

0,7917
2011
10 I

0,7518
20 I

0,7018
30 I

0,6518
9 II

0,6018
19 II

0,5519
1 III

0,5019
11 III

0,4519
21 III

0,4019
31 III

0,3619
10 IV

0,38

19
19 IV

0,4519
29 IV

0,5219
9 V

0,5919
19 V

0,6619
29 V

0,7318
8 VI

0,7918
18 VI

0,8418
28 VI

0,8817
8 VII

0,9117
18 VII

0,9317
28 VII

0,9417
7 VIII

0,9416
17 VIII

0,9316
27 VIII

0,9116

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher