Zaczynający się w tym tygodniu grudzień odznacza się na naszej półkuli najdłuższymi nocami w ciągu całego roku. Niestety bardzo często są one pochmurne i przez to nie można ich wykorzystać do obserwacji. A jeśli już się rozpogodzi, to w obserwacjach przeszkadza niska temperatura powietrza. Osoby, które jednak będą chciały wykorzystać rzadkie na ogół chwile dobrej grudniowej pogody będą miały okazję obserwować 4 jasne planety Układu Słonecznego i wędrujący między nimi Księżyc.

Srebrny Glob powrócił na wieczorne niebo i w piątek 2 grudnia o godzinie 10:52 naszego czasu przejdzie przez I kwadrę. Zanim jednak to nastąpi w poniedziałek będzie można zobaczyć Księżyc oddalający się od Wenus. Tego wieczoru tarcza Księżyca będzie miała fazę 15%, a Srebrny Glob zajdzie około 3,5 godziny po Słońcu.

Oba ciała niebiańskie będą przebywać na tle gwiazdozbioru Strzelca i będą odległe od siebie o ponad 18°. Księżyc będzie świecić już przy granicy z gwiazdozbiorem Koziorożca, natomiast Wenus zbliża się do Nunki – najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Strzelca. Najbliżej tej gwiazdy Wenus znajdzie się w przyszłym tygodniu, a w niedzielę 4 grudnia dystans między tymi dwoma ciałami niebiańskimi zmniejszy się do 3°.

Wenus zajdzie znacznie szybciej (niecałe 2 godziny po zmierzchu). Na razie jest u nas słabo widoczna, jednak z każdym tygodniem będzie coraz łatwiejsza do obserwowania. W tym tygodniu 45 minut po zachodzie Słońca najjaśniejsza planeta na naszym niebie przebywać będzie niecałe 5° nad horyzontem, świecąc z jasnością -3,9 magnitudo. Przez teleskopy i większe lornetki będzie można dostrzec tarczę planety, ale jeszcze przez jakiś czas będzie to niezbyt atrakcyjny widok, ponieważ tarcza Wenus jest jeszcze mała (średnica zaledwie 12″), a faza jest bliska pełni (89%).

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca na przełomie listopada i grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Księżyc powędruje dalej i we wtorek 29 listopada zobaczymy go w północno-zachodniej części gwiazdozbioru Koziorożca, blisko jasnych gwiazd tej konstelacji Dabih (β Cap) i Algedi (α Cap). Faza Srebrnego Globu zwiększy się do 23%, a tuż po zachodzie Słońca przejdzie on niecałe 1,5 stopnia na południe od pierwszej z wymienionych gwiazd i dodatkowe 2° dalej od drugiej.

Algedi jest gwiazdą o tyle ciekawą, że jest to układ wizualnie podwójny, możliwy do rozdzielenia nawet gołym okiem, choć u nas dość trudno tego dokonać ze względu na niskie położenie nad horyzontem. W tym miejscu nieba znajdują się dwie gwiazdy o jasnościach obserwowanych 3,6 i 4,3 wielkości gwiazdowej odległe od siebie o ponad 6,5 minuty kątowej.

Do końca tygodnia niestety nie będzie już bliskich spotkań Księżyca z gwiazdami i planetami Układu Słonecznego. Ze spotkań gwiazdowych dość ciekawym wieczorem będzie wieczór w czwartek 1 grudnia, w którym naturalny satelita Ziemi zwiększy już swoją fazę do 42% i utworzy trójkąt prawie równoramienny z najjaśniejszymi gwiazdami konstelacji Wodnika Sadal Melek i Sadal Suud. Pierwsza z wymienionych gwiazd będzie odległa od Księżyca o 7,5 stopnia, zaś od drugiej – 8°.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Jowisza na przełomie listopada i grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

W niedzielę 4 grudnia Księżyc zbliży się do Jowisza (o godzinie podanej na mapce tarcza Księżyca będzie miała fazę 72%). Tej nocy Srebrny Glob będzie jeszcze dość daleko od Jowisza, w odległości prawie 24°, ale zbliży się do niego w następnych dwóch dniach.

Warunki obserwacyjne Jowisza wciąż są bardzo dobre, choć powoli się pogarszają. Obecnie planeta świeci z jasnością -2,8 magnitudo, a jej tarcza ma średnicę 47″. Pod koniec tygodnia Jowisza w swoim ruchu wstecznym przekroczy granicę między gwiazdozbiorami Barana i Ryb, powracając na kilka miesięcy do drugiej z wymienionych konstelacji.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można zaobserować następujące zdarzenia:

• 28 listopada, godz. 1:58 – wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 28 listopada, godz. 3:04 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 29 listopada, godz. 0:14 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 29 listopada, godz. 1:00 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 29 listopada, godz. 1:22 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 29 listopada, godz. 3:10 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 29 listopada, godz. 16:54 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 29 listopada, godz. 18:26 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 29 listopada, godz. 19:18 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 29 listopada, godz. 20:54 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 29 listopada, godz. 21:32 – Io chowa się za tarczę planety (początek zakrycia),
• 30 listopada, godz. 0:28 – wyjście Io z cienia planety (koniec zaćmienia),
• 30 listopada, godz. 18:40 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 30 listopada, godz. 19:28 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 30 listopada, godz. 20:50 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 30 listopada, godz. 21:40 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 1 grudnia, godz. 15:18 – wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 1 grudnia, godz. 15:58 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 1 grudnia, godz. 18:58 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 2 grudnia, godz. 15:16 – zejście Io z tarczy planety,
• 2 grudnia, godz. 16:08 – zejście cienia Io z tarczy planety,
• 2 grudnia, godz. 21:28 – Ganimedes chowa się za tarczę planety (początek zakrycia),
• 2 grudnia, godz. 23:08 – wyjście Ganimedesa zza tarczy planety (koniec zakrycia),
• 3 grudnia, godz. 0:48 – wejście Ganimedesa w cień Jowisza (początek zaćmienia),
• 3 grudnia, godz. 2:42 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 3 grudnia, godz. 3:30 – Kalisto przechodzi 8″ na północ od tarczy Jowisza,
• 5 grudnia, godz. 0:20 – Europa chowa się za tarczę planety (początek zakrycia).

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Marsa na przełomie listopada i grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Kolejną dobrze widoczną planetą jest Mars, który coraz bardziej zagłębia się w gwiazdozbiór Lwa i wschodzi już przed godziną 23:00. Czerwona Planeta powoli zbliża się do Ziemi i jest coraz łatwiejsza do obserwowania. Pod koniec tygodnia Mars świecić będzie blaskiem +0,7 wielkości gwiazdowej, a przez teleskopy można obserwować tarczę o średnicy ponad 7″ i fazie 90%.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Saturna na przełomie listopada i grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Nad samym ranem, ale każdej kolejnej nocy coraz wcześniej i coraz dłużej można obserwować Saturna. Planeta przebywa na tle gwiazdozbioru Panny, niecałe 5° na północ od Spiki – najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji. Saturn świeci z jasnością prawie taką samą, jak Mars – 0,7 wielkości gwiazdowej pomimo tego, że jest znacznie dalej od Ziemi, niż on. Ma też ponad 2-krotnie większą tarczę o średnicy 16″. Maksymalna elongacja Tytana (zachodnia) wystąpi w tym tygodniu w piątek 2 grudnia.