Początek trzeciej dekady czerwca to również początek lata na półkuli północnej, zatem w najbliższych dniach będą najkrótsze i najjaśniejsze noce w ciągu całego roku. Noce dodatkowo rozświetlone będą bardzo jasną tarczą Księżyca (pełnia w niedzielę 23 czerwca), który na początku tygodnia minie Spikę oraz Saturna. Wieczorem wciąż można obserwować Wenus i Merkurego, zaś około godziny 1:00 – kometę PanSTARRS-u.

W piątek 21 czerwca o godzinie 7:04 naszego czasu Słońce osiągnie najbardziej na północ wysunięty punkt na swojej drodze po niebie i tym samym na półkuli północnej rozpocznie się astronomiczne lato. Od tego momentu dzień zacznie się skracać, a noce – wydłużać, choć początkowo nocy będzie przybywać po kilkanaście sekund na dobę. W Polsce, która rozciąga się południkowo na prawie 6° różnica długości dnia w skrajnych północnym i południowym punktach wynosi ponad godzinę: na przylądku Rozewie Słońce wzejdzie o godzinie 4:08, zaś zajdzie o 21:27, zatem dzień będzie trwał 17 godzin i 19 minut. Natomiast w położonej w Bieszczadach miejscowości Wołosate w tym samym dniu Słońce wzejdzie o 4:24, zaś zajdzie o 20:36, zatem będzie przebywać nad horyzontem przez 16 godzin i 12 minut. Jak łatwo policzyć różnica w długości dnia między Rozewiem a Wołosatem wynosi godzinę i 7 minut.

Na samym początku tych krótkich nocy można obserwować dwie pierwsze planety Układu Słonecznego. W zeszłym tygodniu Merkury osiągnął maksymalną elongację wschodnią (ponad 24°), a przed końcem tego tygodnia zniknie już w zorzy wieczornej, pozostawiając Wenus samą. Animacja pokazuje wygląd nieba tuż nad północno-zachodnim widnokręgiem 45 minut po zachodzie Słońca i Merkury o tej porze początkowo będzie jeszcze się znajdował na wysokości około 5° (podobnie jak Wenus), ale już w niedzielę 23 czerwca zbliży się do horyzontu na mniej niż 2°, natomiast wysokość Wenus pozostanie na poziomie 5°.

Również na początku tygodnia obie planety zbliżą się do siebie na mniej niż 2°, dlatego szczególnie wtedy warto podjąć próbę dostrzeżenia pierwszej planety od Słońca, ponieważ każdego kolejnego wieczoru jasność Merkurego będzie mniejsza i obserwacje tej planety będą coraz trudniejsze. O ile w poniedziałek 17 czerwca Merkury będzie miał tarczę o jasności +1 magnitudo, średnicy ponad 9″ i fazie 28%, to w niedzielę 23 czerwca odpowiednie wielkości będą wynosić: jasność +1,7 magnitudo, średnica ponad 10″, zaś faza – 18%. Jeśli zatem uda się odszukać Merkurego na niebie, to warto skierować na niego teleskop o powiększeniu co najmniej kilkudziesięciu razy i pokusić się o próbę dostrzeżenia fazy planety.

W tym samym czasie Wenus będzie miała prawie stałą jasność -3,9 magnitudo, średnicę 11″ i fazę 92%. A więc wielkości tarcz obu planet będą ze sobą porównywalne, choć fazy zupełnie inne.

Mapka pokazuje położenie Księżyca w końcu drugiej dekady czerwca 2013 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Gdy już się trochę ściemni, a Wenus z Merkurym schowają się pod horyzontem, warto zapolować na kolejną planetę Układu Słonecznego – Saturna. A ułatwi to zbliżający się do pełni Księżyc, który minie go w środę 19 czerwca. Jednak zanim to nastąpi, to najpierw Srebrny Glob minie dwie jasne gwiazdy konstelacji Panny. Zacznie już w poniedziałek 17 czerwca, kiedy to mając tarczę w fazie 62% minie Porrimę, czyli gwiazdę podwójną oznaczaną na mapach nieba grecką literą γ w odległości prawie 7°.

Dobę później faza Księżyca urośnie o kolejne 10% i o tej samej porze znajdzie się on w odległości mniejszej niż 1° na południe od Spiki. Natomiast mieszkańcy Afryki na południe od równika będą mieli okazję obserwować zakrycie tej gwiazdy przez naturalnego satelitę Ziemi.

W środę 19 czerwca Księżyc zwiększy fazę do 82% i wciąż będzie przebywał na tle gwiazdozbioru Panny. Wieczorem znajdzie się około 5,5 stopnia od Saturna, który jeszcze przez kilka tygodni będzie zbliżał się do gwiazdy κ Virgnis i obecnie znajduje się ok. pół stopnia od niej. W tym tygodniu jasność Saturna zmniejszy się do +0,5 magnitudo, a średnica jego tarczy spadnie do 18″. Maksymalna elongacja Tytana (wschodnia) przypada w czwartek 20 czerwca.

Mapka pokazuje położenie Księżyca na początku trzeciej dekady czerwca 2013 roku.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

W drugiej części tygodnia Księżyc odwiedzi gwiazdozbiory Skorpiona, Wężownika i Strzelca. Srebrny Glob będzie stawał się coraz jaśniejszy, ponieważ pełnia przypada w niedzielę 23 czerwca wczesnym popołudniem. Piątek 21 czerwca zastanie Księżyc na tle gwiazdozbioru Wężownika, około 6° na północ od Antaresa – najjaśniejszej gwiazdy sąsiedniej konstelacji Skorpiona. Tej nocy tarcza Księżyca będzie miała fazę 96%.

Ostatniej nocy tego tygodnia Księżyc dotrze do Strzelca, prezentując swoją tarczę oświetloną w całości przez Słońce. O godzinie podanej na mapce Księżyc będzie znajdował się 8° od Nunki oraz 6° od gwiazdy Kaus Borealis.

Animacja pokazuje położenie komety C/2011 L4 (PanSTARRS) w trzecim tygodniu czerwca 2013 roku.

Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Ostatnim akcentem bieżącego tygodnia jest kometa C/2011 L4 PanSTARRS. Jest ona już obiektem lornetkowym, a więc do o jej odnalezienia trzeba będzie posiadać jakiś sprzęt obserwacyjny. Będzie ona jednak o tyle łatwa do złapania, że przejdzie w najbliższych dniach bardzo blisko gwiazdy Kochab z Małej Niedźwiedzicy. We wtorek 18 czerwca odległość między tymi ciałami niebieskimi zmniejszy się do zaledwie pół stopnia. Obserwacje komety nie będą łatwe ze względu na bardzo jasne tło nieba pochodzące od Słońca i Księżyca.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher