9 grudnia 2013 roku zostało opublikowanych sześć najnowszych artykułów podsumowujących dotychczasowe wyniki badań Curiosity na Marsie. Wynika z nich, że misja NASA Curiosity znalazła dowody na istnienie prehistorycznego jeziora na Marsie. Prawdopodobnie zawierało ono formy życia przez długie okresy, możliwe że przez miliony lat. Jezioro to, wielkości 150 na 50 kilometrów, istniało około 3,7 miliardów lat temu co wskazywałoby, że zamieszkiwalne środowisko na czerwonej planecie było obecne wcześniej niż sądzono do tej pory.

Artykuł napisała Kinga Siebielska.

Większość ostatnich opublikowanych danych dotyczy eksploracji płytkiej depresji blisko miejsca lądowania łazika w sierpniu 2012, znanej jako zatoka Yellowknife. Poprzez drylowanie ziemi, zbieranie i analizowanie próbek Curiosity wykazał, że tamtejsza gleba zawiera prehistoryczne skały osadowe zwane mułowcami, które wykształcają się w stojącej świeżej wodzie poprzez scementowanie mułu (jak też nazwa na to wskazuje). Analiza wykazała również minerały i związki chemiczne w różnym stopniu utlenienia oraz pierwiastki niezbędne do wytworzenia życia: siarkę, tlen, węgiel, fosfor, azot i wodór. Skład chemiczny zebranych skał nie pozostawił wątpliwości, że w tym miejscu istniało zamieszkiwalne środowisko wodne dla różnych rodzajów mikrobów.

Depresja, gdzie Curiosity znalazł osady mułowca ma szerokość tylko 60m, ale geologowie uważają, że jest to tylko mały odsłonięty kawałek większego obszaru (nazwanego Sheepbed). Teren ten potencjalnie może rozpościerać się na 30 kilometrów kwadratowych, lub i więcej, pod wierzchnią warstwą osadów.

Widok na formację Zatoki Yellowknife z zaznaczonymi miejscami poboru próbek.

W jeziorze potencjalnie mogły istnieć mikroby z klasy chemolitoautotrofów, które uzyskują energię niezbędną do życia z utleniania związków nieorganicznych, w tym przypadku skał i mułu, na związki organiczne. Na Ziemi chemolitoautotrofy występują w środowiskach, do których nie dociera światło, jak np. jaskinie czy głębiny oceanów.

Biorąc pod uwagę grubość depozytu skalnego, jezioro istniało przez przynajmniej dziesiątki tysięcy lat, jeżeli nie dłużej, jednakże mogło to się odbywać okresowo. Brak zwietrzenia na okolicznych skałach sugeruje, że powierzchnia jeziora mogła być zamarznięta, ale nie stanowi to żadnej przeszkody do rozwoju tej klasy mikrobów, jak też życie tymczasowo pod powierzchnią w wodach gruntowych, a nie powierzchniowych.

Dzięki zmierzeniu proporcji radioaktywnego potasu do argonu w zebranych próbkach wiek tej formacji geologicznej został oszacowany na 4,21 miliarda lat (+/- 350 milionów). Inna technika ujawniła również, że erozja odsłoniła mułowce około 78 milionów lat temu (+/- 30 milionów), a to w znaczeniu geologicznym jest bardzo niedawno.

Skały na granicy formacji geologicznej Sheepbed jednoznacznie wskazują na erozję wodną.

Wyniki te są znaczące, jako że będą stanowiły podstawę dla wytyczenia kierunku dalszych badań w celu odkrycia związków organicznych na Marsie. Ich detekcja jest jednym z celów misji Curiosity, ale może być utrudniona przez obecność silnego promieniowania.

Artykuł z 9 grudnia 2013 roku uwzględnia pomiary promieniowania naturalnego na powierzchni Marsa. Promieniowanie kosmiczne spoza Układu Słonecznego oraz promieniowanie słoneczne „bombardowały” krater Gale ze średnią dawką 0,67 milisiwerta dziennie w okresie sierpień 2012 – czerwiec 2013, jak donosi raport Dona Hasslera z Southwest Research Insititute w Boulder, Colorado. Dla porównania dawka promienia z prześwietlenia klatki piersiowej to 0,2 milisiwerta. W przeciągu 10-miesięcznego okresu, w którym robione były pomiary, nie było większych rozbłysków słonecznych mających wpływ na Marsa. Więcej niż 95% całego promieniowania odebranego to promieniowanie kosmiczne. Tak silna dawka promieniowania dziennego musi być uwzględniona przy planowaniu jakichkolwiek misji załogowych na czerwoną planetę oraz w szukaniu substancji organicznych na tejże. Jeżeli jakiekolwiek substancje organiczne, które byłyby w stanie wskazywać na formy życia, istniały w glebie do głębokości 5 cm (głębokość próbki ziemi jaką Curiosity jest w stanie pobrać), byłyby one zdegradowane 1000-krotnie w ciągu 650 milionów lat biorąc pod uwagę średnią dawkę dziennego promieniowania w tym obszarze. Jednakże próbka skały z zatoki Yellowknife jest datowana na tylko 60 do 100 milionów lat. Z tak krótką ekspozycją substancje organiczne mogą wciąż być wykrywalne.

Łazik Curiosity jest w stanie wydrążyć głęboką na 5 cm dziurę w powierzchni Marsa.

Następnym krokiem w misji Curiosity będzie dalsza eksploracja krateru Gale w celu znalezienia kolejnych dowodów na istnienie jeziora lub innego zamieszkiwalnego środowiska.

Autor

Avatar photo
Redakcja AstroNETu

Komentarze

  1. Sanvean    

    błędy!!! — W artykule czytamy:
    „wiek tej formacji geologicznej został oszacowany na 4,21 bilionów lat”
    Czyżby ktoś nie potrafił przetłumaczyć angielskiego słowa „billion”. Nawet jeśli, to można było się domyślić, że wiek podawany w bilionach lat, przy wieku całego wszechświata mierzonym w miliardach jest lekką przesadą 🙂

    1. Michał M.    

      Poprawione — Oczywiście. Angielski „billion” to polski „miliard”.
      Przepraszamy. Przed chwilą poprawiłem.
      Mam nadzieję, że w tekście nie ma więcej błędów:)

Komentarze są zablokowane.