Przez kolejne kilka dni Księżyc wciąż będzie dawał się we znaki, ale z każdym kolejnym dniem coraz słabiej, ponieważ minął on już pełnię i pod koniec tygodnia przejdzie przez ostatnią kwadrę. Po drodze Srebrny Glob minie planetę Jowisz, wokół której dużo się będzie działo w tym tygodniu. Przez całą noc będą promieniowały meteory z roju Geminidów. Ich maksimum przypada w nocy z 13 na 14 grudnia i tej nocy można spodziewać się nawet ponad 100 meteorów na godzinę, choć w ich obserwacjach będzie przeszkadzał blask Księżyca. Na niebie wieczornym można obserwować 3 planety: Marsa, Neptuna i Urana.

W najbliższych dniach Księżyc odwiedzi gwiazdozbiory Bliźniąt, Raka, Lwa i Sekstantu, zmniejszając stopniowo swoją fazę po niedawnej pełni. W niedzielne popołudnie 14 grudnia Księżyc przejdzie przez ostatnią kwadrę, stąd w następnym tygodniu będzie widoczny dopiero grubo po północy. Jednak za nim to nastąpi spotka się on z kilkoma jasnymi gwiazdami oraz z Jowiszem.

Minionej już nocy, z niedzieli 7 grudnia na poniedziałek 8 grudnia naturalnego satelitę Ziemi można było dostrzec przy zachodniej części konstelacji Bliźniąt, ale na tle sąsiadującego z nimi Oriona. O godzinie podanej na mapce faza Księżyca wynosiła 97%, a niecałe 5° prawie dokładnie na północ od niego znajdowała się para gwiazd Tejat Prior i Tejat Posterior, przy których Słońce przechodzi w okolicach przesilenia letniego. Jednocześnie o stopień dalej na południowy wschód świeciła trzecia co do jasności gwiazda Bliźniąt, czyli Alhena.

Dobę później Księżyc przemieści się kilkanaście stopni na południowy wschód, zmniejszając przy tym fazę do 93%. Tej nocy będzie świecił na tle południowej części Bliźniąt i przez prawie całą będzie się zbliżał do gwiazdy λ Geminorum, której jasność obserwowana to +3,6 wielkości gwiazdowej, aż tuż przed świtem ją zakryje. O wschodzie Księżyca (w poniedziałek 8 grudnia przed godziną 18:00) odległość między oboma ciałami niebiańskimi będzie wynosiła około 6°. To dość dużo, ale grudniowe noce są długie, a Księżyc bliski pełni prawie całą noc przebywa nad widnokręgiem (zawsze, nie tylko zimą). Stąd po godzinie 1:20 Srebrny Glob zbliży się do λ Gem na odległość niecałych 3°, natomiast około godziny 7:15 gwiazda zniknie za jasnym brzegiem księżycowej tarczy. Niestety w tym momencie niebo już będzie dość jasne, zwłaszcza w południowo-wschodniej części Polski. Najlepsze warunki obserwacyjne będą mieli mieszkańcy północno-zachodnich krańców naszego kraju, gdzie Słońce wschodzi najpóźniej i o godzinie 7:15 nie ma jeszcze świtu cywilnego. Odkrycie nastąpi przy ciemnym brzegu Księżyca, mniej więcej 42 minuty później. W tym momencie już w całej Polsce Słońce będzie nad widnokręgiem i to zjawisko będzie u nas niewidoczne. Więcej szczęścia będą mieli mieszkańcy Europy Zachodniej, Grenlandii oraz północnej części Ameryki Północnej, którzy będą mogli obserwować całe zakrycie na ciemnym niebie.

W nocy z wtorku 9 grudnia na środę 10 grudnia Księżyc dotrze do gwiazdozbioru Raka, przechodząc wcześniej między Polluksem z Bliźniąt i Procjonem z Małego Psa. Faza naturalnego satelity Ziemi spadnie do 88%, a o godzinie podanej na mapce będzie można go dostrzec 11° od Procjona i 13° od Polluksa. Nie będzie to zatem bliskie sąsiedztwo.

Tej samej nocy prawie 20° na północ od Księżyca będzie się znajdował radiant corocznego roju meteorów Geminidów. Meteory z tego roju promieniują od 4 do 17 grudnia, z maksimum aktywności około 13 grudnia. Geminidy to średnio szybkie meteory, ich prędkość zderzenia z atmosferą Ziemi wynosi 35 km/s. W tym roku ich największa aktywność jest prognozowana od soboty 13 grudnia, od 20 naszego czasu do niedzieli 14 grudnia do 17 naszego czasu. W tym czasie można się spodziewać nawet 120 meteorów na godzinę. Niestety w weekend nadal dość dużą fazę będzie miał Księżyc, który będzie przeszkadzał w obserwacjach tego roju. Na szczęście radiant roju wschodzi bardzo wcześnie wieczorem, prawie równocześnie z zachodem Słońca i do wschodu Księżyca (w sobotę 13 grudnia przed 23, dobę później – około północy z niedzieli na poniedziałek) jest sporo czasu na obserwacje tych meteorów.

W nocy ze środy 10 grudnia na czwartek 11 grudnia naturalny satelita Ziemi dotrze już do gwiazdozbioru Raka, gdzie spotka się z drugą z jasnych gromad otwartych gwiazd w tej konstelacji, czyli M67. O godzinie podanej na mapce Księżyc będzie miał fazę 81% i będzie się znajdował ponad 1° od gromady, natomiast 3,5 godziny później odległość między tymi ciałami niebiańskimi zmniejszy się do niewiele ponad 20 minut kątowych.

Piątek i sobotę Księżyc przeznaczył na spotkanie z Jowiszem i Regulusem. W nocy z czwartku 11 grudnia na piątek 12 grudnia tarcza Srebrnego Globu zmniejszy fazę do 73% i po północy będzie się znajdował mniej więcej 5,5 stopnia na południe od Jowisza i jednocześnie 8,5 stopnia na południowy zachód od Regulusa. Dobę później Księżyc będzie miał fazę 64% i przesunie się na południowy wschód od Regulusa, natomiast Jowisz będzie oddalony od naturalnego satelity Ziemi już o ponad 13°.

Sam Jowisz widoczny jest coraz lepiej, ponieważ powoli zbliża się do opozycji do Słońca. W najbliższych dniach jego jasność będzie wynosiła -2,3 wielkości gwiazdowej, natomiast jego tarcza ma średnicę już 41″. Największa planeta Układu Słonecznego w tym tygodniu zmieni ruch z prostego na wsteczny i w następnych dniach zacznie oddalać się od Regulusa, zawracając w kierunku gwiazdozbioru Raka. Będzie tak się poruszał aż do pierwszych dni kwietnia, gdy zbliży się do znanej gromady gwiazd M44 na odległość 5° (obecnie to jest ponad 3 razy dalej).

Bardzo wiele będzie się działo w najbliższych dniach w układzie księżyców galileuszowych Jowisza. Dwukrotnie uczestnikiem zdarzeń będzie Io, która zostanie złapana na zakręcie swojej orbity wokół Jowisza widocznej z Ziemi:

• noc 10/11 grudnia: zakrycie Ganimedesa przez Io tuż po wyjściu Ganimedesa zza tarczy planety i przed wejściem Io na tarczę planety (oba księżyce niecałe 2″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza). Cień Io na tarczy. Potem jeszcze do Ganimedesa dołączy Europa. Oba księżyce z biegiem czasu będą tworzyć coraz ciaśniejszą parę;
• 12/13 grudnia: wyjątkowo długie zakrycie Io przez Europę. Io będzie zakrywana podczas zmiany kierunku ruchu względem Jowisza i tym samym poruszania się stycznie do naszej linii widzenia, dodatkowo bardzo blisko obu księżyców będzie Kallisto, która nad ranem przejdzie najpierw 3″ na południe od Europy, a pół godziny później tyle samo na południe od Io, co sprawi, że w małych instrumentach (albo przy kiepskim seeingu) wszystkie 3 księżyce zleją się w 1 punkt. Jeszcze nieco później Kallisto wejdzie w cień Jowisza i przestanie być widoczna. Wcześniej tej samej nocy na Kallisto pojawi się cień Io;
• 14/15 grudnia: znowu Io spotka się z księżycem galileuszowym podczas zakręcania na swojej orbicie. Tym razem będzie to Ganimedes, który dwukrotnie zakryje Io. Niestety za pierwszym razem (około godziny 19:54) oba ciała będą u nas pod horyzontem, wzejdą (w Łodzi) około 20:30, tuż po końcu pierwszego zakrycia, następnie księżyce oddalą się od siebie na niecałe 2″ (o 21:07), a jeszcze później (około godziny 22:30) Io ponownie przejdzie za Ganimedesem. Będą to zakrycia całkowite i ze względy na wolny ruch Io będą trwały po około godzinę.

Więcej szczegółów na temat konfiguracji księżyców galileuszowych Jowisza przedstawia poniższa tabela:

• 8 grudnia, godz. 21:00 – minięcie się Io i Europy w odległości 1″ (środki tarcz), 2' na wschód od Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 2:28 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 4:50 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 5:16 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 5:26 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 6:28 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 7:36 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 7:46 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 9 grudnia, godz. 23:37 – zaćmienie Ganimedesa przez Europę (początek),
• 9 grudnia, godz. 23:49 – zaćmienie Ganimedesa przez Europę (koniec),
• 10 grudnia, godz. 2:28 – wejście Io w cień Jowisza (początek zaćmienia),
• 10 grudnia, godz. 4:12 – minięcie się Europy i Ganimedesa w odległości 1″ (środki tarcz), 3' na zachód od Jowisza (wg Starry Nighta Europa przesłoni troszeczkę Ganimedesa),
• 10 grudnia, godz. 5:58 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 10 grudnia, godz. 21:00 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 10 grudnia, godz. 21:18 – wejście Europy w cień Jowisza (początek zaćmienia),
• 10 grudnia, godz. 23:46 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 11 grudnia, godz. 0:38 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 11 grudnia, godz. 0:45 – częściowe zakrycie Ganimedesa przez Io (początek), 2″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 11 grudnia, godz. 0:49 – częściowe zakrycie Ganimedesa przez Io (koniec),
• 11 grudnia, godz. 0:54 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 11 grudnia, godz. 2:04 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 11 grudnia, godz. 2:26 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 11 grudnia, godz. 3:12 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 11 grudnia, godz. 20:56 – wejście Io w cień Jowisza (początek zaćmienia),
• 12 grudnia, godz. 0:26 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 12 grudnia, godz. 20:39 – od wschodu Jowisza Io i Europa na tarczy planety (Io blisko środka, Europa przy zachodnim brzegu),
• 12 grudnia, godz. 21:00 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 12 grudnia, godz. 21:40 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 12 grudnia, godz. 23:36 – zaćmienie Kallisto przez Io (początek),
• 12 grudnia, godz. 23:43 – zaćmienie Kallisto przez Io (koniec),
• 13 grudnia, godz. 0:45 – częściowe zakrycie Io przez Europę (początek), ok. 90″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 13 grudnia, godz. 3:19 – częściowe zakrycie Io przez Europę (koniec),
• 13 grudnia, godz. 5:46 – wejście Kallisto w cień Jowisza (początek zaćmienia),
• 13 grudnia, godz. 21:10 – wyjście Kallisto zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 14 grudnia, godz. 2:06 – częściowe zakrycie Io przez Ganimedesa (początek),
• 14 grudnia, godz. 2:16 – częściowe zakrycie Io przez Ganimedesa (koniec),
• 14 grudnia, godz. 4:57 – minięcie się Ganimedesa i Kallisto w odległości 2″ (środki tarcz), 90″ na wschód od Jowisza; dodatkowo 35″ na wschód od tej pary będzie znajdowała się Io
• 14 grudnia, godz. 6:18 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 14 grudnia, godz. 21:54 – częściowe zakrycie Io przez Ganimedesa (początek), 2' na zachód od Jowisza,
• 14 grudnia, godz. 22:54 – częściowe zakrycie Io przez Ganimedesa (koniec),

StarryNight

Mapka pokazuje położenie planet Mars i Neptun w drugim tygodniu grudnia 2014 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Mapkę wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapekz programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Zanim jeszcze wzejdzie Księżyc i Jowisz na wieczornym niebie niezbyt wysoko nad widnokręgiem przebywa Mars z Neptunem. Czerwona Planeta już na dobre wejdzie do gwiazdozbioru Koziorożca, wkraczając do wewnątrz głównej figury tej konstelacji. W połowie tygodnia Mars przejdzie niecałe 6° na południe od gwiazdy Dabih. Planeta świeci obecnie z jasnością +1 magnitudo i nadal jest najjaśniejszym obiektem w tym rejonie nieba. Dwie godziny po zachodzie Słońca Marsa należy szukać na wysokości mniej więcej 10° nad południowo-zachodnim horyzontem.

Około 27° na północny wschód od Marsa znajduje się Neptun. Ostatnia planeta Układu Słonecznego świeci dużo słabiej od Marsa, z jasnością jedynie +7,9 magnitudo, zatem do jej dostrzeżenia jest potrzebna co najmniej lornetka. Neptun zbliża się do świecącej o 3 magnitudo jaśniej gwiazdy σ Aquarii i pod koniec tygodnia odległość między tymi ciałami niebiańskimi zmniejszy się do 45 minut kątowych.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Urana w drugim tygodniu grudnia 2014 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Mapkę wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Ponad 40° nad widnokręgiem góruje planeta Uran i czyni to przed godziną 19. Siódmą planetę Układu Słonecznego, świecącą obecnie z jasnością +5,8 magnitudo można odnaleźć niecałe 3,5 stopnia od świecącej z jasnością obserwowaną +4,4 wielkości gwiazdowej gwiazdą δ Psc. Ponad 3-krotnie bliżej Urana znajduje się świecąca z podobną jasnością co on, gwiazda 96 Psc. Uran szykuje się do zmiany swojego ruchu z wstecznego na prosty, co nastąpi w przyszłym tygodniu.