Grupa astronomów z Open University oraz z uniwersytetów Warwick i Sheffield dokonała badań, które mogą wkrótce pozwolić nam poznać budowę odległych egzoplanet. Zaobserwowali niewielką, skalistą planetę orbitującą wokół oddalonej od nas o 1500 lat świetlnych gwiazdy. Odkrycie jej budowy i składu chemicznego może nam dostarczyć wielu informacji o kształtowaniu się różnych planet – w tym Ziemi.

Naukowcom udało się przy użyciu kamery UltraCam w połączeniu z teleskopem typu WHT zaobserować niezwykłą egzoplanetę oznaczoną jako KIC 1255 b. Jeden rok na tej planecie trwa jedynie 16 godzin na Ziemi, zaś intensywnie grzejąca gwiazda powoduje stopniowe wyparowywanie jej powierzchni. Planeta ogrzewana jest do ponad 1800°C – co jest wystarczającą temperaturą do wyparowania skały. W wyniku tego zewnętrzne warstwy planety są nieustannie niszczone, tworząc rozległy strumień pyłowy, podobny do warkocza komety.

Za każdym razem, gdy planeta wraz ze swym obłokiem pyłowym znajduje się względem nas przed swoją gwiazdą macierzystą zasłania ok. 1% światła biegnącego z tejże gwiazdy – jest to dosyć dużo, biorąc pod uwagę, że rozmiar planety jest zbliżony do rozmiaru Merkurego. W naszym Układzie Słonecznym, w podobnej sytuacji, taki procent światła Słońca zasłaniałby jedynie największy Jowisz.

Dzięki szczegółowym obserwacjom udało się spostrzec, że warkocz blokuje więcej światła niebieskiego aniżeli czerwonego. Podobny efekt zauważamy na Ziemi podczas zachodu Słońca, kiedy światło jest rozpraszane, powodując czerwonawe niebo. Dokładne zmierzenie zmian barwy powstałych w wyniku rozpraszania światła pozwoli nam poznać skład i rozmiar ziaren pyłu. Dzięki serii takich badań możemy poznać skład chemiczny całego obłoku pyłowego.

Sam pył pochodzi ze skał z powierzchni egzoplanety, więc poznając jego skład, poznajemy de facto skład powierzchni planety. Zespół naukowców ma zamiar najbliższego lata dokonać kolejnych obserwacji wraz z pierwszymi, astrogeologicznymi pomiarami. Lider projektu, polski astronom Jakub Bochiński powiedział: „Jest to niezwykle ekscytujące odkrycie, ponieważ otwiera możliwość zbadania składu chemicznego tej skalistej planety. Możemy dzięki temu poznać, na ile typowy jest nasz Układ Słoneczny, co pomoże nam dowiedzieć się więcej o tym, jak Ziemia i inne planety zostały uformowane”.

Autor

Krzysztof Kapuściński