Zdjęcie w tle: NASA, ESA, R. Kirshner (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and Gordon and Betty Moore Foundation), and M. Mutchler and R. Avila (STScI)

Trzy dekady temu zaobserwowano jeden z najjaśniejszych wybuchów supernowej w ostatnich 400 latach. Ta supernowa, o oznaczeniu SN 1987A, jaśniała na niebie z mocą 100 mln Słońc przez kilka kolejnych miesięcy od wybuchu, który nastąpił 23 lutego 1987r.

Odkąd tylko została zauważona, SN 1987A zafascynowała astronomów swoim spektakularnym pokazem świetlnym. Nie dość, że była bardzo jasna, to jeszcze znajdowała się stosunkowo blisko Ziemi, bo w Wielkim Obłoku Magellana, który jest galaktyką satelitarną Drogi Mlecznej. Sama supernowa była w odległości 160 000 lat świetlnych od Ziemi. Dzięki temu zaistniała jak do tej pory najlepsza okazja, by obserwować gwiazdę przed, w trakcie i po jej śmierci.

Zdjęcia zostały wykonane na w latach 1994-2016 przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a, który udokumentował zmianę jasności pierścienia gazu wokół supernowej.

Z okazji 30 rocznicy wybuchu SN 1987A opublikowano nowe zdjęcia, filmy i animacje bazujące na pracach prowadzonych przez Salvatore Orlando. Dzięki danym zebranym przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a (HST), Rentgenowskie Obserwatorium Chandra oraz interferometr radiowy ALMA można poznać i zbadać tę supernową jak nigdy dotąd.

Teleskop Hubble’a już od początku swojej misji obserwował supernową. To dzięki niemu posiadamy zdjęcia w wysokiej rozdzielczości przedstawiające strukturę supernowej SN 1987A – wyraźny, wewnętrzny pierścień o średnicy 1 roku świetlnego, który otacza pozostałości gwiazdy po wybuchu oraz dwa pierścienie zewnętrzne, które są dużo słabsze. Na podstawie najnowszych obserwacji supernowej, można stwierdzić, że gaz tworzący pierścień został wyrzucony z gwiazdy 20 tys. lat temu. Wiatr gwiazdowy o małej prędkości zabrał za sobą materię z zewnętrznych warstw atmosfery w okresie, gdy gwiazda umierała. W momencie, kiedy gwiazda ewoluowała w czerwonego olbrzyma, powstające wiatry gwiazdowe miały dużo większą prędkość i zmusiły wolniejsze strumienie materii, by utworzyły pierścień wokół supernowej.

Wizualizacja została wykonana na podstawie danych z symulacji komputerowej. Przedstawia ona supernową jako pierścień gazu, który po niej pozostał.

Pierwotny błysk światła spowodowany przez supernową SN 1987A oświetlił pierścienie, które później powoli stawały się coraz ciemniejsze aż do momentu, kiedy to w 2001r. dotarła do nich fala uderzeniowa. Spowodowała ona podgrzanie gazu do ogromnych temperatur oraz emisję promieniowania rentgenowskiego.

Począwszy od 2012r. naukowcy korzystają z ALMA, by obserwować pozostałości po supernowej. Chcą się dowiedzieć w jaki sposób szczątki supernowej wpływają na proces tworzenia się materii, z której w przyszłości uformują się nowe gwiazdy. Astronomowie szukają również dowodów, które mogłyby potwierdzić powstanie czarnej dziury lub gwiazdy neutronowej. Obserwowali oni strumień neutrin uwolnionych z gwiazdy podczas eksplozji, więc są niemal pewni, że coś powstało w centrum zapadniętej gwiazdy. Jednak żaden teleskop nie znalazł niczego, co potwierdzałoby tę tezę.

NASA, ESA, and R. Kirshner (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and Gordon and Betty Moore Foundation), and P. Challis (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics): Film został złożony ze zdjęć wykonanych przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Autor

Avatar photo
Anna Wizerkaniuk

Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Elektronika na Politechnice Wrocławskiej, członek Zarządu Klubu Astronomicznego Almukantarat, miłośniczka astronomii i książek

Komentarze

  1. krzychu01230    

    Opisany mechanizm tworzenia struktury SN1987A zawiera masę warunków specjalnych, jak i dlaczego takie warunki wystąpiły nie jest wytłumaczone. Skąd wynika geometria dwupolarna, która jest jedną z częściej spotykanych geometrii w kosmosie, dlaczego centralny pierścień zaczął tworzyć granule, dlaczego 2 pozostałe pierścienie są ułożone równolegle całościowo tworząc kształt klepsydry, dlaczego nie ma wzmianki o podobieństwie do pierścienia energetycznych neutralnych atomów wykrytych przez satelity IBEX, które również wykazują ziarnistość. Jak to możliwe że rozświetlenie pierścienia i zmiana jego morfologii nastąpiła tak szybko? Oczywiście na te pytania model grawicentryczny nie jest wstanie odpowiedzieć bez postulowania hipotetycznych obiektów typu czarne dziury czy gwiazdy neutronowe.

    Dwupolarna geometria jest naturalnym zjawiskiem zachodzącym w plazmie w trakcie niestabilności Peratta, biorąc pod uwagę, że ponad 99% materii jest w tym stanie skupienia nie jest niczym niezwykłym, że taki ogrom obiektów wykazuje tą geometrię; pierścień energetycznych neutralnych atomów, mgławice dwupolarne [SN1987A, M2-9, czerwony kwadrat, Hen 2-437, Hen 3-401, MyCn18], obiekty Herbig-Haro [hh30, dg tau b, hh24], strumienie radiowe galaktyk.

    Polecam zapoznane się z pracami Anthonego Peratta, Hannes Alfven, Donalda E. Scotta i Wallaca Thornhilla a w szczególności z jego pracą ‘The Z-Pinch Morphology of Supernova 1987a and Electric Stars’

Komentarze są zablokowane.