Powoli kończy się trzeci miesiąc 2019 roku. W jego trakcie przestały być widoczne prawie wszystkie planety Układu Słonecznego, poza Marsem, Jowiszem i Saturnem. Jest jeszcze planeta Uran, lecz ta szybko zbliża się do koniunkcji ze Słońcem za niecały miesiąc i już jest widoczna słabo. Stąd to jest ostatni wpis, w którym pojawia się Uran aż do drugiej połowy lata, gdy planeta wyłoni się z zorzy porannej przed świtem. Mars również zbliża się do widnokręgu, lecz poddaje się Słońcu dużo wolniej. Księżyc przeniósł się na niebo poranne, gdzie — zbliżając się do nowiu — świeci w fazie cienkiego sierpa, i w trakcie tygodnia odwiedzi obie widoczne u nas rano planety, czyli Jowisza i Saturna. W nocy z soboty 30 marca na niedzielę 31 marca zacznie obowiązywać czas letni, proszę nie zapomnieć przestawić zegarków z godziny 2 na 3.
Mapka pokazuje położenie planet Uran i Mars w ostatnim tygodniu marca 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Wieczorem, niewiele po zmierzchu, niezbyt wysoko nad zachodnią częścią nieboskłonu widoczne są dwie planety Układu Słonecznego. A właściwie jedna, ponieważ słabiej świecącą z nich, planetę Uran, można obserwować dopiero, gdy zrobi się dość ciemno, czyli gdzieś po godzinie 19:45. Jednak do tego czasu zbliży się ona do linii horyzontu na niecałe 5° i zniknie za nią niewiele ponad pół godziny później. To sprawia, że jej warunki obserwacyjne są skrajnie trudne, pogarszając się każdego dnia i koniec miesiąca jest dobrym momentem na pożegnanie się z nią. Uran znajdzie się w koniunkcji ze Słońcem 23 kwietnia, a potem przeniesie się na niebo poranne. Jednak ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki o tej porze doby i szybko wschodzące Słońce, planeta nie przebije się przez zorzę poranną wcześniej, niż w lipcu.
Ta lepiej widoczna planeta, to oczywiście Mars, który spotka się ze Słońcem na początku września i da się go obserwować jeszcze przez dwa miesiące. Planeta zginie w zorzy wieczornej na początku czerwca, spotykając się na pożegnanie z planetą Merkury. Po koniunkcji Mars zacznie pojawiać się przed świtem. A na przełomie lata i jesieni o tej porze doby nachylenie ekliptyki do widnokręgu jest bardzo duże, stąd Marsa da się obserwować już w październiku. Na razie planeta wędruje przez gwiazdozbiór Byka, nieco ponad 3° od Plejad, świecąc z jasnością +1,4 wielkości gwiazdowej, a zatem o ponad 0,5 magnitudo słabiej od odległego o 12° Aldebarana. Tarcza planety skurczyła się poniżej 5″ i nie jest już dobrym celem dla posiadaczy amatorskich teleskopów. Na początku nocy astronomicznej Mars wznosi się wciąż na ponad 20° nad widnokręgiem, znikając za nim 3 godziny później.
Mapka pokazuje położenie Księżyca i Jowisza w końcu czwartego tygodnia marca 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Po zachodzie Marsa na wschód kolejnej planety Układu Słonecznego trzeba poczekać mniej więcej 2 godziny. Jest to wędrująca przez gwiazdozbiór Wężownika planeta Jowisz. Do końca tygodnia jasność planety zwiększy się do -2,2 magnitudo, a średnica tarczy przekroczy 40″. Jowisz zwalnia swój ruch względem gwiazd tła, szykując się do zmiany kierunku ruchu na wsteczny w pierwszej dekadzie kwietnia.
W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
- 27 marca, godz. 3:38 – Europa chowa się w cień Jowisza, 33″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
- 27 marca, godz. 3:44 – Io chowa się w cień Jowisza, 21″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
- 28 marca, godz. 0:58 – o wschodzie Jowisza wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
- 28 marca, godz. 2:16 – wejście Io na tarczę Jowisza,
- 28 marca, godz. 3:12 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 28 marca, godz. 4:28 – zejście Io z tarczy Jowisza,
- 29 marca, godz. 0:55 – o wschodzie Jowisza Europa na tarczy Jowisza (w IV ćwiartce),
- 29 marca, godz. 1:18 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza 29″ na zachód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
- 29 marca, godz. 1:40 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
- 29 marca, godz. 3:16 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
- 29 marca, godz. 3:23 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 24″, 3″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
- 29 marca, godz. 3:58 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia).
Na początku tygodnia przed Jowiszem pokaże się Księżyc w fazie przed ostatnią kwadrą. W poniedziałek 25 marca Srebrny Glob świecił na tle gwiazdozbioru Wagi, prezentując tarczę w fazie 80%. Mniej więcej 6° na południowy wschód od niego można było dostrzec łuk jasnych gwiazd z północno-zachodniej części gwiazdozbioru Skorpiona, z gwiazdami Graffias i Dschubba.
Następne dwa dni Księżyc spędził na tle gwiazdozbioru Wężownika. We wtorek 26 marca naturalny satelita Ziemi dotarł do zachodniego krańca zodiakalnej części Wężownika, a jego faza spadła do 70%. 7° pod nim świeciła gwiazda Antares, najjaśniejsza gwiazda Skorpiona, a 13° na wschód — planeta Jowisz. Najbliżej największej planety Układu Słonecznego Księżyc znalazł się w środę 27 marca, gdy minął ją w odległości 1°, a faza jego tarczy zmniejszyła się do 61%.
Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz planet Jowisz i Saturn w ostatnim tygodniu marca 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Czwartek 28 marca i piątek 29 marca Srebrny Glob spędzi w gwiazdozbiorze Strzelca, gdzie znajduje się planeta Saturn. Pierwszego z wymienionych dni Księżyc pokaże swoją tarczę oświetloną w połowie, docierając na niecałe 3° do gwiazdy Kaus Borealis, najbardziej na północ wysuniętej gwiazdy głównej figury konstelacji. Dobę później jego tarcza zacznie przyjmować kształt sierpa i zbliży się do planety Saturn. Na godzinę przed świtem Księżyc dotrze na 1° do szóstej planety od Słońca, pokazując tarczę oświetloną w 41%. Planeta Saturn wciąż świeci z jasnością +0,6 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 16″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem wschodnia, przypada w piątek 29 marca.
Ostatnie dwa dni tygodnia i miesiąca Księżyc ma zaplanowane na odwiedziny gwiazdozbioru Koziorożca. W tych dniach Księżyc przejdzie na południe od ekliptyki, która i tak jest bardzo nisko, co spowoduje, że na godzinę przed świtem zajmie on pozycję na wysokości mniejszej niż 5°, a zatem do jego dostrzeżenia potrzebny jest nisko odsłonięty widnokrąg i dobra przejrzystość atmosfery. W sobotę jego sierp zwęzi się do 31%, a 7° nad nim znajdą się dwie jasne gwiazdy z północno-zachodniej części gwiazdozbioru, czyli Dabih i Algedi. W niedzielny poranek Srebrny Glob wzejdzie przed godziną 5 (czasu już letniego), półtora godziny przed Słońcem, prezentując tarczę oświetloną w zaledwie 23%.
