W minioną sobotę 4 maja Księżyc przeszedł przez nów i od początku tygodnia zacznie pojawiać się na niebie wieczornym w fazie cienkiego sierpa. W poniedziałek Srebrny Glob minie Aldebarana, najjaśniejszą gwiazdę Byka, dobę później — Marsa i podąży ku pierwszej kwadrze w niedzielę 12 maja, docierając do Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy Lwa. W tym czasie bardzo dobrze widoczne będzie tzw. światło popielate, czyli nocna część Księżyca, oświetlona światłem słonecznym odbitym od Ziemi. W drugiej połowie nocy coraz jaśniej świecą planety JowiszSaturn, natomiast na początku tygodnia maksimum swojej aktywności mają meteory z corocznego roju η-Akwarydów. W tym roku Księżyc nie przeszkodzi w ich obserwacjach.

 

 

Położenie Księżyca i Marsa w drugim tygodniu maja 2019 roku

Animacja pokazuje położenie Księżyca i planety Mars w drugim tygodniu maja 2019 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

W najbliższych dniach Księżyc rozgości się na niebie wieczornym, przyjmując początkowo fazę cienkiego sierpa, aż do niedzieli 12 maja, gdy pokaże tarczę oświetloną w połowie. W poniedziałek 6 maja, niecałe 2 doby po nowiu, godzinę po zachodzie Słońca Srebrny Glob zajmie pozycję na wysokości 5°, pokazując sierp w fazie 4%. Tego wieczora naturalny satelita Ziemi przejdzie przez znaną gromadę otwartą gwiazd Hiady. Jakieś 4′ na północ od brzegu księżycowej tarczy przez lornetki da się dostrzec gwiazdę 4. wielkości δ3 Tauri, zaś około 2,5 stopnia na lewo od niej znajdzie się Aldebaran, najjaśniejsza gwiazda Byka. Dobę później o tej samej porze Księżyc zajmie pozycję na wysokości prawie 15°, zwiększając fazę do 9%. 5° nad nim da się dostrzec planetę Mars, której blask osłabł do +1,7 wielkości gwiazdowej, przy tarczy o średnicy 4″. W poniedziałek 6 maja Czerwona Planeta przetnie linię, łączącą gwiazdy tworzące rogi Byka, czyli El Nath i ζ Tauri.

Dwa następne wieczory Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Bliźniąt. W środę 8 maja znajdzie się on przy granicy z Orionem, przechodząc w fazie 16% niewiele ponad 1° na południe od gwiazdy Tejat Posterior (μ Geminorum). Natomiast w czwartek 9 maja jego faza zwiększy się do 25%, a ponad 8° nad nim znajdą się dwie najjaśniejsze gwiazdy Bliźniąt, czyli Kastor i Polluks. Godzinę po zachodzie Słońca Księżyc wzniesie się już na wysokość ponad 30°.

W piątek 10 maja Księżyc dotrze do środka gwiazdozbioru Raka, zwiększając fazę do 36%. O zmierzchu 4,5 stopnia na wschód od niego znajdzie się gromada otwarta gwiazd M44. Do swojego zachodu, czyli do godziny 2 już w sobotę 11 maja dystans między tymi ciałami niebieskimi zmniejszy się do niecałych 2°.

Kolejny wieczór Srebrny Glob zacznie także w gwiazdozbiorze Raka, lecz około godziny 22 wejdzie do gwiazdozbioru Lwa. Niecały kwadrans po godzinie 3 Księżyc przejdzie przez I kwadrę, ale do tego czasu znajdzie się już pod widnokręgiem. Godzinę wcześniej Księżyc zdąży zbliżyć się do Regulusa na 10°. Znacznie bliżej najjaśniejszej gwiazdy Lwa Srebrny Glob znajdzie się w niedzielę 12 maja wieczorem. Oddalający się już Księżyc pokaże się 3° od Regulusa. Do tego czasu jego faza zwiększy się do 59%.

 

 

Położenie planet Saturn i Jowisz oraz radiantu η-Akwarydów w drugim tygodniu maja 2019 roku.

Mapka pokazuje położenie planet Saturn i Jowisz oraz radiantu η-Akwarydów w drugim tygodniu maja 2019 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

W drugiej części nocy na nieboskłonie pojawiają się dwie ostatnie dobrze widoczne gołym okiem planety Układu Słonecznego. Jowisz wschodzi pierwszy, czyniąc to około godziny 23. Wschodzącemu Jowiszowi, w odległości niecałych 15° na prawo od niego, towarzystwa dotrzyma Antares, najjaśniejsza gwiazda Skorpiona. Antares przechodzi przez południk lokalny mniej więcej o godzinie 2, natomiast Jowisz czyni to godzinę później. Do końca tygodnia jasność Jowisza przekroczy -2,5 wielkości gwiazdowej, a tarcza urośnie do ponad 45″.

W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

  • 6 maja, godz. 0:24 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 6 maja, godz. 1:14 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 6 maja, godz. 3:26 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 7 maja, godz. 0:34 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 7 maja, godz. 1:20 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 7 maja, godz. 1:32 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 17″, 18″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
  • 7 maja, godz. 2:54 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 7 maja, godz. 3:52 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 9 maja, godz. 0:20 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 10 maja, godz. 23:42 – Ganimedes chowa się w cień Jowisza, 33″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
  • 11 maja, godz. 2:06 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza, 8″ na zachód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
  • 11 maja, godz. 2:36 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 11 maja, godz. 4:54 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 12 maja, godz. 5:00 – Io chowa się w cień Jowisza, 12″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
  • 13 maja, godz. 2:18 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 13 maja, godz. 3:00 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 13 maja, godz. 4:32 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 13 maja, godz. 5:12 – zejście Io z tarczy Jowisza.

 

Najciekawiej zapowiada się noc z 10 na 11 maja, gdy tuż po wschodzie Jowisza w jego cień wejdzie Ganimedes, znikając na prawie 2,5 godziny, by 20 minut po opuszczeniu cienia schować się za tarczę swojej planety macierzystej.

We wschodniej części gwiazdozbioru Strzelca swoją pętlę po niebie kreśli planeta Saturn. W poprzednim tygodniu planeta zmieniła kierunek swojego ruchu na wsteczny i powoli rozpędza się, podążając na zachód. Jasność Saturna zwiększyła się do +0,4 wielkości gwiazdowej, przy tarczy o średnicy 17″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada w środę 8 maja.

Na przełomie kwietnia i maja promieniują meteory z corocznego roju &eta-Akwarydów. Promieniują one od trzeciej dekady kwietnia do końca maja, a maksimum ich aktywności przypada zawsze w okolicach 6 maja. Są to bardzo szybkie meteory, ich prędkość zderzenia z atmosferą Ziemi wynosi 66 km/s, stąd często po ich przelocie pozostają smugi dymu, czasami też efektownie się rozpadają. Niestety ich radiant położony jest niekorzystnie dla obserwatorów na północnej półkuli naszej planety, gdyż znajduje się blisko ekliptyki, a ta jest o tej porze roku nachylona niekorzystnie. Radiant roju pojawia się na firmamencie dopiero po godzinie 2:30 na początku miesiąca i przed godziną 1 pod jego koniec. W miejscach, gdzie radiant wznosi się wyżej, można liczyć na duże kilkadziesiąt meteorów na godzinę, natomiast u nas należy się spodziewać kilkunastu, może 20-kilku meteorów na godzinę. W tym roku warunki obserwacyjne η-Akwarydów są bardzo dobre w związku z Księżycem 2 dni po nowiu.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher