Misja Juno prowadzona przez NASA jako pierwsza może się pochwalić wykryciem pozaziemskiego, zmiennego w czasie pola magnetycznego. Zjawisko to nazywamy trendem sekularnym (ang. secular variation) i możemy je również zaobserwować na Ziemi. Dokonane odkrycie może pomóc w dokładniejszym poznaniu wewnętrznej budowy Jowisza oraz zrozumieniu procesów zachodzących w jego atmosferze.

Naukowcy przyrównali dane z poprzednich misji do obecnego modelu jowiszowego pola magnetycznego (JRM09), który został stworzony na podstawie pomiarów magnetometru sondy Juno. Trójwymiarowa mapa tego pola została wykonana dzięki specyficznej orbicie, po której poruszała się sonda – jej płaszczyzna przechodziła przez oba bieguny Jowisza. Następnie, po zestawieniu obecnych danych z zebranymi podczas misji Pioneer, dostrzeżono małe, lecz zauważalne zmiany w polu magnetycznym tego gazowego olbrzyma.

„Znalezienie tak subtelnych zmian w tak silnym polu magnetycznym, jakim jest pole Jowisza, było nie lada wyzwaniem.” – stwierdziła Kimee Moore z Harvard University w Cambridge, Massachusetts, jedna z naukowców zaangażowanych w projekt Juno – „Mając do dyspozycji bazę danych z około 40 lat obserwacji, mieliśmy ich wystarczająco dużo by móc stwierdzić, że rzeczywiście pole magnetyczne Jowisza zmienia się z upływem czasu.”

Skoro zostało już udowodnione, że na Jowiszu można zaobserwować trend sekularny, pozostaje jedynie pytanie, jak takie zmiany powstają. Naukowcy przypuszczają, że ich przyczyną mogą być wiatry strefowe, które występują na głębokości do ok. 3000 km, licząc od powierzchni, gdzie wodór zaczyna zmieniać stan z gazowego w ciekły i przewodzi prąd jak metale. Uważa się, że wiatry te mogą w pewien sposób „rozciągać” i „rozprowadzać” pole magnetyczne wokół Jowisza.

Największe zmiany zaobserwowano w obszarze nazwanym „Wielką Błękitną Plamą” (ang. Great Blue Spot), znajdującej się w pobliżu jowiszowego równika. Może być to wynikiem nałożenia na siebie dwóch zjawisk: silnego pola magnetycznego oraz wiatrów strefowych, które są najintensywniejsze w tych okolicach.

W najbliższej przyszłości badacze pracujący przy projekcie Juno rozpoczną tworzenie mapy trendu sekularnego dla całego Jowisza. Może to znacząco pomóc naukowcom  zajmującym się badaniami ziemskiego pola magnetycznego, które wciąż kryje wiele tajemnic.

Artykuł napisała Julia Osęka.