Zdjęcie w tle: ALMA

Naukowcy z pomocą ALMA (Atacama Large Millimeter Array), największego na świecie interferometru radiowego, obserwowali osobliwą chmurę gazową w układzie gwiezdnym HD101584. Chmura ta powstała w wyniku szczególnej konfrontacji dwóch gwiazd układu: gazowego olbrzyma i gwiazdy towarzyszącej. Badana przez naukowców „kosmiczna walka” może pomóc nam uzupełnić luki w znanym nam procesie ewolucyjnym gwiazdy.

Układ HD101584 ma jasność obserwowaną około 7 magnitudo i typ widmowy A6. Ze szczegółowej analizy widma wynika, że główna gwiazda układu należała do gałęzi ewolucyjnej AGB, czyli była to wyewoluowana gwiazda o małej masie, która obserwacyjnie wygląda jak czerwony olbrzym.

IAU and Sky & Telescope

Lokalizacja HD101584 na niebie.

W tym układzie podwójnym doszło do przedwczesnej śmierci gwiazdy. Gazowy olbrzym był już tak masywny, że zaczął pochłaniać swoją gwiazdę towarzyszącą. Mniejsza gwiazda ruchem spiralnym zbliżyła się do jądra giganta, ale nie zderzyła się z nim. Jednak ten manewr sprawił, że większa gwiazda układu wybuchła, odrzucając swoje warstwy zewnętrzne i odsłaniając swój rdzeń. W efekcie powstała spektakularna chmura gazowa, którą możemy obserwować.

Obserwowana przez nas śmierć gwiazdy w układzie HD101584 jest szczególnie ważna dla astronomów. Jesteśmy w stanie dość ogólnie powiedzieć, jak przebiega ewolucja poszczególnych gwiazd na przykład dzięki diagramowi Hertzsprunga-Russella, ale nie możemy określić, jak dokładnie zachodzą procesy ewolucyjne tych gwiazd. HD101584 znajduje się obecnie w krótkiej fazie przejściowej między znanymi nam długotrwałymi stanami. Możemy obserwować, jak będzie się zmieniać od gigantycznej gwiazdy, którą była, do gwiezdnej pozostałości, białego karła, którym się stanie.