O obiekcie:
M4 to jasna gromada kulista, która znajduje się ponad 7 tys. lat świetlnych od Ziemi, co czyni ją jednym z najbliższym nam tego typu obiektów. Została odkryta około roku 1746 przez szwajcarskiego astronoma i matematyka nazwiskiem Jean-Philippe Loys de Cheseaux. Charles Messier dodał ją do swojego katalogu dopiero w 1764 roku wraz z notatką: „gromada bardzo słabych gwiazd, przy użyciu gorszego teleskopu wygląda bardziej jak mgławica”. Jednakże mimo tego faktu, jest to pierwsza i jedyna gromada kulista, którą Messier poprawnie opisał – wszystkie pozostałe, pod nazwą mgławic, musiały poczekać 20 lat, nim William Herschel zaobserwował je za pomocą większego teleskopu.
M4 jest najjaśniejsza w samym centrum i zawiera około dziesięciu dużych, czerwonych gwiazd; strukturę tę można zaobserwować za pomocą średniej wielkości teleskopu. Ma średnicę 35 lat świetlnych, co czyni ją raczej niewielkim obiektem tego typu. W 2003 roku we wnętrzu gromady została odkryta planeta o masie 2,5 mas Jowisza, orbitująca wokół układu podwójnego, złożonego z białego karła i pulsara. Planeta ta, PSR B1620-26 b, nosi nieoficjalne imiona „planeta Genesis” lub „Matuzalem”, ponieważ uważa się, iż ma około 12,7 miliarda lat.
Zdjęcie gromady kulistej M4 wykonane przez Teleskop Hubble’a 5.09.2012
Podstawowe informacje:
- Typ obiektu: Gromada kulista
- Numer w katalogu NGC: NGC 6121
- Jasność: 5.9
- Gwiazdozbiór: Skorpion
- Rektascensja: 16h 24min 49,1s
- Deklinacja: –26o34’14,1″
- Rozmiar kątowy: 26’x 26′
Jak i kiedy obserwować:
M4 jest obiektem bardzo łatwym do znalezienia na nocnym niebie. Znajduje się tylko 1,3o od Antaresa, najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Skorpiona. Najlepiej obserwować ją wieczorem w czasie letnich miesięcy, kiedy Skorpion jest widoczny ponad południowym horyzontem. W bardzo dobrych warunkach powinna być widoczna dla nieuzbrojonego oka, a średniej wielkości teleskop pozwoli zaobserwować pojedyncze gwiazdy w jej wnętrzu.
