W drugiej części czerwca noce upłyną prawie bez obecności Księżyca na nocnym niebie. Obecnie Srebrny Glob dąży do nowiu, przez który przejdzie w niedzielę 21 czerwca, ale nachylenie ekliptyki jest nadal niekorzystne, a Księżyc jest dodatkowo na południe od niej. To wszystko sprawi, że naturalny satelita Ziemi jest widoczny słabo, niewiele przed wschodem Słońca i to tylko w pierwszej części tygodnia. Nów zostanie okraszony obrączkowym zaćmieniem Słońca. Po zniknięciu Wenus na zachodnim nieboskłonie dzieje się niewiele, za to w południowo-wschodniej i południowej stronie widnokręgu można obserwować planety Jowisz, SaturnMars, które powoli szykują się do opozycji.

W sobotę 20 czerwca, o godzinie 23:43 naszego czasu, Słońce przejdzie przez najbardziej na północ wysunięty punkt ekliptyki i tym samym na naszej półkuli Ziemi zacznie się astronomiczne lato. Niestety oznacza to też koniec procesu wydłużania się dnia i skracania nocy, i początek trwającego pół roku procesu odwrotnego: wydłużania się nocy i skracania dnia. Prawie w tym samym momencie Księżyc przejdzie przez nów, zasłaniając tarczę słoneczną. Fakt ten na wąskim pasku Ziemi, od Afryki, poprzez południową Azję, aż do Pacyfiku da się dostrzec, jako obrączkowe zaćmienie Słońca. W dużej części południowo-wschodniej Europy i w większości Azji dojdzie do częściowego zaćmienia Słońca. W Polsce zjawisko będzie widoczne tylko na południe od linii Wetlina – Czarna Góra. W tym skrawku Polski około godziny 7:40 Księżyc przesłoni na chwilę Słońce, ale nie da się tego dostrzec bez teleskopu, gdyż faza tego zaćmienia będzie mniejsza od 1%.

 

 

Mapka pokazuje położenie Księżyca w trzecim tygodniu czerwca 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Najbliższe dni Księżyc spędzi na pograniczu gwiazdozbiorów Wieloryba, Ryb, Barana i Byka, zbliżając się powoli do nowiu i do linii widnokręgu. Dodatkowo Księżyc wędruje teraz pod ekliptyką, co dodatkowo obniża jego wysokość nad horyzontem. W tych obszarach nieba blisko ekliptyki nie ma jasnych gwiazd. A te, które tam są zginą w zorzy porannej. Dlatego w najbliższym sąsiedztwie Księżyca raczej nie uświadczy się gwiazd. W poniedziałek 15 czerwca jego tarcza pokazywała fazę 33%, a 22° na wschód od niego znajdowała się planeta Mars. W kolejnych dniach sierp Księżyca stanie się stopniowo coraz cieńszy, aż w czwartek 18 czerwca jego sierp zwęzi się do 10%. Tego ranka Srebrny Glob wzejdzie 1,5 godziny przed Słońcem, a do godziny pokazanej na mapce dla tego dnia zdąży się wznieść na zaledwie 3,5 stopnia. Dlatego aby mieć szansę na jego odnalezienie trzeba mieć nisko odsłonięty widnokrąg.

 

 

Mapka pokazuje pokazuje położenie Księżyca i Wenus 19 czerwca 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

19 czerwca Księżyc zbliży się o kilkanaście kolejnych stopni do Słońca, jeszcze bardziej zmniejszając fazę i wschodząc jeszcze później. Tego ranka Srebrny Glob pojawi się na nieboskłonie niewiele ponad godzinę przed Słońcem, a do jego wschodu zdąży się wznieść na około 8°. Jakieś 3° na prawo od niego znajdzie się planeta Wenus, mająca tego dnia jasność -4,3 wielkości gwiazdowej i tarczę o średnicy 52″ i fazie 8%. Z upływem dnia Księżyc zbliży się do Wenus, aż kilkanaście minut po godzinie 10 dojdzie do zakrycia planety przez naturalnego satelitę Ziemi. W tym momencie oba ciała niebieskie osiągną wysokość 55°, prawie górując nad widnokręgiem. Jeszcze przed godziną 11 Wenus pojawi się ponownie tuż obok ciemnej tarczy Księżyca, którego tarcza pokaże fazę 4%. Całe zjawisko zajdzie nieco ponad 22° na zachód od Słońca, gdy wszystkie trzy ciała niebieskie znajdą się wysoko nad horyzontem. Przez co obserwacja zjawiska będzie bardzo trudna, ale w teleskopach powinno dać się dostrzec zjawisko. Polska znajdzie się blisko południowej granicy zjawiska, stąd im bliżej gór, tym zjawisko potrwa krócej, a niewiele na południe od naszych granic dojdzie do brzegowego zakrycia Wenus.

 

 

Mapka pokazuje położenie planet Jowisz, Saturn i Mars w trzecim tygodniu czerwca 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Para planet Jowisz-Saturn porusza się ruchem wstecznym, niewiele ponad 5° od siebie, na pograniczu gwiazdozbiorów Strzelca i Koziorożca. Obie planety wędrują nisko nad widnokręgiem, nie wznosząc się wyżej, niż kilkanaście stopni nad widnokręgiem. Jowisz góruje około 2:30, zaś Saturn — 22 minuty później. Jasność Jowisza do końca tygodnia urośnie do -2,7 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza — do 37″. Natomiast Saturn ma teraz jasność +0,3 wielkości gwiazdowej, przy tarczy o średnicy 18″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada w piątek 19 czerwca.

W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

  • 15 czerwca, godz. 1:49 – minięcie się Europy (N) i Kallisto w odległości 16″, 72″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
  • 16 czerwca, godz. 1:54 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 16 czerwca, godz. 2:34 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 16 czerwca, godz. 4:10 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 16 czerwca, godz. 23:06 – Io chowa się w cień Jowisza 13″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
  • 16 czerwca, godz. 23:52 – Europa chowa się w cień Jowisza 21″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
  • 17 czerwca, godz. 2:02 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 17 czerwca, godz. 4:02 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 17 czerwca, godz. 22:40 – od wschodu Jowisza Io na tarczy planety (w I ćwiartce),
  • 17 czerwca, godz. 23:18 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 18 czerwca, godz. 22:35 – od wschodu Jowisza cień Ganimedesa na tarczy planety (w I ćwiartce),
  • 18 czerwca, godz. 22:58 – wejście Ganimeedesa na tarczę Jowisza,
  • 18 czerwca, godz. 23:52 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
  • 19 czerwca, godz. 2:22 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
  • 21 czerwca, godz. 1:01 – minięcie się Io (N) i Europy w odległości 3″, 115″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza.

 

Planeta Mars wędruje przez pogranicze gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Wieloryba, w pierwszym z wymienionych gwiazdozbiorów. Czerwona Planeta oddaliła się od pary Jowisz-Saturn już na 55°, lecz ze względu na to, że znajduje się dużo bardziej na północ od nich, wschodzi już 2 godziny po nich. Mars cały czas zbliża się do Ziemi, stąd jego jasność i średnica kątowa rosną. W niedzielę 21 czerwca osiągną, odpowiednio, -0,3 wielkości gwiazdowej oraz 11″. W teleskopach powinno dać się dostrzec fazę tarczy planety, wynoszącą 84%.

 

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher