O obiekcie:

M82 jest galaktyką spiralną ze słabym jądrem i bardzo wyraźnymi ramionami, położoną w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Jest jedną z najbliższych nam galaktyk spoza Grupy Lokalnej i jednocześnie jedną z najodleglelszych, które się do nas zbliżają. Aktywne jądro tej galaktyki zawiera czarną dziurę 15 razy bardziej masywną niż ta w centrum Drogi Mlecznej, będąc nieco mniejszą od naszej Galaktyki. Wciąż zachodzą w niej procesy gwiazdotwórcze, częściowo dlatego, że spora część jej wodoru pochodzi z sąsiadujących z nią galaktyk. Szacuje się, że jest w niej 210 gromad kulistych. W 1993 roku astronom amator Francisco Garcia Diaz z Hiszpanii zaobserwował w niej supernową, która później była badana przez naukowców. Był to drugi w tym stuleciu przypadek ekstragalaktycznej supernowej.

Swoją nazwę zawdzięcza odkrywcy, niemieckiemu astronomowi Johannowi Elertowi Bodemu, który zaobserwował ją 31 grudnia 1774 roku. Została ona niezależnie odkryta przez przyjaciela Messiera – Pierre’a Méchaina w sierpniu 1779 roku, dzięki któremu została ona wpisana do Katalogu 9 lutego 1781 roku, który podał tam obydwu odkrywców.

M81 w spektrum od promieniowania rentgenowskiego do światła widzialnego. Jasny punkt w środku to czarna dziura, promieniowanie w ramionach jest natomiast związane z działalnością gwiazdotwórczą.

Podstawowe informacje:

  • Typ obiektu: galaktyka spiralna
  • Numer w katalogu NGC: 3031
  • Jasność: 6,94m
  • Gwiazdozbiór: Wielka Niedźwiedzica
  • Deklinacja: 69o 03′ 55″
  • Rektascensja: 9h 55m 33,02s
  • Rozmiar kątowy: 26,9′ x 14,1′

Jak obserwować:

Obiekt widać nawet w lornetce, mniejsze teleskopy pozwolą zobaczyć jasną plamę na niebie, a większe pozwolą nam dostrzec jasne jądro. Ze względu na swoją pozycję jest niewidoczna na południowym niebie. M81 jest bardzo popularna wśród astrofotografów amatorów ze względu na swoją jasność, kształt i sąsiadujące galaktyki w polu widzenia. Najlepiej szukać jej w miesiącach wiosennych, ale na naszej szerokości geograficznej pozostaje widoczna cały rok.

Do jej znalezienia można posłużyć się gwiazdami Phecda i Dubhe, gdyż Dubhe leży mniej więcej w połowie odległości między M81 a Phecdą.

Autor

Paweł Sieczak