Zdjęcie w tle: NASA, ESA and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
O obiekcie:
Galaktyka Cygaro (M82) to galaktyka spiralna z poprzeczką znajdująca się w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Obiekt znajduje się w odległości od 11,4 do 12,4 milionów lat świetlnych od Ziemi, a jego jasność obserwowana to 8,41m. Rozmiary kątowy M82 to 11,2′ x 4,3′, co odpowiada rzeczywistej średnicy około 37 000 lat świetlnych. Jest nachylona względem Ziemi pod kontem około 80°. Obiekt oddala się od nas z szybkością około 203 km/s.
M82 należy do galaktyk gwiazdotwórczych i jest sztandarowym przykładem tego typu obiektów. Tępo powstawania gwiazd w Galaktyce Cygaro jest 10 razy wyższe niż w naszej galaktyce. Duża aktywność gwiazdotwórcza w tej galaktyce jest skutkiem interakcji z Galaktyką Bodego (M81) – około 600 mln lat temu obie galaktyki prawie się zderzyły. Wewnątrz M82 zaobserwowano 100 młodych gromad kulistych, które mogły powstać po takim zdarzeniu. Obecnie obie galaktyki dzieli jedynie 150 mln lat świetlnych.
Zdjęcie Galaktyki Cygaro w podczerwieni wykonane przez Spitzer Space Telescope w roku 2005. W zakresie podczerwieni M82 jest najjaśniejszą galaktyką na niebie.
Wiele gwiazd powstających wewnątrz M82 kończy swoje życie jako supernowa. 21 stycznia 2014 wewnątrz Galaktyki Cygaro zaobserwowano Supernową (SN 2014J) typu Ia. W momencie odkrycia SN 2014J miała wielkość gwiazdową 11,7m, a 23 stycznia osiągnęła 10,9m. Przy dobrych warunkach obserwacyjnych była widoczna nawet przez małe teleskopy i lornetki. Oprócz niej w galaktyce M82 odkryto kilka prawdopodobnych supernowych m.in. SN 2004am (typ II) i SN 2008iz (typ II).
Górne zdjęcie galaktyki M82 zostało wykonane 10 grudnia 2013 roku. Dolne zostało wykonane przez odkrywców supernowej 21 stycznia 2014.
Podstawowe informacje:
- Typ obiektu: galaktyka spiralna z poprzeczką
- Numer w katalogu NGC: NGC 3034
- Jasność: +8,41<m
- Gwiazdozbiór: Wielka Niedźwiedzica
- Deklinacja: +69°40’47”
- Rektascensja: 09h 55m 52,2s
- Rozmiar kątowy: 11,2′ x 4,3′
Jak obserwować:
Obiekt znajduje się około 10° na północny zachód od Dubhe (α UMa), najjaśniejszej gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy, wyznaczającej zachodni róg Wielkiego Wozu. Galaktyka Cygaro leży na prostej wyznaczonej przez dwie gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy: Phekeda (γ UMa) i właśnie Dubhe (α UMa). Można ją znaleźć odmierzając po prostej odległość między gwiazdami od α UMa w kierunku zachodnim.
Obserwowana przez lornetkę lub mały teleskop, galaktyka M82 wygląda jak wydłużony pręt światła. Przy małym powiększeniu można ją obserwować wraz z Galaktyką Bodego (M81), która leży w odległości około 38′ od Galaktyki Cygaro. W teleskopach 6-calowych i 8-calowych można odróżnić jasne jądro i ciemne plamy na powierzchni obiektu, a większe instrumenty pozwalają dostrzec sporo szczegółów. Najlepszą porą na obserwacje obiektu jest wiosna.
Położenie galaktyki M82 na niebie.
