Po zmianie czasu za zimowy Słońce chowa się za widnokrąg około godziny 16:15 i pojawia się ponownie nad południowo-wschodnim horyzontem około 6:30. Jak łatwo policzyć noc trwa już prawie 14 godzin. Proces wydłużania się nocy potrwa jeszcze przez 1,5 miesiąca, aż do przesilenia zimowego 22 grudnia.
W ostatnich dniach października nocne niebo zdominuje Księżyc dążący do pełni. Srebrny Glob przeszedł już niedaleko Jowisza i Saturna, a w tym tygodniu minie planety Neptun, Mars i Uran. Duża jasność Księżyca spowoduje jednak, że dwie ostatnie planety Układu Słonecznego staną się niedostrzegalne. Również słabnąca Mira Ceti napotka trudności z przebiciem się przez księżycową łunę, zwłaszcza w drugiej części tygodnia. Na niebie wieczornym pogarszają się warunki obserwacyjne pary planet Jowisz-Saturn, natomiast na niebie porannym coraz bardziej do linii widnokręgu zbliża się planeta Wenus.
Mapka pokazuje położenie planet Jowisz i Saturn w ostatnim tygodniu października 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Para planet Jowisz-Saturn przechodzi przez południk lokalny niedługo po zachodzie Słońca, świecąc wtedy na wysokości mniej więcej 16°. Po zmianie czasu na zimowy obie planety schodzą z nieboskłonu już przed godziną 21, obie też wędrują obecnie przez północno-wschodnią część gwiazdozbioru Strzelca. Tarcza Jowisza zmniejszyła swoją średnicę do 37″ i jasność do -2,2 wielkości gwiazdowej, natomiast Saturn świeci blaskiem +0,6 magnitudo, przy średnicy tarczy 16″.
Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada w sobotę 31 października. Zaś w układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
- 26 października, godz. 17:34 – wejście Io na tarczę Jowisza,
- 26 października, godz. 18:52 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
- 26 października, godz. 19:52 – zejście Io z tarczy Jowisza,
- 26 października, godz. 21:12 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 27 października, godz. 18:20 – wyjście Io z cienia Jowisza, 20″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
- 28 października, godz. 20:31 – minięcie się Io (N) i Ganimedesa w odległości 7″ 77″ na wschód od tarczy planety,
- 31 października, godz. 16:16 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
- 31 października, godz. 18:46 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
- 31 października, godz. 19:06 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
- 1 listopada, godz. 18:34 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza.
Mapka pokazuje położenie Księżyca, planet Neptun, Mars i Uran oraz Miry Ceti w ostatnim tygodniu października 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Pełnia Księżyca przypada w sobotę 31 października przed godziną 16 naszego czasu. Do tego momentu jego faza i jasność będą systematycznie rosły. Ale już pierwszego wieczora tego tygodnia, w poniedziałek 26 października księżycowa tarcza pokaże fazę 80%. Naturalny satelita Ziemi zacznie tydzień w środku zodiakalnej części Wodnika, ponad 5° na południe od gwiazdy 4. wielkości λ Aquarii i jednocześnie ponad 8° na południowy zachód od słabszej o 0,5 magnitudo gwiazdy φ Aquarii oraz planety Neptun. Ostatnia z planet krążących wokół Słońca zbliży się do ostatniej z wymienionych gwiazd na odległość mniejszą niż 1°. Jednak przy jasności +7,8 magnitudo nie przebije się ona przez księżycową łunę. Kolejnej nocy faza Księżyca urośnie do prawie 90% i pozostanie ona na tle gwiazdozbioru Wodnika. Tym razem Neptun znajdzie się 7° na zachód od niej.
28, 29 i 30 października Księżyc przejdzie przez pogranicze gwiazdozbiorów Wieloryba, Ryb i Barana, kilkukrotnie zmieniając gwiazdozbiór i powracając do gwiazdozbioru, w którym już był wcześniej. W czasie wszystkich trzech nocy Srebrny Glob dotrzyma towarzystwa bardzo jasnej planecie Mars, oddalającej się już niestety od Ziemi po niedawnej opozycji. W nocy ze środy na czwartek Księżyc w fazie 93% dotrze na odległość 12° do Marsa. Dobę później faza księżycowej tarczy urośnie do 97%, a Srebrny Glob minie Czerwoną Planetę w odległości 3,5 stopnia. Ostatniej z omawianych w tym akapicie nocy Księżyc w fazie 99% pokaże się już 13° na wschód od Marsa. Niestety do niedzieli 1 listopada tarcza czwartej planety od Słońca zmniejszy średnicę do 20″, zmniejszając jednocześnie blask do -2,1 magnitudo. Tym samym planeta Jowisz wraca na czwarte miejsce listy naturalnych obiektów ułożonych według ich jasności obserwowanej.
Ostatniego dnia października Księżyc w pełni wzejdzie mniej więcej 4° od planety Uran. Jak zapewne pamiętasz spotkanie Księżyca w pełni z jakimś ciałem niebieskim oznacza, że owe ciało jest w opozycji do Słońca. I tak faktycznie jest. Uran znajdzie się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce właśnie 31 października. W związku z opozycją jasność planety przekracza +5,7 magnitudo, jednak w tym tygodniu jej dostrzeżenie znacznie utrudni bardzo jasna tarcza Srebrnego Globu.
Ostatniej nocy tego tygodnia naturalny satelita Ziemi dotrze na pogranicze gwiazdozbiorów Barana i Byka, zmniejszając fazę do 99%. Do wieczora Księżyc oddali się od Urana na 15°, a w trakcie nocy wejdzie już na dobre na teren gwiazdozbioru Byka, zbliżając się od Plejad na około 7°.
Wciąż całkiem jasna jest długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti. Mira przecina południk lokalny po godzinie 23, a jej blask oceniany jest obecnie na mniej więcej +4 magnitudo, a zatem ma jasność porównywalną z odległymi o odpowiednio 7 i 6° gwiazdami Alresha (α Psc) i δ Cet, które bardzo dobrze nadają się obecnie na tzw. gwiazdy porównania dla Miry. Niestety Mira także doświadczy ogromnego wpływu księżycowej łuny i nawet na pozamiejskim niebie do jej wypatrzenia potrzebny będzie teleskop albo większa lornetka.
Animacja pokazuje położenie planety Wenus w ostatnim tygodniu października 2020 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Planeta Wenus wędruje obecnie przez gwiazdozbiór Panny i w ciągu tygodnia pokona 8° dzielące gwiazdę Zavijava (β Vir) od gwiazdy Zaniah (η Vir). W niedzielę 1 listopada Wenus przejdzie jakieś 15′ (połowa średnicy tarczy Księżyca) od drugiej z wymienionych gwiazd. Druga planeta od Słońca stopniowo zbliża się do linii widnokręgu. W tym tygodniu o świcie wznosi się na wysokość 20°. Do końca tygodnia blask planety osłabnie do -4 magnitudo, a jej średnica zmniejszy się do 13″. Wciąż rośnie za to jej faza, przekraczając do końca tygodnia 80%.
